Het gulden cabinet van de edel vry schilderconst (1662)

Het gulden cabinet van de edel vry schilderconst

(1662)–Cornelis de Bie– rechtenstatus

Auteursrechtvrij

Inhoudsopgave

Het gulden cabinet vande edele vry schilder-const

Den geboeyden Mars spreckt op d'uytleggingh van de titel plaet.

Droom van De Bie.

Ontschuldingh vanden auctheur aen alle Rijm-lievende Poëten over d' uytheymsche woorden (doch eyghen Schilder-spreucken) hier in begrepen.

Op de spreuck des auctheurs. Waerheydt baert Nijdt.

Op-ghedraghen aenden const-minnenden, deught-rijcken ende seer discreten Heere d'Heer Anthonio van Leyen VVoonende binnen de Keyserlijcke Stadt van Antwerpen, den 10. Februarij Anno 1662.

Voor-reden tot den nieu-lustighen leser.

Tot de neghen Musen.

Jn laudem honestissimi jngeniosissimique viri Cornely de Bie. Civitatis Lyranae notary, artiumque magistri, nec non poëtae dulcisoni poaemata sua in lucem proferentis.

Tot den autheur. Spelende op den naem van De Bie.

Tot den lof-weerdighen auctheur op sijn af-beldsel.

Tot lof van mr. Cornelis de Bie autheur van desen boeck.

Tot den snellen berisper.

Op de teecken-const.

Tot loff vande edel vry schilder-const.

Het eerste deel, vande vermaerste schilders in onse eeuvv ghestorven zijnde.

Adam van Oort. Schilder van Antwerpen gheboren anno 1557. Ende ghestorven anno 1641.

Octavio van Veen. Schilder van Leyden gheboren Anno 1558. Ende ghestorven Anno 1629.

Abraham Blommaert. Schilder van Gorricum.

Tobias Verhaeght. Schilder van Antwerpen gheboren Anno 1566. Ende ghestorven anno 1631.

Adam Elshamer. Schilder van Franckfort van het jaer 1574.

Guido Rhenus. Schilder van Boloigne gheboren anno 1574. Ende ghestorven anno 1642.

Petrus Paulus Rubbens Edel schilder van Antwerpen.

Franchois Snyers. Schilder van Antwerpen. Anno 1579.

Guiliam Nieulandt. Schilder van Antwerpen gheboren anno 1584. Ende ghestorven anno 1635.

Abraham Ianssens. Figuer schilder van Antwerpen.

Anthoni van Dyck Schilder ende Cavailler vanden Coninck van Engelandt Carolvs den I. gheboren anno 1599. ende ghestorven binnen Londen anno 1641.

Graf-schrift op de sepulture van Anthoni van Dyck.

Gilis Mostaert.

Peeter Breughel.

Adriaen Brouvver Schilder uyt Vlaenderen.

Graf-schrift op den onsterffelijcken gheest van Adriaen Brouwer.

Geeraert Segers Constich Figuer-Schilder van Antwerpen, ghestorven Anno 1651. den 18. Meert.

Lovvis de Vadder Landtschap schilder van Brussel.

VVenslaus Coeberger Van Brussel.

Gaspar Ravesteyn Schilder vanden Haghe.

Palamedes Palamedessen Batalie Schilder in Hollandt.

Michiel Mierevelt Schilder van Delft.

Cornelis Schut Schilder van Antwerpen.

Ioannes Snellinckx Schilder van Antwerpen.

Cornelis de Vos Schilder van Hulst.

Horatio Gentilesco Italiaenschen schilder.

Andries van Atvelt. Zee schilder van Antwerpen.

Ariaen van Uytrecht. Schilder van Antwerpen gheboren Anno 1599. Ende ghestorven Anno 1651.

Guiliam en Gilis Backereel Schilders van Antwerpen.

Ian de VVael Schilder van Antwerpen sterft anno 1633. oudt sijnde 75. jaeren.

Ioos van Craesbeeck.

Abraham Mathys Van Antwerpen.

Adam VVillarts Van Antwerpen, ende ghestorven tot Vytrecht.

Iean Guiliam Bouvver Constigh Schilder van Straesborgh, sterft anno 1640.

Nicolaes Knupfer.

Iean Bylert. Schilder van Vytrecht.

