Het gulden cabinet van de edel vry schilderconst
(1662)–Cornelis de Bie–
Auteursrechtvrij
[pagina 42]
| |
Sijn Nijdt-suchts moet-wil is verkeert in soeticheden
Als sijn bloedt-dorstich oogh grimlaggende besach
D'aenlocksel vande Min in Venvs naeckte leden
Die op natuers paneel naer Const gheschildert lach.
ALs de beste Voesterlingen (die den Natuer tot dese Const crachtelijcken aenlockt) comen te smaecken, ende met smaeck te ghevoelen de overvloedighe borsten vande onderwijsinghe, dan sietmen datter grooten wasdom ende cracht gheschiet, ghelijc in Octavio te bespeuren is als hy met groote neersticheydt de secreten van sijn verstant soo jonsterlijck heeft geopent ende mede ghedeelt aen sijnen Discipel Petrus Paulus Rubbens, den welcken door de Leersaeme Onderwijsinghe van Venus soo inde Const is op-getogen ende ervaren gheworden datter de wereldt noch over hondert en meer Jaeren af sal ghedencken. Door desen Doorluchtighen Octavio van Veen, door desen Naem-weerdighen Man (die uytmuntich is gheweest in loffelijcke deughtsaem oeffeninghen ende gheleertheydt) heeft ons den hemel met een vrindelijck gheneyght toe-vloyen der Nature deelachtich ghemaeckt met de hoochste eer der Schilder-const die Octaeff in Nederlandt wederom heeft doen verrijsen naer datse door den wreeden Mars was vertreden ende gedoot, wiens weerdicheyt ick niet en wete hoe luyt-stemmich dat ick de selve sal uyt-blasen met het Trompet vande wijt-vlieghende Faem. Den Ervaren Poëet ende Schilder Carel van Mander, en heeft oock niet connen naer laten de weerdicheyt ende noot volpresen Loff van Venus naer sijn verdienst in sijn Schilder-Boeck ruchtbaer te maecken, seggende dat hy uyt een goedt Gheslacht is gheboren tot Leyden, ende naturelijck aenghewent sijnde vande Schilder-const, heeft Jtalien, Room ende andere plaetsen in sijn leven besocht, en is soo inde Const ervaren gheweest, dat hy by den Prins van Parma en de meeste Heeren werdt in eeren ende groote weerde ghehouden. Oock in sonderheydt by haere Hooch-heden den Doorluchtighen Erdts Hertogh Albertus, ende Jsabella Clara Eugenia de Hertoginne, oock by den Coninck van Vranckrijck Saliger ghedachtenis. Hy heeft veel selsaeme ende fray constighe Conterfeytselen ghedaen, oock de twee Conterfeytsels van haere voornoemde Hoocheden, de welcke ghesonden sijn aenden Coninck van Engelandt Jacobus den tweeden in't jaer 1604. is oock van hem ghecomen een groot stuck wesende een Bachus Feest oft Triumph, ghelijck tot Middelbourgh een is ghedaen ende te vinden van Hems-kerck, oft oock de selve Ordonnantie, midts sy in print is. Daer is van Octaeff oock te vinden eenen Zeuxis Schilderende naer 't leven vijf naeckte Vrouwen, seer uytnemende ende fraey om sien, ende voorts meer andere selsame stucken die ick om cortheydt wille achterlaet, dan en can niet voor-by-gaen het Costelijck Tafereel het welck van hem te sien is inde Heylighe Sacraments Choor in onse Lieve Vrouwen Kerck tot Antwerpen, wesende een devote Avontmael Christi, ghetuygende sijn uytnementheydt van jnventie ende ordonnantien soo in Actitude drapperijen als Coloreren, waer in hy ghethoont heeft den uytersten gheest der Consten, sijn overvloedicheydt in ordonneren heeft hy abundantelijck ghethoont aen diversche printen van hem uytgegaen, de welcke meest ghesneden sijn van Gijsbrecht van Veen, ende Q. Boel, die sijn teeckeningen seer naer 't leven ende met lossen aert hebben uyt-ghebeldt, namentlijck ghelijck te sien is aen sijn Emblemata Horatiana, het Leven van Sinte Thomas Acquinas, als oock aen sijn Emblemata Amoris Divini, mede het leven der Batavieren ende noch veel andere door Anthoni | |
[pagina 43]
| |
Tempeest ghesneden, waer inne de Heerelijcke Inventien ende Constvloyende Aerdicheden van Octavio ghenoech te speuren sijn. Hy is in Nederlandt het eenich licht van Pictura gheweest, ghelijck sijn Discipels (die hy in groot ghetal heeft gehadt) ghenoech connen ghetuyghen. Soo dat ick met recht mach schrijven dat hy is gheweest den nieuwen Phoenix der edele vry Schilder-const. Want ghelijck den Phoenix (door het vier van het Sonnen licht ontsteken) tot assen sijn self laet verbranden, ende daer uyt wederom eenen anderen voghel Phoenix opstaet. volgens het singhen van mijn Sangh-goddin sprekende aldus: Den Phoenix die het vier tot sijne doodt bereyt
En soeckt daer in sijn eyndt, terstont de Sonne vleyt,
Op dat haer heete strael het houdt stracx soud' ontsteken
Om soo door desen brandt sijn heel Natuer te breken,
Het vier is sijne doodt, het vier brenght hem tot asch
Dat weer een Phoenix wordt ghelijck als Phoenix was.
SOo ist dat Octauio van Veen de suyvere ende crachtighe Pictura (de welcke eerst door de bloedtdorstighe ende al vernielende Oorloghen, ende in't 's menchen jever door onlust en quade tijden gans verslapt was) met sijn aenporrende neersticheyt ende licht van verstant wederom heeft ontsteken ende doen verrijsen, jae soo in voogen ende leven ghehouden, dat de selve Const in sijnen tijdt het hondertste paert meer wert geestimeert ende gheacht als in dese tegenwoordige tijden de selve wordt ghesocht, behalvens dat een jeghelijck door desen nieuwen Vrede wederom tot jever wordt verweckt die de eenighe oorsaeck is dat alle Consten wederom in't leven sullen comen: want al ist dat de doodt Octavio van Veen heeft den draet des levens af-ghesneden, de leeringhen ende verholen wetenschappen der Schilder-const die hy aen veele van sijn Discipelen als Rubbens en meer andere heeft naerghelaten, sijn ghetuyghen gheweest dat de selve Const wederom is verresen, ende sal altijdt leven. |
|