Inhoudsopgave
Tot den Leser.
Verbeterde Druck-fauten.
Eerste Deel, Van de Haerlemsche Eerlijcke Uren, Tot vermaeck van de scherpsinnige, en goet-aerdige Lezers.
Geen Quaet soo Quaet, of't heeft zijn Zaet.
Zijn selfs beschaemt te kijven, doet de mont houden.
't Is misprijsselijck voor den allergrootste Prins, zijn eygen Rechter te willen zijn.
De Kleederen bedecken 't Hart.
Ydele sorgh geeft geen vernoegen.
Schricken voor quaet, is geen quaet.
Luçifer viel, en so sullen alle Hovaerdige.
'tIs meer als Menschelijck, zijn evennaesten recht te doen.
Beter qualijck geseyt, als qualijck gemeent.
Al watmen kent, achtmen niet.
In effige te hangen, doot niet.
Waren al de Vragers wijs, de Vragers kreghen beter prijs.
Wie by de Heydenen geacht wierden alleredelst te zijn.
Voorbeelt om winst met zijn Vijanden te doen.
Wreedheyd verfoeyen oock de Heydense Prinçen.
Wat dienstigh in gramschap.
Voorsichtigheyd wat die uyt-werckt.
Eerlijcke antwoort beschaemt de Vrager,
Gewelt en wille vermeughen niet altijt teghens armoede en onvermeughen.
Wijse Mannen beminden noyt grootte voorspoet.
Waer om Jonge Luyden onwijs zijn.
Aenmerckelijcke Wetten en Gewoonten om den Staet wel te regeeren.
Giericheyt begraeft den Mensch dickmael in sijn leven
De Gewoonten veranderen veeltijts na de Princen.
's Menschen harte ongrondeerlijck.
Leer-stuck in tegenspoet.
't Is prijsselijck als Princen 't ghesnap der onwijse wijsselijck verdraghen.
Prinçen moet men nimmer hoonen.
De gemeensaemheyt met Prinçen is wel somtijts, maer altoos niet even voordeelich.
Die zijn Passien bedwingt, is een groot Gebieder.
Die den Prins gehoont heeft, mach hem niet licht vertrouwen.
Hoe men wel regeeren sal.
Het zy ongeoorloft of door vrundschap oft andersins oneerlijcke Zaken toe te stemmen.
Beter een quaet uur uytgestaen, dan altoos in angst te leven.
Dappere Mannen verachten hare swackheyt.
Gedult in teghenspoet, doet overwinnen.
't Is loffelijck in alle Zaken een goet eynd te beoogen.
Een voorsichtige antwoort, een woort op sijn tijt.
Dachdieven moet men meer schuwen als woeckenaers.
Geltgierighe Vrijers bedriegen, of worden bedrogen.
Isocrat. Imprudentes homines bonum manibus
Armoede beneemt d'aertze bekommernis.
Beloften boven vermeugen, is een tweede slaverny.
Poëten is geoorloft te seggen dat veele nau derven dencken.
Uytvluchten hebben somtijts groot vermogen.
In eens anders Huys moet men de Huysheer gehoorsamen.
Overvloet van Spijs en Dranck is verfoeijelijck voor deugdlievende Menschen.
Giericheyt en eerzucht behendelijck berispt.
De konstige Zeevaert heeft veel gevaer.
Woorden van Prinçen zijn meer te achten als die van geringe Luyden.
Woorden helpen somtijts luttel.
Geluckich zijn de Verquisters, die tot bedencken komen.
't Is onmogelijck de menschen te vinden die volmaeckt zijn.
Verscheyden gedenckwaerdige saken.
Welcke Staet (na't gevoelen der Italianen) van drien de beste is.
Den Raedt van andere is nimmer Versmadelijck.
Schoonheyt wat die is.
De Groote maken dat haer woorden en wercken over een komen.
Den waeren Edeldom komt uytte deugt.
Wat het gemeene Volck zy.
De natuer des Menschen is ongestadicheyt en vervoeringe tot veeler hande passien.
De mensch die in eenige waerdicheyd opsteygert, verliest veeltijts door hovaerdije zijn vijf sinnen.
Wonderlijcke opmerckinge en voorvallen sijn niet sonder Godes voorsienicheyd.