Ioannes van Balen Schilder van Antwerpen gheboren anno 1611.

Aenmerckinghe op de doodt. Die het eynde is van alle dinghen.

Roelandt Savery.Schilder uyt Vlaenderen.

Ioannes Parcelis Zee-Schilder van Hollandt.

Ioannes VVildens. Landtschap Schilder van Antwerpen.

Henrick vander Borght d'Oude Schilder van Brussel.

Iacob de Backer Schilder van Haerlinghen obijt anno 1638.

Paulus Moreelse Schilder, Raedt en Schepen van Vytrecht gheboren Anno 1571. en ghestorven Anno 1638.

Henrick Verbrugghen Schilder van Vytrecht ghestorven Anno 1629.

Deodatus del Mont. Edel schilder van S. Truyen gheboren anno 1581. ende binnen Antwerpen ghestorven den 25. November 1634.

Peeter vande Plas Schilder van Hollandt.

Iacob Blanchar.

David Teniers den Ouden. Schilder van Antwerpen, gheboren anno 1582. Ende ghestorven anno 1649.

David de Haen Schilder van Rotterdam.

Franciscus Perreer.

Ian van Hoeck Schilder van Antwerpen, ghestorven anno 1650.

Adriaen Nieulandt Schilder van Antwerpen.

Peeter van Loon.

Franchois Padoanino Italiaenschen schilder van Padoa.

Lucas ende Peeter Franchois. Schilders van Mechelen.

Peeter Soutemans. Schilder van Haerlem.

Peeter Neefs. Schilder van Antwerpen.

Theodor Babuer Van Hollandt.

Ian Both Schilder van Vytrecht.

Petrus Testa Van Roomen.

Christoffel Iacob vander Laenen Conversatie-Schilder van Antwerpen.

David Beck Schilder van Delft.

Nicolaes vander Horst Schilder van Antwerpen.

Mathias Kager Schilder van Ausbourgh.

Theodor Rombouts Schilder van Antwerpen gheboren anno 1597. Ende ghestorven anno 1637.

Henrick de Clerck.

Anthoni Salart Schilder van Brussel.

Geeraerd Honthorst. Schilder van Vytrecht.

Thomas VVilleborts Bossaert Schilder van Berghen op Zoom.

Daniel van Alsloot.

Iacques Focquier Lantschap schilder tot Parijs.

Peeter van Laer Ghenaemt van Boets, Schilder van Vytrecht.

Bonaventura Peeters Zee-schilder van Antwerpen gheboren anno 1614 ende ghestorven anno 1652.

Graf-schrift door sijnen broeder Ian Peeters.

Franciscus VVouters Schilder van Lyer, ghestorven anno 1659.

Lyck-dicht over de doodt van F. VVouters.

Hendrick Andriesens ghenoemt Mancken Heyn. Schilder van Antwerpen, ende ghestorven in Zeelant in't Iaer 1655.

Het tvveede deel Jnhoudende den weert befaemden Lof vande vermaerste schilders, zijnde teghenwoordich in't leven Voor-reden.

Eer-dicht op de poesie vanden weet-lievenden ende rijck-konstighen meester Cornelis de Bie, spelende op de spreucke:

Lof-dicht tot den honingh-vloeyenden schrijver, op de ontsluytinghe van sijn gulde schat-camer Corn'eel de Bie, notaris en practisijn tot Lyer.

Cornelivs de Bie. Anagrammata.

Duytsche Letter-keeren uyt den selven naem:

Op't Gulden Cabinet der Schilder-Const vanden rijm-vloeyenden Mr. Cornelis de Bie.

Aen den gheleerden ende konst-rijcken Mr. Cornelis de Bie, op het uytgheven van sijn Schilder-boeck.

Aenden vromen weet-lievenden ende Rijm-minnenden heer Anthoni van Leyen.

Mengelrije op de verscheydentheydt der schilder-const.

Aenmerckinghe op den peys, dienende tot jnleydinghe van dit volghende deel.

Op den natuer oft cracht der verven.

Daniel Seghers onder het gheselschap vanden Heilighen Naem Iesus. Constich Blom-Schilder van Antwerpen, gheboren anno 1590.

Ioannes de Heem Fruyt-schilder van Vytrecht.

Peeter Snayers Batali Schilder van Antwerpen, oudt 68. jaeren.

