Het gulden cabinet van de edel vry schilderconst

[p. 181]

Het tvveede deel
Jnhoudende den weert befaemden Lof vande vermaerste schilders, zijnde teghenwoordich in't leven

de welcke door hunnen cloecken aert ende geest-rijcke Oeffeninghe de edele PICTURA in Const verstercken. Alles tot vermaeck ende lust der Const-jeverighe Lief-hebbers ende Rijm-minnende Poëten by een vergadert ende beschreven Door CORNELIS DE BIE, Notaris tot Lyer.

Waerheydt baert Nijdt.

Voor-reden.

[p. 183]

NIeu-Lustighen Leser aenghelockt sijnde door liefde tot de Doorluchtichste vry Schilder-const soo en hebbe ick niet connen laeten haeren uytsteckende Lof en Eer (die onsterffelijck sijn) inde tegenwordige levende Gheesten van desen tijt wat claerder te bewijsen ende hoogher te verheffen, wel wetende dat het selve voor de jeught leersaem ende aende Schilder-const-minnende Liefhebbers aenghenaem wesen sal. Ter wijlen dat elcken Schilder ende uytnemenden Gheest teghenwoordich vlamdt om sijn eyghen werck inde Const te sien floreren, ende te gheraecken op het Toneel vande oude ervaren Meesters. Ende al ist dat in mijn voorgaende deel eenighe wijtvermaerde ende Constvloyende Schilders vergheten sijn, oft dat ick in het begrijp van dit teghenwoordich boeck, sommighe soo overledenen al levende Gheesten (die de Const oeffenen oft gheoeffent hebben) mocht voor by gaen, sult my gelieven te ontschuldigen, ende daer over niet berispen, uyt redenen dat ick my hebbe ghevoeght, naer den Plaetsnijer den welcken my gheen platen meer als daer in staen en heeft ghelevert, uyt oorsaecke oock dat ick niet veel met de uytstekende Meesters en hebbe verkeert, en oversulckx my onbekent sijn, hopende dat sy daerom hun t'selve niet en sullen aendragen aenghesien hunne wercken ende loffelijcke vruchten vande edele Pinceel hunnen Lof meer sullen verbreyden, als ick sou connen doen door de pen van Poësis, jae waert oock soo dat ick de moyt hadde ghenomen om naer ouderdom ende oorden alle de achtbaere Naemen ende verscheyde Consten van onse eeuw op te soecken, ick en twijffel niet oft de druck-persse soude te swack ghevallen hebben, om soo menighvuldighen Loff der overvloedige Constenaeren te drucken. Het dunckt my genoch te wesen dat ick in het beghin van mijnen boeck hebbe geseyt

[p. 184]

wat schoone vruchten de Edel Pictura is barende. Ende waert saecken dat jemandt oock sich beneerstichde om haer deughden in wijder materie te beschrijven, sou qualijck een eyndt vinden, maer wel een soete belooningh, vande ghene die haer soet aerdicheyt lief hebben en beminnen. Oversulcx en moet niemant hem voor laten staen dat ick al het gene (tot lof van Pictura hier in't licht wordt ghebrocht) sou gheschreven hebben, om den Leser meer te doen verwonderen als te gelooven: dan alsoo ick door bevestinghe van veel exempelen en waerachtighe teeckenen can bewijsen dat de Schilder-const is de oudtste ende aenghenaemste Const, die by Coninghen en Princen ten hooghsten ghesocht wordt, waer mede ick wil te kennen gheven de onsterffelijcke Eer die sulck-danighe Oeffenaers verdienen, op dat inde toecomende tijden de ghedachten der menschen niet en souden verliesen de Faem die de teghenwoordighe Schilders hebben en sullen achterlaten aen alle hun naecoemelinghen de welcke ick door mijn beschrijf, bestandiger ende vaster hope inde memorie te doen blijven ende verser voor ooghen te houden, wenschende oversulckx dat hier uyt gheenen nijdt-barenden achterclap oft jelosie en worde ghetrocken, maer wel eenen nieuwen lust en smaeck tot de Schilder-const, die in het lesen van mijn werck U. niet en sal ontbrecken, doch waertsaecken datter jemandt (met een verkeerde oogh t'selve werck aensiende) my daerinne wilden berispen ende verworpen, daerom en sal den glans van Pictura gheensints ontluystert worden, maer meerder aencomen, en met den teghenwoordighen vrede tussen Spanien en Vranckrijck groeyen, door de menichvuldige gheesten die teghenwoordich opghevoedt worden inde Academie, ende schole van Pictura, want t'is met dese oeffeninghe ghestelt, als met de fenijnighe Water-slangh van Hidra naer het schrijven van den soet vloeyenden Ovidius de welcke, als sy vanden strijtgierighen Hercules

[p. 185]

een hooft ontrooft wert, wederom seven andere cregh. Gelijck ⁺ t'selve oock blijckt in de Oeffenaers van Pictura.

Schoon dat Apelles is vergaen
Daer compter seven ander aen.

T'is waer den vreeden oorloghs Godt heeft door zijnen onrechtverdighen Crijgh de seven vry Consten lanck onder den voeten gehadt. Maer aenghesien sy door eenen onbreckelijcken vrede wederom hunnen aedem herschept ende hun krachten hebben aengenomen, soo is dit werck aenghevat om de Conste daer mede te bejeveren inde ervaeren Geesten van dese eeuw in't leven sijnde, waer van de uytsteckende ende roemruchtichste hier inne meest sijn afghebelt, om te thoonen wat seldsaeme wercken hun cloecke Pinseelen sijn voorts-brenghende, ende oock naer eenen onsterffelijcken naem trachtende, blijvende hier mede als voore Weet-lievenden Leser.

V.E. Dinst-willighen ende gheaffectioneerden Dienaer Cornelis de Bie.

+ Ovid. lib. 9.