Al te groote vrees, is geen kleyne zotheyt.
Och of de menschen hare dooling kenden!
De opinien regeeren de Weerelt.
Schoonheyt en reden, selden by een.
't Is beswaerlijcker yets wel te beantwoorden. als te vragen.
Geckende segtmen de Waerheyt.
Veel Christenen Sweeren, zy houden 't niet, de Turcken Sweeren niet, sy houdent.
Die aen de wegh Timmert, heeft veel opspraeck.
Soete onnoselheyt.
Gelijck om gelijcke.
Qua reeckeninghe, quaet eynde.
Elck heeft zijn waer om.
't Js ommers de waerheyt.
Elck gaet in zijn Kerck te Preecken.
Onkunde, doet doolen.
Beter wel reeckenen, als qualijck betaelt.
De kleyne Eer, is wonder teer.
Elck hout meer van Conjungeeren, als van Declineeren.
Die segt wat hy wil, moet oock hooren wat hy niet en wil.
Soo geeyscht, soo betaelt.
Men blijft in schertsery, zelden elckander schuldigh.
't Begeeren is somtijts onmatich, maer 'twoort houden altoos Prinçelijck.
't Js jammer datte Mode nu anders is.
Onnoselheyt is geen Sonde
Over dese klaegen selfs de Boeren.
Godt voorsiet alles.
Dus ging het, dus gaet het.
De domme trecken allerstijfst hunne streng.
Elck is zijns zelfs Uyt-legger.
Dit was eertijts, wat is 't nu?
De plaets neemt geen sterven wegh.
Eygenschap is byna een Wet der Natuyre.
Als 'tgemoet geraeckt is, valt den Man.
De stoute Luyden, besitten t'derde Deel vande Weerelt.
Dus Prediken de Keysers, voor de Geestelijcke.
Eten stilt Honger, maer weten baert onrust.
't Kleet maeckt de Man, die 'theeft treckt het an.
Christman en Chrijsman, scheelt weynig of veel.
Zeden na reden, dienen geleden.
Daer 't Gehoor voor de Tong gaet, valt geen disput.
Die vraegt en die staet, moet de weer om stuyt verwachten.
De onnoselheyt liecht niet.
De Ouden hadden oock wat goets.
Elck heeft zijn Emblemata.
Veel gevraegt, meer geantwoort.
Als wy te kort schieten, roeptmen de Voor-Ouders te hulp.
Vincken plucken wel de Prinçen, maer sy worden van yder gepluckt.
Het Vleys van Menschen, is geringer als 'tVee.
Willen en begeeren, is voor groote Heeren.
Blint en blint, doet doolen.
De Waerheyt is Vierkant, als een quadrant.
In alle Talen, segtmen, die klimt kan dalen.
Dienaers van 't Recht, doen oock wel On-recht.
Een snelle Tongh, een wijslijck Woort, is waert gehoort.
Gaeven gaen boven de natuyre.
Daer de Keyser kloeck is, hebben de Onderdanen haest gedaan werck.
Aldus is 't beloop der Weerelt.
Daer zijn meer Imperatores, als Keysers.
Galliardise van Galjard.
Regel voor de Rechters.
Vremde biecht, en penitentie.
Raet voor de Vremde Lant-reysers.
Een groot Lichaem, heeft veel stellens.
Die sterck van inbeeldingh zijn, vluchten voor haer eygen schaduwe.
De Vreugd der Sotten, is seltsaem.
Boeren blijven Boeren.
Niet de Tijtel, maer de Deugden.
Geen schandelijcker, als Geestelijcke Hovaerdije.
Quaet leven hindert oock de Coningen.
Alle geruste Conscientien en zijn niet goet, nochte alle ongeruste Conscientien en zijn niet quaet.
De Beesten zijn wijser in veel dingen als de Menschen.
Verwaentheyt in 't Geestelijck, is een groot quaet.
Arm en eerlijck, is de beste Rijckdom.
't Geluck en ongeluck, is een loon der stoute.
Door 't quaet, leertmen de wettelijckheyt van 'tgoet.
Hooge moet, Zelden goet
Die d'ongestadigheyt kent, is byna volleert.
Arme Tanden, bijten scherp.
De veranderlijckheyd is wel goet in spijse, maer niet in Vrouwen, &c.
Blintheydt is veelderley.