Iacob van Es. Fruyt-schilder van Antwerpen.

Adriaen Stalbempt Schilder van Antwerpen, oudt 80. jaeren.

Lucas ende Cornelis de VVael Ghebroeders ende schilders van Antwerpen.

Adriaen de Bie Schilder van Lyer, oudt 68. jaeren.

Adriaen vanden Venne Schilder van Delft, gheboren Anno 1589.

Paulus de Vos. Schilder van Hulst in Vlaenderen.

Symon de Vos. Schilder van Antwerpen.

Iacques Iordaens Schilder van Antwerpen, gheboren den 19. Mey 1594.

Lucas van Uden Schilder van Antwerpen, gheboren den 18. October 1595.

Theodor van Thulden Schilder van s'Hertoghen Bosch.

Iustus Sustermans Schilder van Antwerpen.

Ioannes Lievens Schilder van Leyden.

Symon Vovet Schilder van Parijs.

Casper de Crayer Schilder van Antwerpen, gheboren anno 1585. woonende tot Brussel.

Peeter Saenredam Gheboren in't jaer 1597. den 9. dach van Iunij, binnen het Dorp van Assendelft in't Graefschap van Hollandt.

Abraham VVillarts Schilder van Vytrecht.

Ian Thomas Schilder van Ypren.

Balthazar Gerbier Schilder van Antwerpen anno 1592.

Salomon Coningh Schilder van Amstelredam.

Iustus d'Egmont Schilder van Leyden Anno 1602.

Carolus Creten Van Prage.

Leonardus Bramer Schilder van Delft anno 1596.

Ian van Bockhorst Ghenoempt Langen Ian, Schilder van Munster.

Franchois Eyckens ende Ian Eyckens Schilders tot Antwerpen.

Peeter vander Borght Schilder van Brussel.

Cornelis Poulenbourgh Schilder van Vytrecht.

Ostadi Schilder van Haerlem.

Herman Svvaenvelt Ghenoemt den Heremijt tot Parijs.

Hans Haringh Schilder van Praegh.

Erasmus Quellinus Schilder van Antwerpen van het jaer 1607.

Ioannes Cossiers Schilder van Antwerpen van het jaer 1603.

Merckelijcke aenwijsinghe vande excellentie, deughtsaemheydt, ende weerdigheydt van Pictvra.

Philippus Champani Schilder van Brussel.

Alexander Adriaensen Schilder van Antwerpen.

Iacob Sandraet Schilder van Amsterdam.

Geeraerd' Dau Schilder van Hollandt.

Ian VVeenincx Schilder van Vytrecht.

Ian van Bronckhorst Schilder van Vytrecht van het jaer 1603.

Goovaert Flinck Schilder van Cleeff, Anno 1615.

Petro de Cortono Italiaenschen schilder.

Dirick van Delen Schilder van Heusden.

Francisco Maltees Tapijt-schilder van Malta.

Bartholomeus vander Elst Schilder van Haerlem, anno 1613.

Iean Francisco Datsent Italiaenschen schilder van Cent.

Abraham a Diepenbeeck Van 's Hertoghen Bosch.

Francisco Romanelli Figuer-schilder tot Roomen.

Andreas Vacar Schilder van Roomen.

Nicolaes Possin Schilder van Vranckrijck.

Peeter Danckerse de Ry Schilder van Amsterdam, anno 1605.

Rynbrant van Ryn Schilder tot Amsterdam.

Peeter van Aelst Schilder van Hollandt.

Albaen Schilder van Boloignien.

Daniel van Heil Schilder van Brussel, Anno 1604.

Cavailler Calabres Italiaenschen Figuer-Schilder in't groot.

Giardino di Fiori alias Mario de Fiori Blom-schilder van Roomen.

Gaspar du Que Tapijt-schilder van Roomen.

Andreas Sack Figuer-schilder tot Roomen.

Bibiano. Perspectief-schilder van Napels.

Michiel Angelo de Batailli Italiaenschen schilder.

Cornelis Ianssens Schilder tot Amsterdam.

Iacques d'Artois Schilder van Brussel, in't jaer 1613.

Salvator Rose Schilder van Florentien in Batalien ende Landtschap.

De Colonnen Ghebroeders in Italien.

