Het gulden cabinet van de edel vry schilderconst

[p. 56]

Petrus Paulus Rubbens
Edel schilder van Antwerpen.

DE schoon Schildrijen van de oud' Egyptenaren
Eertijts by't Griecxe volck in groote achtingh waren.

'T verstant van Ludius, Orestes en noch meer

Van Iphis en Leon behaelden groote eer.

Aristiphonis Const was wonder aen te mercken
Als hy gheschildert had Anceus met t'wilt vercken

Het gen' Astiphale met grooten schroom aensach

Ter wijl hy in sijn bloedt daer by verslagen lach.

Den Persiaenschen strijdt vol lancien en sabels
Daer Schillis met ghewelt af snijt de ancker cabels

Die had Androbius soo gheestich af-ghebeldt

Dat een mirakel scheen soo wonder was't ghestelt:

Antichides Eel Const ghehouden wert in weerden
Als hy gheschildert had den wagen met twee peerden

Daer de victorie alleen den voerman was,

Siet wat een Const bedreef eenen Oenias

Eenen Simonides Tauriscus en Craterus
Nealces Clesides, Artemon en Severus

Daer by oock Titiaen uytstekende van gheest

Die by de hondert jaer een Schilder is gheweest.

Maer als ick overloop de dry-en-sestich jaeren
Die Rubbens heeft beleeft en was in Const ervaren

Soo vindt ick wel te recht dat hy heeft overtreft

De oude Meesters die de Faem ons soo verheft,

Die door sijn eel pinceel, de wereldt maeckt verwondert
De Faem in Nederlandt om sijne Conste dondert,

Die van het Spaensche Rijck gehadt heeft groot faveur

Die wert van Engelandt ghemaeckt Amdassadeur

[p. 57]

PETRUS PAULUS RUBENS Tres renommée; mais encor plus noble per les rares dons de les quelles il etoit pourveu: car cest lui pour qui toutes arts liberaux ont emploijeez toutes leur scienses, pour amasser dans luj, le plus haut de leur pouvoir. certe la painture aijant faict un compact avec la fame (pour promulger ses louanges per tout l' univers) n'a point mancquee en son intention, mais l'Éloquence accompaignee de la Dignité, et Richesse,
la tellement adornée, que le Roij d'Espaigne, le Roy de France, èt le Roij d'Angleterre; en temoinage de ses merites, lui ont faict l'honeur de leur ordres de Chevalerie. Anvers est la ville de ceste heureuse nativite, le 28. de Iuin, 1577. ausi du deplorable iour de son trespas, lan 1640, le 30 de maii.
J. Meijssens exc.

[p. 58]

 

T' is Rubbens die ick meyn, die Edel is gheboren

 

Nochtans en liet hy noyt den tijdt eens gaen verloren

 

Die hy soo neerstelijck in groote sorghen nam

 

Dat hy daerom niet veel in het gheselschap quam,

 

Om dat hy dese Const op't hoochste sou betreffen

 

Om eeuwlijck sijnen Naem door Const te doen verheffen

 

Ghelijck hy heeft ghedaen, want die de Const bemint

 

En heeft geen groote Const daermen niet Rubbens vint.

 

Seght! wie en sou dan niet op sijne Eelheydt roemen

 

En hem het fondament van dese Conste noemen

 

Hy is van Edel stam, noch Eelder door de Const

 

Waer door hy oock vercreegh een jeders diepste jonst.

 

Wie isser oyt gheweest van over hondert jaeren

 

Die soo in d'edel Const van teeck'nen was ervaren?

 

En in Poëtery, jae alderhande tael

 

In't leven ende spraeck hy wist het altemael.

 

Hoe wonder wist hy niet van als te inventeren

 

Een schat-kist voor de jeucht om jevrich naer te leeren:

 

Hoe wonder heeft hy niet het licht van sijn verstandt

 

Ontsteken aen t'pinceel van Titiaen in brandt

 

Hy was in sin soo fray in groot en cleyn figuren

 

In Landtschap heel plaisant, wist alles uyt te vueren.

 

Gaet naer't Escoriael in Spanien vermaert

 

Daer heeft sijn cloeck verstant het merck der Const ghebaert.

 

Hoe menich geestich quant can sijn verstant verscherpen

 

Als hy sijn Conste siet in d'edel stadt Antwerpen

 

In ons Lieffvrouwen Kerck, een recht Const Cabinet

 

Daer heeft hy menich stuck van sijn pinceel gheset.

 

Tot Brussel, Mechelen, tot Gendt en ander steden

 

Iae in Italien wordt sijn Schildry beleden

 

Te wesen d'uyterste dat naer het leven treckt

 

Die door de Edel Const het leven schier ontdeckt.

[p. 59]

 

Het Keysers Cabinet, des Coninckx groote Saelen

 

En 't Princen Hoff daer by sijn Faem ghenoch verhaelen,

 

Ten is hier niet van noy te segghen wie hy is

 

Sijn werck geeft ons ghenoch daer van ghetuygenis.

 

Sijn Ordonantien soo rijckelijck vercieren

 

En met een groot verstant in een soo geestich swieren

 

Soo wel ghecoloriert en net op sijnen dach

 

Dat niemandt lasteringh daer teghen spreken mach,

 

Want t'Werck verheft sijn self en ons can claer bewijsen

 

Dat Rubbens in't pinceel ten hoochsten is te prijsen,

 

Soo wel in drappery als in het poesel naeckt

 

In Landtschap en het Fruyt was Rubbens heel volmaeckt.

 

Room, en Florentien, Veneten en Milaenen

 

En noch veel plaetsen meer, die meest de weghen banen

 

Der diepste wetenschap van d'edel Schilder-const

 

(Die in Italien oprecht eerst is begonst,)

 

Die heeft hy met vermaeck in't eersten al doorwandelt

 

Daer heeft hy dese Const al lanck ghenoech ghehandelt,

 

Daer heeft hy sijn vernuft met sulcken cracht ghewet

 

Dat hy in d'eerste plaets der Schilders wordt gheset.

 

Schoon hy door ouderdom daer naer niet meer cost reysen

 

Hy sach t'modernich werck van Room in sijn ghepeysen:

 

Sijn hooch begaeft verstant (het licht van d'edel siel)

 

Ghedurich op de cracht der Consten soo verviel,

 

Dat niet van sijne handt ten voorschijn is ghecomen

 

Oft t'schijnt dat al sijn werck heeft t'leven aengenomen.

 

Waer door oock sijnen Naem onsterff'lijck blijven sal

 

Om dat sijn soete Const nu uytsteckt boven al.