Men moet sich voor Boere-slaghen wachten.
Niemant dan versochte, weet den dienst van Vrienden.
't Is geacht wat raer is.
De nacht verbergt gheen guyte-stucken.
Dus plachten d'Edele Juffrouwen te leven.
De Geelsucht is een arm gebreck.
Toont noch een exempel als dit?
Wonderlijcke ontdeckingh van den Eenhoorn.
De waerheyt dringt door alles.
Eenighe vermaeckelijcke ondervragingen.
Ydel is de Mensch, en al sijn wercken.
Gecken en Kinderen, jocken dickwils ernstich
Loon voor de nieusgierige.
Rechte verdedigers, spreecken ront uyt.
Als de reden op hout, wort de Mensch een Beest.
Princen die weten en geleert zijn, zijn Prinçen.
Macht gaet boven de hardicheyt der Joden.
De deugt is een gave Gods.
Regel voor de Regenten.
Prinçe-Lessen.
Daer is niets, of 'theeft zijn leeringe.
Goede gebueren, zijn de naeste Vrienden.
Coningen zijn Koningen om in deughden uyt te munten.
Wel genomen, wel gesproken.
Maet te gebruycken, is de allergrootste deugt.
Soete list, van een benaut Edelman.
God werckt somtijts aen twee kanten ten besten
Sotte stem, daer wijse woonden.
Alle Lichamen behooren een uyt-vaechsel.
Niemant is geern bespot.
Wel spreken, doet wel varen.
De Mahometanen erkennen selfs hare ydelheyd.
Wee het Rijck daer de Koningh een kind is.
Practica est multiplex, qui nescit est simplex.
Heeft men geen reden, men neemtse.
Geringe Luyden, seggen oock wel de waerheyd.
Eenige vermakelijcke voorvallen.
Gy Beest segtmen tot een wraet, en hier strecktet tot maet.
Geleerde Luyden. rijden oock wel op een Ezel van onverstant.
'tGelt niet hoe veel, maer op wat manier verteert.
Mannelijcke woorden van een Kint.
'tJs aen niemants Neus te sien.
Fugit Hora.
Edele gemoederen beschertsen het Groot-meesterschap.
Men leert tot zijn sterfdagh toe.
Die haer leven om een dach-loon verhuyren, behoortmen te betalen.
Hoe groote Prins, hoe hooger deugt.
Kluchtige Pleydoije.
Ab homine ebrio, ebria consilia, Et ab homine sanguineo, sanguinea consilia.
Het zijn Plaesters, maer zy genesen niet.
Waer zijn nu Souverainen als Keysers, die dus spreken?
De Menschen en de tijden veranderen met malkanderen.
Vrome Prinçen, Edel verstant.
Na het planten wascht den Boom.
Bedriegers bedriegen haer selven eerst.
Het oordeel gaet voor de uyt-voeringe.
d' Onsterffelijckheyt geloven zelfs de Heydenen.
De Mensch willende alles weten, laet sich noyt selfs als met geveynsheyt kennen.
Is 't nu wel beter?
Niet het zeggen, maer het zijn, is waerheyt.
Als twee vechten om een been, een derde krijchtet licht alleen.
Overdaet, hoe quaet, vergaet.
Gelijck om gelijcke.
De Goddeloose en haer wercken zijn eens.
Aldus speeltmen Banckeroet.
De Hovaerdije wert vande reden bespot.
Ellendich is't, daer den Koning de reden feylt.
Het zijn quade raedsluy die haer selfs niet raden.
Daer is vrijheyt genoech, al spreecktmen niet qualijck.
Dus went het Spit.
Soo gy wilt dat u geschiet, doe een ander.
Liefde kan niets dan goet wercken.
Och oft alle ernstig aen gesproken, leerden.
Staet-sucht en Mensche-vleys, groeijen te gelijck op.
Die geen quaet doet, mach zijn ooren schudden.
Kuysche reden, zijn goe zeden.
Aldus beschamen de Heydenen, de Christenen.
Die den Hemel bejaegt, geeft geen moet verlooren.
Godlose bespotten veel haer zelfs.
Daer innerlijck geen rust is, woont geen vrede.
Goddeloose gedachten der Koningen, zijn voor God verfoeijelijck.
Ronde belijdenisse.