Ian Benedetti Castilion Schilder van Genua, soo in figuren, lantschap als in beesten.

Hoscof Schilder van Duyts-landt.

Peeter van Lint Schilder van Antwerpen, gheboren anno 1609.

David Ryckaert Schilder van Antwerpen, gheboren anno 1615.

Monsieur Hans, Bernar, en Patel schilders van Parijs.

Nicolaes de Helt Stocade Schilder van Nieumeghen, gheboren anno 1614.

Carel van Mander Konstich Figuer-Schilder van Hollandt, in't groot en cleyn.

Dominiquin Schilder van Boloignien.

Gonzalo Coques Schilder van Antwerpen, gheboren anno 1618.

Cavailler Massimo Schilder van Napels in groote Figuren.

De Bruyn Schilder van Parijs.

Louis Primo ghenoempt Jentiel Schilder van Brussel, gheboren anno 1606.

Cluchtighe en leersame aenmerckinghe dienende tot een toemaetjen van desen handel.

La Hiere Schilder van Parijs, in Figuren en Landtschap.

Peeter Tysens Schilder van Antwerpen.

Lanfranck Schilder van Parma.

Bordon Schilder van Parijs.

David Teniers Schilder van Antwerpen, gheboren anno 1610.

Ioannes Fyt Beest-schilder gheboren tot Antwerpen.

Robert van Hoeck Schilder van Antwerpen.

Ian Babtiste van Heil Schilder van Brussel, oudt 52. jaren 1661.

Ian Philip van Thielen Schilder van Mechelen, oudt 43. jaeren.

Maria Theresia, Anna Maria ende Franchoise Catharina van Thielen.

Ioannes Coepers Schilder van Enghelandt.

Franciscus de Neve Schilder van Antwerpen.

Peeter Meert Schilder van Brussel, oudt 42. jaren.

Lof-schrift op de uytnemende Konst, achter-ghelaeten by den deughtminnende broeder Anthonius Rocka in sijn leven Minnebroeder ende constigh schilder ghestorven tot Roomen.

Ian Peeters Vermaerden Zee-schilder van Antwerpen, oudt 36. jaeren. Anno 1661.

Op den onsterffelijcken naem vanden voorghemelden Ian Peeters.

Antwoordt des Autheurs.

Peeter Boel Beest-schilder van Antwerpen, oudt 36. jaren Anno 1661.

Waer op den Aucteur aldus spreeckt op den selven trant.

Anders: op de Const van Peeter Boel.

Ioannes van Heck Gheboren tot Quaremonde buyten Audenaerde.

Gaspar van Eyck Zee-schilder van Antwerpen.

Ian Meel Figuer-schilder vanden hertoch van Savoyen, gheboren in Vlaenderen.

Cornelis de Heem Schilder van Antwerpen.

Ioannes de Duyts Schilder van Antwerpen, oudt 33. jaeren.

Ian Sibrechts Schilder van Antwerpen.

Ioris van Schooten Schilder in Hollandt.

Lucas Franchois Schilder van Mechelen, oudt 45. jaren.

Carolus du Iardin Schilder, woonende tot Amsterdam.

Carel van Savoyen Schilder van Antwerpen, Anno 1619.

Peeter van Bredael Schilder van Antwerpen, oudt 32. jaren.

Henrick vander Borght Schilder van Franckendael.

Peeter Tentenier, Casteleyn, ende Ghysbrecht de Hondecoten.

Lilly alias Lelio Schilder van Londen in Enghelandt.

Cornelis van Berchom Konstich schilder van Haerlem.

Ioannes Meysens Schilder van Brussel.

Nicolaes van Eyck Schilder van Antwerpen.

Philippvs Fruytiers Schilder van Antwerpen.

Antonius Goebouvv Schilder van Antwerpen.

Peeter de VVit Landtschap-schilder van Antwepen.

Gaspar de VVit Landtschap-schilder van Antwerpen.

Ioris van Son Schilder van Antwerpen, oudt 39. jaer.

VVaer op den Autheur.

Franciscus Mieris Schilder van Leyden.

Franciscus Vervvilt Schilder van Rotterdam.

Ian Baptist van Deynum Schilder in verlichtery van Antwerpen.

Ioannes van Kessel Schilder van Antwerpen, oudt 35. jaeren.

Gysbrecht Thys Schilder van Antwerpen.

