Het gulden cabinet van de edel vry schilderconst
(1662)–Cornelis de Bie–
Auteursrechtvrij
[pagina 99]
| |
Aenmerckinghe.DRy dinghen sijnder inde wereldt die den Mensch meest tot de Schilder-const beweghen: dat is, het geldt, de eer, ende de liefde. Maer die beweeght wordt tot de Const ter oorsaecken van het geldt, die wordt op't lest vande giricheydt beseten, daer hy een slave van wordt, en dickwils verliest de volmaecktheyt en diepste wetenschap van Pictura. Ende die ghene aenghelockt wordt tot de Schildery door de eer, die wordt beseten vande ydel glorie, hoe wel hy de uyterste wetenschap der volmaecktheyt hier door niet en verliest, maer wordt licht berooft van sijn wijsheydt. Eyndelijck die tot dese Const wordt ghetrocken alleen door enckel liefde, die en verliest gheen wetenschap, om dat de neersticheyt verduldicheyt ende ghewillighen arbeyt hun ghedurich by blijven en hun leyden tot de verholenste volmaecktheydt der naturen. Dese leste gaeve heeft ghehadt eenen Michiel Mierevelt gheboren van Delft, wiens Vader was een Silversmidt, Ga naar margenoot+ ende om dat hy was uytstekende fray in't Conterfeyten, werdt van Mauritius Prins van Oragnien seer bemint, ende voor sijnen Schilder aenghenomen. Eenen Wenslaus Coebergher die Prefect is gheweest vanden Bergh van Bermherticheydt Ga naar margenoot+ tot Brussel, ende eertijts menschelijck Figuer-schilder van Albertus Aerts-Hertoghe van Brabandt, was seer wonder in ordonneren ende naer het leven te schilderen, dat hy niemandt in sijnen tijdt en heeft gheweken. Eenen Gaspar Ravesteijn Conterfeyter en fray ordonnantie Schilder inden Haghe, heeft Ga naar margenoot+ sijnen naem niet min als de voorgaende door sijn soete handelingh der pinceelen ruchtbaer ghemaeckt, als oock eenen Palamedes Palamedessen Batali-schilder in Ga naar margenoot+ Hollandt, de welcke soo aenghenaem en fray in ordonnantien sijn gheweest, dat hun Conste by alle Lief-hebbers in groot aensien en vermogen wordt gehouden. En noch meer andere, die ick om cortheydt wille heb goet ghevonden in Rijm te stellen: om de Weet-lievende ende Const-minnende jeught ondertuschen een veranderinghe te gheven, ende door langhe Prosa den lust niet te benemen. SIet eens den cloecken aert in d'edele Schildrijen
Van Palamedessen vol oorloghs vechterijen.
En steenwijckx prospectif, en netten architeckt
Dat d'uyterste der Const wordt wesentlijck ontdeckt.
De Ordonnantien van gheestighe Figuren,
Die VVolfaert en Pipijn met hulpe der Naturen
Af-maelden op den doeck oft fijn gheschaeft panneel,
Beschamen 't leven schier, soo cloeck was hun pinceel.
| |
[pagina 100]
| |
De soete Const daer by van Henderick van Balen
Can menich droef ghesicht uyt 's menschen herte haelen
Wanneer de oogh besiet sijn Conste, heel devoot
En gheestich uyt-ghewerckt, soo wel in't cleyn als groot
Rombouts heeft oock de Const der vry Pictur' doen leven
En heeft haer eenen glans door haer pinceel ghegeven
Als van hem 't Crijghs ghetuygh wert aerdich af-ghebeldt
Wacht-huysen daermen tuyst en met de caerten spelt.
Daermen staet sinternel oft dobbelt op de trommel
En leyt de wachten af met schrickelijck ghedommel
Oft daermen in het ront siet gheven 't stille woort
En daermen slaet revel op't sluyten vande poort.
Niet min en was vermaert Ian VVildens inde boomen
En Rijckaert in't gheberght, en losse water stroomen,
Dat al het geen Natuer can schencken aenden Mensch
(Besonder inde Const) dat deden sy naer wensch.
Ga naar margenoot+ Peeter van Avont was in't Naeckt oock poeselachtich
In kinders sonderlingh seer soet en wonder crachtich,
Seer mals in het pinceel, in't oogh heel aenghenaem
Waer door hy heeft verbreydt sijn eere ende faem.
Daer by van Lonius seer vrempt in't ordonneren
In sijn figuren vast, waer uyt de jeught can leeren.
En Isack Mijtens is gheweest fray in pourtret
In't Contereyten soet, plaisant en wonder net.
Wel hoe can mijne pen soo lanck den beck bedwinghen
Om oock den lof van Franck hier in het licht te bringhen
Eerst hoe Sebastiaen met rijpe aerdicheyt
Te schild'ren wist 't ghewoel van Oorlogh ende strijt
| |
[pagina 101]
| |
In landtschap en figuer heeft hy oock uytghesteken
En heeft in sijnen tijdt niemandt daer in gheweken,
En daer by Gabriel was soo in Const volmaeckt
Dat hy Picturas gront in alles heeft gheraeckt.
Den Ionghen Franck in't cleyn soo geestich en manierich
Soo los en abondant, soo crachtich, eel en swierich,
't Ghen' sijnen lichten dach naer Const soo wel ontfanght
En met een goet fatsoen in een soo geestich hanght
Dat sijn vermaerde Const aen niemandt en sal wijcken
Soo naer compt sy Natuer, jae 't leven schijnt te g'lijcken
Ist in Historien van 't Nieuwe Testament
Oft oudt Romeynsche volck, 't ghewoel is sonder ent.
Het gen' sijn eel pinceel daer in wist af te malen
En met een lossen aert seer crachtich uyt te halen,
Waer af de wereldt noch al lanck ghedencken sal
Want daer geen schimpers tongh op spouwen can haer gal.
|
|