Seggen en doen verscheelt veel.
Alles wat wy niet begrijpen, dunckt ons wonder.
Alle Gast-malen hebben hare bysondere fraeijicheyt.
Men doet met gebreck van een ander aen sich verbeterende, voordeel.
De reden kiest het beste.
Weerelts goet baert onrust.
Gebieders zijn Slaven van onrust.
Een Туran kent geen reden.
Logenaers zijn beter koop, als te geef.
Oude Lessen zijn voor de jonge.
Vremde Еter, vremde tale.
't Js ommers raer als waer, een hembt van vijftien Jaer.
Daer de Konst gaet om broot, lijt den meester noot.
Die beter doet als hy dede, leert voorwaerts.
't Geestelijck wesen bestaet in geen Droomen.
Dit zijn de Slaven in Christenrijck.
Kinderen spreecken somtijts Mannelijck.
't Recht lijt geen onrecht.
Niemand is geern gehoont.
't Behooren daer schort veel aen.
Die 'tquaet heeft tot zijn maet, ellendig is diens staet.
Prinçen doen, heeft groot gevaer.
Alles is niet meer alsment acht.
De Geestelijcke hebben oock haer Pluymstrijckers.
Daer 'tgeheel goet is, dient geen scheydinge.
Quade sinnen belachen haer selven.
Niemant is geern veracht.
Elck by zijn Ampt doet minst doolen.
Te veel geseyt, baert schadelijckheyt.
Wat, en aen wie men geeft, is groot onderscheyt.
Die den Toom hebben en 't Paert soecken, loopen noch te voet.
Springt men nu wel soo?
De Philosophia sonder de pracktijck is niets.
Dus waer de Aerde ееn Hemel.
Dat vierkant en Boer geen latijn is, weten de Kinderen.
Daer geen eergiericheyt is, daer is oock geen yver.
Niet de Woorden, maer de wercken.
Sommige seggen 't is Hontachtig, den selven wegh te keeren die zy eens gegaen sijn: Maer 't is Beestachtig als zy 'tso maken dat'er weerkomst slimmer als den uyt-gangh is.
Trouwen moet onbedwongen zijn.
Isser wel eenig quaet daer geen uyt-vlucht op ghemaeckt wort?
Troost voor de eenvoudige.
Gedwongen devotie.
Dus betaeltmen de Spotters.
Vleijers zijn nergens gebreck.
Eergierige kiesen desen weg niet.
Elck is zijn bescheyd waerdich.
Ongedeckt, dooltmen noch.
Lijdsaemheyt is wijsheyt.
Yder in zijn Iurisdictie.
De Conscientie is altoos u getuyghe.
Ongeluckigh 't Volck, daer gebieders Wolven zijn.
De gewoonte maeckt veel Koopluyden, als Molenaers.
Wil een Meester Zot zijn, een Knecht en behoeft niet.
Aldus kan men de geheele Weerelt wech geven.
Waerder een plaets inde Weerelt om t'ontrouwen,
Daer sou noch so meenigh zijn hooft niet klouwen.
Daer Broot en Wijn, op Tafel zijn, is alles fijn.
Geestelijcke Oorlogen, op hare wijse.
Dingen en looven, is noch geen koop.
Stoute Luy, Zien geen kans aen?
Indien de gierige Luy Steden wonnen, gelijcse gelt doen, daer Zou meenige Vesting van Heer veranderen.
Luy, lecker, en veel te meugen, zijn drie dingen die niet en deugen.
Het een weldoen, vloeyt uyt het ander.
Elck weet wat om zijn quaet te bedecken.
Uyt harde Klippen, springt oock wel Zoet Water.
Aldus oordeelen de ongeleerde, van de Geleerde.
Verzaeckinge van quaet, is goet.
Het eynde goet, al goet.
Het eynde is
Haerlemsche Eerlycke Uren, Vervaetende, Eenige byzondere Voorvallen: Scherpsinnige Antwoorden: Aenmerckelijcke verstanden: En aengename redenen. Tweede Deel.
Verbaestheyt doet doolen.
Den Doeck heeft oock courage.
Vernoeghen ist al.
Boeren slaen bot toe.
De Menschen die wat weten, ondervinden waer om dat het beter is te gebieden, als, van anderen geregeert te worden.