Henrick Berckmans Schilder van den Clunder by Willem-Stadt.

Het derde deel Inhoudende den weert befaemden Lof der uytnemenste ende wijt-vermaerste Architecten, Belthouvvers, ende Plaetsnyders, Op het Schilder-boeck van mr. Cornelis de Bie.

Lof-dicht ter eeren vanden soet-vloyenden poeët Cornelis de Bie op het uyt-gheven van dit const-rijck Schilder-boeck.

Aenden vvijt-vermaerden poëet mr. Cornelio de Bie auctheur van desen const-rijcken schilder-boeck.

Vier-tallich iaer-teecken.

Den auctheur tot alle haet-draghende momisten ende belgh-suchtighe benijders.

Franciscus de Quesnoy Vytnemenden beldt-snijer van Brussel, ghestorven binnen Livornen.

Cavailler Bernin Italiaenschen architect, beldt-snijder ende schilder vanden paus.

Cornelis Danckerts de Ry Constich architect van Amsterdam, ghestorven anno 1634.

Ioannes van Milder Beldt-snijder van Antwerpen.

Huybrecht vanden Eynden Beldt snijder van Antwerpen.

Cornelis Cort Constich plaedt-snijder van Horne in Hollandt, gheboren in't jaer 1536. ende ghestorven anno 1578.

Theodorus Galle Constich plaedt-snijder van Antwerpen.

Lucas Vorstermans den Ouden Constich plaedt-snijder van Antwerpen.

Theodorus Corenhert. Plaedt-snijder van Amstelredam, gheboren anno 1522. ende ghestorven anno 1590.

Andreas Colyns de Nole Beldt-snijder.

Carolus de Malleri Plaet-snijder in't cleyn.

Robertus van Voors Plaedt-snijder van Londen.

Henrick de Keyser Architect van Amsterdam, ghestorven anno 1621.

Cornelis Visscher Plaedt-snijder

Ian Sadeler Plaedt-snijder van Brussel, gheboren anno 1550. ende ghestorven anno 1600.

Raphael Sadeler Plaet-snijder van Brussel gheboren anno 1555.

Lyck-dicht op de doodt ende konst van Ian en Raphael Sadeler.

Gheschil tusschen Pictura ende Sculptura over de edelheyt van hunne consten.

Corte Aenmerckinghe.

Jacobus de Breuck Beldt-snijder ende architect van S. Omer.

Ian VVitdoeck Plaet snijder van Antwerpen.

Nicolaes Lauvvers Plaedt-snijder van Antwerpen.

Iacobus Matham Plaedt-snijder van Haerlem gheboren anno 1631.

Boetius Adams Bolsvvert Plaet-snijder van Antwerpen, uyt Hollandt gheboren.

Schelte Adams Bolsvvert Constich plaedt-snijder van Antwerpen, gheboren tot Bolswert in Hollandt.

Ioannes Baptista Barbe Plaedt-snijder in't cleyn.

Iacques Francquaert Architect en schilder van Brussel.

Cornelis Galle den Ouden Plaedt-snijder van Antwerpen.

Cornelis Galle den Ionghen Plaedt-snijder van Antwerpen.

Ieremias Valck Plaedt-snijder gheboren in Polen ende woonachtigh tot Dansick.

Glavde Melan Plaedt-snijder en schilder van Parijs.

Egidius Sadeler Constich plaedt-snijder van Antwerpen.

Cornelis Blommaert Vytnemenden Plaedt-snijder van Vytrecht.

Matheus Mereaen Plaedt-snijder van Francfort ende aldaer ghestorven.

Henricus Hondius Plaet-snijder gheboren tot Duffel in Brabandt.

Egidius Rousselet Plaedt-snijder van Parijs.

Robert Nantuel Constich Plaedt-snijder tot Parijs.

Nicolaes Loyer Constich schilder.

Peeter de Iode den Ouden Plaedt-snijder van Antwerpen.

Ian Cardon Constich beldt-snijder van Antwerpen.

Iean le Potre Constich plaedt-snijder van Parijs.

Paulus du PontPlaedt snijder van Antwerpen.

Ioannes Saenredam Plaedt-snijder van Saerdam.

Lanfan Plaedt-snijder van Parijs.

Lucas Faydarbe Constich beldt-snijder van Mechelen. Copije.

