Het gulden cabinet van de edel vry schilderconst (1662)

Het gulden cabinet van de edel vry schilderconst

(1662)–Cornelis de Bie– rechtenstatus

Auteursrechtvrij

Vorige Volgende



[pagina 467]
Gheschil tusschen Pictura ende Sculptura over de edelheyt van hunne consten.
By manier van samen-spraeck. Pictura: SOo als de Son elckx lusten treckt, En jeder een tot vreught verweckt, Soo wordt eenparelijck mijn Kunst Begunsticht met een jeders gunst, Soo word' ick vlijtich belauwriert Doorlucht' ghemaeckt en opgheciert, Niet van ghemeyne Ambachts-lien Die selden seldsaem fraeyheyt sien, Maer meest de Princen in het Hoff My schencken d'eelste eer en loff: Die jemandt door sijn deught verdient, Soo wordt mijn wetenschap bemindt. Die door de straelen vande Son Op dese wereldt eerst begon, Waer uyt dat blijckt de claricheyt Die my van jonghs is toe-gheseyt. Waer door gheen gifts ghedopte flits Mijn roem can klieven overmidts, Om dat mijn Kunst in schijn bestaet Die t'leven schier te boven gaet. Den schijn en lijdt gheen hindernis Om datter gheen ghevoelen is, Ghelijck een heete Sonne-strael Geen Nijdt-suchts tegenspoet oft quael, Gheen vuylen damp oft water-plas, Gheen dreck-got' ofte wack moras En vreest, dat haer becruysen can Sy thoont dat sy daer huysen can, En sonder letsel ofte schaey Blijft haeren luyster even fraey. Dit leer ick in mijn vry Pictver Als t'rechte voorbelt van Natuer Die vande Son gheboren ben En als een Son de Aerdt door ren: En waer ick ben oft waer ick koem Een jeder draeght op my sijn roem, Om dat mijn schoonheyt heeft den crans Van alle schoone schoonheyts glans, Daer Pallas selver eens voor weeck Wanneer sy haere Konst gheleeck By d'eelheyt van mijn eel schildry Die by my stont ghelijck copy. Haer Konste die als t'leven scheen Ghesneden in wit marber-steen Soo seer noch niet ghepresen werdt Als dat gheschildert stont op bert: Daer U hier voor het eerste Boeck Van gheeft een breeder ondersoeck En daer den Blinden t'vonnis wijst Die boven al Pictvram prijst, En Pallas wel ghetroffen belt Beneffens mijnen Esel stelt. Sculptura: TE langh gheswegen dickwils rout En t'onghelijck de plaets behout, Ey bout niet inde locht schoon Maeght Wie ist die U naer t'roemen vraeght? Waer door ick jnnerlijck ghewoel Van teghen-strijdt in't herte voel Vol jelosy, die dit gheshil Eens tot U spijt heir-vatten wil,
[pagina 468]
En thoonen dat mijn waerde eer Verduystr'en can U hooghe leer, Schoon dat gy noch soo veel vermeught By Prins en Coningh door u deught, En stouft soo op een blinden tast De vraegh en is daer-aen niet vast. Wie van ons twee meer crachten heeft Oft wesentlijcker leven gheeft, Ghelijck u seyd' den blinden Man Wijns botheydt had geen weet daer van: En daerom wordt de botticheyt Beschermpt vande onwetentheyt. Dus waer dit beter niet bestaen Als sulckx soo onbedacht ghedaen. Want schoon ghy roempt op uwe schaey Js daerom uwe Konst soo fraey? Die niet als inde ooghen leeft En tasten noch ghevoelen heeft, Maer mijne Kunst leeft inde oogh En in't ghevoelen oock soo hooch, En haer beginsel laet ick daer Want over twee-mael-duysent jaer, Eer oyt Pictvuer op d'aert-rijck quam Oft vande Son haer voetsel nam, Oft eermen wist van schildery, Soo sachmen mijn beldtsnijery, Soo sachmen naer den vollen eys Mijn Kunst op menich rijck Paleys. K'en soeck hier geenen blinden man Die rechts ghevoelt en tasten can, Maer een onnoosel kindt dat siet En rechts can spreken anders niet Sal sien en tasten wat het is Ons edel rijck ghesteltenis. En laet dan keeren de schildry, Oock mijne swaer beldtsnijery Laet sien wat datet segghen sal Op soo een vraegh en vrempt gheval, Het antwoort d'een is doeck oft plaet Daer t'minst niet op te sien en staet Jn d'omghekeert ghesneden belt Daer sietet noch wat in-ghestelt, Daer sietet voor en acher been Met t'lichaem comen over een Daer voeltet met sijn teere handt Volcomen leden t'alle kandt Daer slaetet op den naeckten bil En wijst wat datet segghen wil. Wat dient u dan Pictver voor wit Daer ghy soo neerstichlijck naer schit Niet als een wesen plat van veur En achter schijnet maer een leur. Soo dat den Beirtel noch soo eel Js als U hooch beroempt Pinseel. Jn arbeyt, wetenschap en sin Want daer schuylt de volmaecktheyt in. Pictvra: BEgaefde Nymphe y stilt U wat Eer ghy my in mijn woorden vat Eer ghy mijn eelheyt wilt vertreën Hoort noch een weynich naer mijn reën En houdt wat koelder middelmaet Schoon dat ghy kunt van alle kant Jn Konst doen blijcken U verstandt Als ghy in Marber oft jvoor Bewijst van achter en van voor Al de volmaeckte leden van Een teere Vrou of naeckte Man, T'sy in profiel of bas relief Naer uwen wensch en herts gherief T'gen' oock niet sonder wetenheyt En wordt als t'leven toe-bereyt. Doch want ghy selver lijden moet Soo ghy U ooghen open doet Dat sal het gen' ghy oyt bedacht Oock van t'Pinseel wort voors gebracht
