Het gulden cabinet van de edel vry schilderconst

[p. 274]

Aenmerckinghe.

DEn oppersten Heere onsen Salichmaecker de eeuwighe waerheyt en wijsheyt siende dat sijn Cudde door de oeffeninghe van verscheyde constighe wercken was gheneghen tot liefde en deught die aen haer eyghen selven aenghenaem is, ghelijck hy in't oudt Testament Besebeel uyt dat gheslacht van ⁺ Iuda Sone van Vrihuls, ende Oeliab uyt den gheslachte Dan met sijnen gheest vervult hadde, om met verstant, wijsheyt ende kennisse in alderhande werck te verdencken alle dinghen diemen constelijck maecken mach, (in teecken dat hem de Const aenghenaem is) Soo ist oock ghebeurt dat den Heere onsen Schepper op dese werelt wandelende ende siende de liefde tot de Schilder-const oock ontsteken inden Coninck Abagarus, die een vermaert Schilder was, ende onsen Heere had ontboden met eenen brief om in sijn Palleys te comen nemen zijn comoditeyt ende woonplaets met ghelofte van hem daer te bevrijden van het hertneckich vervolgh der joden, den Almoghenden Heer (die den Hert-kender is van alle menschen) siende de groote liefde vanden Coninck heeft hem vernedert te gaen logeren in het Paleys van Abagarus, en wel wetende dat den selven groote liefde had tot de Schilder-const, heeft van hem versocht gheschildert te wesen, daer den Coninck sonder uytstel terstont toe bereet was, en bereyt hebbende eenen doeck, om dat Goddelijck blinckende Wesen naer te conterfeyten, heeft sijn uyterste vermoghen ghedaen om t'selve naer het leven ⁺ wel te treffen, hoe wel dat hy het eeuwich leven dat voor hem stont soo niet en cost naer boetsen als andere Schilders wel connen doen het verganckelijck leven, tis ghebeurt dat Abagarus (siende sulcken goddelijck licht en straelende ghedaente jae onuytsprekelijcke schoonheyt voor ooghen) onmoghelijck was t'selve naer te schilderen, door de volmaecktheyt die daer in te sien was (alle volmaeckte schoonheyt te boven gaende) en heeft met sijn sterffelijcke handen ⁺ en verganckelijcke wetenschap allen t'selve niet connen naer belden, hoe wel dat sijnen yever daer toe grooter als de cracht sijns verstandts vermoghende was. Waer over onsen Saligh-maecker den doeck nam en den selven in zijn ghebenedijt Aenschijn druckte soo dat sijn heylich Wesen daer op stont, op de wijs ende manier als t'selve ghedruckt bleef staen inden Doeck van Veronica als den ghebenedijden Heere was draghende het Cruys ende pack van onse sonden, soo aenghenaem is de Schilder-const aen Godt gheweest dat hy selver die heeft op soodanighe manier als voorszeit is gheoeffent ende ons achterghelaten tot een eeuwighe ghedachtenis, waer uyt blijckt dat dese Const oock is verciert met gheestelijcken Edeldom die alle Edeldommen door de deughden te boven gaet. Hier mede wil ick eens aenwijsen ende tot vervolghinghe van dit werck in't licht brenghen de uytnemende en vremde manier van Pictura die ⁺ Herman Saftleven Schilder van Rotterdam noch daeghelijckx is voorts-brengende met het Pinceel der uyterste wetenschap daer niet anders als het leven ende Natuer in en ghebreken soo aenghenaem staen alle sijne dinghen besonder in Boeren huysen, stallen, schaepen en ander vee, oock in Lantschap, plaisante verschieten ende sulckdanighe wercken daer hy in is uytstekende ende alle Mees-

+ Exodi. ca. 31.

+ Nices. lib. 1. Capit 7.10 Danase. Lib. 4. C. 17.

+ Euseb. lib. 1. Capit.15.

+ Herman Saftleven

[p. 275]

HERMAN SAFTLEVEN Natif de Rotterdam en l'an 1609. un bon paintre en paijsages. au commencement il faisoit paijsans, paijsanes, et granges: mais à present il a sa seule delectation en paijsages sa residense est en la ville d'Vtrecht.
H. saftleven pinx. Coen. Waumans sculpsit. I. Meijssens excudit.

[p. 276]

ters in sulckdanighen stijl overtreffende. Hy is gheboren in't jaer 1609. en hout sijn woonplaets teghenwoordich tot Uytrecht daer sijn Const in groote estiem ende weerde is.

Wat heeft Pictur verholen weghen
Wat is daer in al moyt gheleghen

Om haer paden in te gaen

Als Saftleven heeft ghedaen

Die in Landtschap, Bosch, en Landouwen
Wort door Const seldsaem ghehouwen

Die het leven overtreft

En als t'leven sich verheft,

In bergh en rots in water-vallen
In alle Vee en Boeren stallen

En t'gen' raeckt lantbouwery

Thoont Saftleven in schildry,

Datmen t'schier sou voor t'leven achten
Door Const en d'eyghen levens crachten

Die Saftlevens cloeck Pinceel

Ons can thoonen op't panneel.