Alle Weereltze dingen hebben haer gebreck.
Op bondige woorden moet men letten.
Een vuyle Adem stinckt, maer een quade Tonge quetst.
Deze hebben noch Discipulen naergelaten.
Ondervindingh leert best.
Te seggen wat men wil, doet oock hooren wat men niet en wil.
Kort, klaer en bondich, sijn de beste Oratien.
Die eerst slaet moet de weer-om slach verwachten.
Troost u Oude, met dees Koude.
Soete onnoselheyt.
Alle klagers sijn geen gelijck-hebbers.
Met Paerden en Hoeren worden veele bedrogen.
Te veel geseyt, baert onheyl.
Goe raet, moet men noyt verachten.
Wil men hier wat deeglijckx leeren, neemt de Oude, Oude Wijse, Vriendt en Kleeren, nimmer roude.
Reet gelt is goede betalinge.
So veel Menschen, so veel Sinnen.
Logenen beschamen haer selfs.
Sic transit gloria Mundi.
Westphaelze Hammen.
Ging het na wenschen, wy bleven geen Menschen.
Alle uytspraeck wert niet bewesen.
Men moet daer men komt geen Wetten maken, maer ghehoorsamen.
Alle onnoselheyt is niet quaet.
De vreesachtige konnen oock wel redelijck zijn.
Aen overhorige is geen Salf te strijcken.
Soo gevraegt, soo geantwoort.
Vremde gedachten, geven vremt oordeel.
Veele sijn als de Slijp-steen, scherpen een ander, en blijven selver bot.
De deugt der Heydenen bestont in Wapenen, die van de Christenen in manieren.
De conscientie tuygt altoos de Waerheyt.
Vrijheyt is veel, voor die het kent.
Menschen hoe redelijck, leeren oock van Beesten hoe onredelijck.
Indien men yder sach in 't Hart en in sijn Huys,
Men vont wel dick in plaets vreugde, leet en Kruys.
Wacker te zijn, is Leven, slapen, de Doot.
Gecken seggen oock wel de waerheyt.
Die quaet doet, heeft kleyn bedencken.
Op een grove Vraegh, dient een fijne Antwoort.
De minste rekenen geern Maeghschap met de meeste.
Zaliger is 't geven, als 't nemen.
Elck segt hier tegens een swack Mensch te zijn.
Een Geck seyde eenmael wijse woorden: Heer beraet u niet hoe ghy in 't Lant, maer hoe ghy daer weder uyt-komen sult.
Een ongesont Lichaem, heeft wel een gesont Hooft.
Dus antwoort men de veel-vragende.
Tegen den Hemel is 't quaet oorlogen.
Weelde en Voorspoet, zijn swaer te dragen.
Beschaemtheyt is de levrye van Eere.
Al wat men verstaet, blijft niet langher wonderlijck.
Bot en Hovaerdig is een quaet Paert.
Als men verstant heeft om te leven, moet men sterven.
't Besoecken waer 't naeuste.
Tot een gat vint men licht een Spijcker.
Die de waerheyt bekent, wedervaert niet vremts.
De Weerelt wil bedrogen zijn.
De Saus van een goede Maeltijt is Honger, en 't Bancket aerdige Discoursen.
Wel spreken is nimmer meer verboden.
De Waerheyt en Conscientie sijn Susters.
Des Lants gewoonten doen de sonden vergeten.
Een Eedt is langer niet een beet.
't Rijmt of niet, 't zy gelijck wel waer.
Achterdencken is kleyn, voor-bedencken kleynder.
Waer sijn de Menschen Engelen op Aerden?
Slechten lof der Griecken.
De waerheyt dringt door de grootste Steenen.
De Goddeloosen hebben oock een Graf.
Dus gaet het in de gantze Weerelt.
Niet het Vonnis der Menschen, maer dat van den Hemel is sonder Appel.
Niemant wil sijn eygen Bult sien.
Met komen en gaen, vallen en op staen, heeft de gantsche Weerelt gedaen.
Met gelijcke munt betaelt, is geen heel verlies.
Wel gebieden, maeckt goede Heeren, en vrundelijcke Knechten.
Waer quaet worden Wijsheyt, berou quam noyt te laet.
Wat Gebouw isser goet, sonder goet Fondament.