[pagina 469]
Jst in Perspect oft Metselry Mijn effen doeck ghenoempt Schildry Verthoont ons sulcken vrempt verschiet Dat d'oogh daer uren veer in siet En menschen soo volmaeckt ghedaen Die schijnen vanden doeck te staen Daer soo het voor als achterdeel (Soo t'schijnt) verthoont sich in Pinseel. Sculptura: DAt is maer schijn ghelijck ghy lijdt En sonder sijn, t'gen tot U spijt Te samen in mijn belden steckt Waer in het leven maer ontbreckt. Den schijn van t'leven niet alleen Kompt met de Konst hier over een. Maer het ghevoelen thoon'et sijn Want t'gen' men tast en is geen schijn Ghelijck den schijn daer ghy op bouwt En meer van schijn als t'wesen houwt. Jae schoon dat meer als hondert jaer Mijn Konst in d'aerdt begraven waer Noch sou haer wesen gheestich sijn En over-treffen uwen schijn. Die voor mijn edel Konsten buyght Soo als ons Room ghenoch ghetuyght Jn mijn al oudt verheven werck Te sien in menich Hof en Kerck, T'gen' boven alle schatten kijckt En verder als Pictvra reyckt, T'gen' spreken can al is het stom Jn d'ooghen vanden Edeldom Mijn Beelden sien al sijn sy blindt En daerom sijn sy oock bemindt Mits daer in wort de schoont bethoont En wort met d'hoochsten loon beloont Wiens oudtheyt nimmermeer verslijt Maer schakelt eeu by eeu altijt. D'Accademi van heel Euroop En heeft van niemandt soo een loop Die seldsaem Kunst beooghen wil Als maer alleen om mijnen t'wil. Wie isser die naer Roomen gaet En niet op my sijn ooghen slaet Eer hy Schildrijen sal besien Van Michiel Angel oft d'Urbien Men spreckt soo seer niet van Schildry Als van mijn Beelden, en daer by Van t'hooch ghebou, soo Kerck als Sael Theaters, Arcken, Triumphael, En dierghelijcke wercken meer Die daer te sien sijn tot mijn eer. Hier med' dunckt my ghenoch gheseyt Wat dienter meerder thoon gheleyt. Pictura: WAt slaet ghy vremde reden uyt En redeloos U reden sluyt T'is wonder van ghesteltenis T'gen inder daedt soo niet en is Ghelijck de Konste sich verheft Die dickwils t'leven overtreft. Maer t'gene is ghelijck t'ghelijckt En heel ghelijck is, soo het blijckt En wort voor wonder niet besien By alle Konst-kennende Lien. Siet mijne stomme Poësy Verthoonen sich in d'eel Schildry Daer sietmen t'leven en Natuer Sich roeren in mijn eel Figuer. Oft is het bosch oft groen warandt Een hooch gheberght, seer dicht beplant Het is al oft-mer in sou gaen Soo wel doen ick mijn boomen staen Jst eel ghewas van voedtsaem cruyt Pers, Abricock en ander fruyt Hun rijpheyt geeft sulck een vermaeck Dat jeders mont tracht naer den smaeck
[pagina 470]
Het lief gheblompt vol schoon coleur (T'hans sonder leven, reuck oft geur T'gen staet als t'leven op Paneel Gheschildert vande eel Pinseel Jn Princen sulcken liefd' verweckt En soo hun hert tot lusten treckt Dat niet by hun en is soo weert Oft t'wort noch voor mijn Const vereert Dit blijckt aen Segers (die door Konst) Vercreegh soo menich Princen jonst Ghelijck U desen Boeck bewijst Die sonderlingh sijn wercken prijst. Doch want noch te bedencken staet Dat alle gunst te boven gaet Die eenich Schilder crijghen can Js wel ghebleken in Don Jan Die Zegers een Madali schonck Die vol van Diamanten blonck, voorwaer een wonder grooten schat Want soo veel jaren als hy hadt Soo veel ghesteeenten sachmen daer Tot loon van onsen Konstenaer. Noch aenghenamer gunst en sorgh Droeg voor de Kunst den Brandenborg Als hy voor Zegers rijck Pinseel Schonck d'alderweerdichste juweel Dat op de wereldt wesen mach Oft als oyt menschen ooghe sach Dat boven alle weerde gaet Midts t'self in heylicheyt bestaet. T'gen d'hoochste gaef is voor den mensch Dat is den duym van S. Laurens. En voorsten vingher noch daer by Siet wat can doen een Blom-schildry. Jae dierghelijck Exempels meer Can ick hier voeghen tot mijn eer. Waer door ghenoch te blijcken compt Dat ghy U te vergheefs beroempt. Sculptura: SOo ghy op de belooningh praelt En stets met mijn triumph bepaelt U eer, soo schiet ghy veer te cort Midts niet soo seer beloont en wort Als t'gen ick in mijn Konst bewijs Die over al behaelt den prijs Soo dat tot een besluyt claer blijckt Dat mijne Kunst meer is verrijckt Soo wel in wesen als Natuer Als al den handel van Pictver Want t'gen een Blinden tasten moet En wordt hier niet alleen ghevoedt Van d'oogh ghelijck oock de Schildry Maer het ghevoelen isser by.

Vorige Volgende