Michiel Lane Plaedt-snijder van Parijs.

Alexander del Garde Beldt-houwer van Bolognien.

Aertus Quellinus Constich beldt-snijder van Antwerpen.

Michiel Natalis Plaedt-snijder van Luyck.

Bertholet Flemael Schilder van Luyck.

Abraham Bosse Plaedt-snijder en ordonnanti etser.

Perelle Landtschap etser van Parijs.

Gerard' van Opstal Beldt-houwer.

Peeter de Iode den Ionghen Plaedt-snijder van Antwerpen.

Sebastiaen de Neve Beldt-snijder van Antwerpen.

M. Koesel Plaedt-snijder in Duydts-landt.

Aenmerckingh op de konst van beldtsnijden ende architectuer.

Guiliam Gabron Schilder van Antwerpen.

Carel Emanuel Biset Schilder van Mechelen, oudt 27. jaren.

Ioannes, Ieronimus en Anthonius VVierx ghebroeders, ende constighe plaedt-snijders van Anwerpen.

Charles Erpard Schilder.

Franchois en Nicolaes Polly ghebroeders en plaedt-snijders van Parijs.

Iacques Callot Edel plaedt-snijder van Nancy in Vrancke-rijck.

Leo van Heil Constich architect van Brussel.

Lenaert van Orley Constich Schilder.

Theodor Matham Constich plaedt-snijder van Haerlem.

Peeter vander Willighe Schilder van Berghen op Zoom.

Peeter Verbruggen Beldt-houwer van Antwerpen.

Nicolaes ende Iacobus Pitau ghebroeders Plaedt-snijders van Antwerpen.

Den eerwaerden Pater Ioannes vander Borght.Mennebroeder, constich teeckenaer ende plaetsnijder.

Villamena Plaedt-snijder van Roomen.

Aenmerckinghe op verscheyde Pharsen oft Tijtsghenuchten die de Constenaers menighmael hebben uyt ghewerckt. Dienende tot leeringh vande ghene die met eenighe ghebreken vanden quaden Natuer gheplaeght zijn. Om de selve daer door te beteren.

Simon Bosboom Beldt-snijder, gheboren van Emden anno 1614.

Peeter van Schuppen Plaedt-snijder van Antwerpen.

Francisco Fanelli Gheboren tot Florencen, beldt-snijder vanden coninck van Enghelandt.

Wenceslaus Hollar Edel plaedt-snijder van Praegh, gheboren anno 1607.

Franciscus vander Steen Plaedt-snijder van sijne Keyserlijcke Majesteyt.

Lucas Vorstermans den Ionghen Plaedt-snijder van Antwerpen.

Iacques Neefs plaedt snijder van Antwerpen.

Aertus Quellinus den Ionghen Constich Beldt-snijder van S. Truyen.

Franciscvs du Sart ghenoempt Waloni Beldt-snijder uyt Henegouw, ghestorven tot Londen anno 1661.

Weert-befaemden roem van verscheyde Nederlantsche jofvrovwen haer selven oeffenende inde seer edele schilder-const.

Stephanvs de la Belle Schilder en plaedt-snijder van Florencen.

Coenrard' Lavvvers Plaedt-snijder van Antwerpen.

Lof van alle de plaet-snyders de welcke met hun const dit tegenwoordich cabinet verciert hebben.

Besluyt van t'Werck.

Op t'Gulden Cabinet van mr Cornelis de Bie Aucteur.

Tot lof vanden selven aucteur.

Der neetsChe bIe eer-gaLM rVghtIgh Verthoont In t'Lof-saeM, DeftIgh WerCk Van Meester CorneLIVs De bIe, InVVoonDer Der Coop-steDe LIer.

Menghel-veersch op t'voorschreven Schilder-boeck.

Tafel oft register van dit Gulden Cabinet.Verdeylt in dry hooft-stucken oft deelen, waer in volghens de ondergheteeckende bladt-wijsers te vinden sijn veel schoone aenmerckinghen ende jnvallende ghedachten van onse seer edele ende lof-rijcke pictura, sculptura ende architectura. Eensamentlyck de naemen van alle ervaren schilders, beldt-houwers, plaedt-snijders ende architecten van onse eeuw, hier in begrepen.

Errata oft druck-feylen.