Wint en is geen Voedsel.
Noot wil meer als Broot.
't Valt wel die zijn beurt, die het op andere gift.
Waer is perfectheyt?
Alle Wandelaers nemen geen eenen wegh.
Dus beschamen de Heydenen de Christenen.
't Vaderlant is altoos te achten.
Wat eerlijck is, mach men wel begeeren.
Arm van Sinnen is een slechte Conditie.
Dit en is de hedendaegze practijck niet.
│In Me │moria Aeterna erit │Justus.│
Genoegh is veel.
Men droomt wel de waerheyt.
Qualijck verstaen, doet qualijck oordeelen.
Door swackheyts bekennen, blijft men behouden.
De yver moet men niet uytblussen.
't Is konstigh zijn eygen Propheet te zijn.
Sieck zijn is ongesont.
De aengeboorentheyt kan men qualijck loochenen.
Ten is niet nieus.
Beter is gehoorsaemheyt in 't goet, als sich verontschuldigen van gedaen quaet.
Ruym van Tong en los van Handen, doet de Enden wel verbranden.
Elck moet verklaerder van sijn woorden zijn.
Valuatie van alle Gelden.
Soldaten konnen oock haer caritaten doen.
Uyt spot volgt ernst.
Een vreedsaem Vorst, is de winste van rust meer waerdigh als't genot der sterckste Kasteelen.
't Is Prinçelijck wel te doen.
Dubbelde woorden, dubbelt verstant.
Barmharticheyt gaet boven alle deugden, want sy is de bewegelijcke en rechte Liefde.
Een rechte goede Conscientie, is een seer Zalig leven.
Toverye en Bedroch is een.
Onschuldicheyt spreeckt selfs.
Swijgen is Wijsheyt, baert gerustheyt, en doet veel weten.
Die wel Regeeren, zijn groote Heeren.
Godt kan, maer doet niet al wat wy willen.
Redelijck winnen, eerlijck verteeren, kan een geering Menschs Rijckdom vermeeren.
Sic & ita veritas est.
Koude beneemt geen brant.
Broederlijcke Liefde gaet boven al.
Dus leeft men na de Doot.
Alle opinien hebben geen waerheyt.
Elck hoopt dat sijn voorspoet meerdert.
De deucht het schoonste Beelt, wort echter luttel bemindt.
Die veel kalt, veel ontvalt.
Alles heeft zijn bedencken.
De eere soeckt, begintse van zijn selven.
Tooverye en Bedroch zijn Susters.
Die bespot wort, isser somtijts oorsaeck af.
Met Vrouwen disputeeren, krijght men slechte Victorie.
Onverwacht gevraecht, onverwacht geantwoort.
't Quaet, verraet.
Daer de Man geck is, moet de Vrou sorg dragen.
Wel gebruycken, is de grootste deucht.
De Ouderdom is in veele, maer altoos niet 't beste.
Spotters beloonen haer selfs.
Oude Menschen van goede Leven, verdienen alle respect.
Als den Oorlog begint, opent de Hel zijn Mont.
't Verteeren heeft meer swarigheyt als 't winnen:
Het bewaeren is meerder konst als 't verkrijgen.
Niet wat men, maer hoe men doet, geeft eer.
Swijgen op zijn tijt, is soo eerlijck als spreken.
Wel Regeeren is Hemels.
Out en Eerlijck, moet niet veracht zijn.
Een kleyn vonckje, maeckt een groot Vuyr.
De oogluyckinge is in veel dingen maetigh ghebruyckt, dienstigh.
Niet de Wijn, maer de Mensch, niet 't gebruyck, Maer de quade gewoonten zijn te verachten.
Alles kan tot leeringe strecken.
Alle wedders zijn geen winners.
De Wijze hebben altoos moeyten met de Sotten.
Te spreken veylig, regt, heet, toe-sien wat men segt.
Beter doen, gaet boven berispen.
Tegens 'tquaet onverstant, behoort stercke Wijsheyt.
Aen de gemeene geruchten, is veeltijts wat aen.
Wel Sterven is Zaligh.
Zee en Maen, maecken Eb en Vloet.
Dagelijckze ervarentheydt leert.
Een is noodigh, dat is Sterven.
Graf-Schrift op Iordaen Eunuchus.
Auteursrechtvrij