Het vaderlandsch gevoel

 

Inhoudsopgave

Lijst van bruikleengevers

Voorwoord

Ten geleide

Inleiding I Historieschilderkunst in de negentiende eeuw

Inleiding II Historieschilderkunst in theorie en praktijk

Lijst van gebruikte afkortingen

Het Vaderlandsch Gevoel Catalogus Romeinse tijd 1 Ch. Rochussen 1814-1894 Bataafse marktplaats aan de Rijnmond, in de Romeinse tijd

Ca. 1140 2 Ch. Rochussen 1814-1894 Gravin Petronella van Holland bezoekt met haar zoon Dirk VI de werkplaats, waar het tympaan voor de abdijkerk te Egmond wordt getoond.

1272 3 Ch. Rochussen 1814-1894 Floris V bij Vronen

1296 4 K.F. Bombled 1822-1902 De gevangenneming van Graaf Floris V

1305 5 Ch. Rochussen 1814-1894 Melis Stoke biedt Graaf Willem III zijn Rijmkroniek aan.

1417 6 Ch. Rochussen 1814-1894 Jacoba van Beieren, het veroverde Gorkum binnentrekkende, ontmoet het lijk van Willem van Arkel

1418 7 J.J. Eeckhout 1793-1861 De inzegening van het huwelijk van Jacoba van Beieren, gravin van Holland, met Jan iv, hertog van Brabant, in de Hofkapel te 's-Gravenhage

1425 8 J. Schoemaker Doyer 1792-1867 ‘De Standvastigheid van Arnoud Beiling’

1425 9 J.H. van de Laar 1807-1874 Het afscheid van Albrecht Beiling

1482 10 Anonieme schilder Jan van Schaffelaar springt van de kerktoren in Barneveld

1536 11 H.A. van Trigt 1829-1899 De laatste dagen van Erasmus te Bazel

1559 12 H.A. van Trigt 1829-1899 ‘Zamenscholing van het volk voor de gevangenis der Spaansche Inquisitie te Antwerpen’

1559 13 C. Kruseman 1797-1857 ‘Vertrek van Philips den II uit de Nederlanden’

1564 14 J. Israëls 1824-1911 Willem van Oranje verzet zich voor de eerste keer tegen de uitvoering van de decreten van de koning van Spanje

1566 15 Ch. Rochussen 1814-1894 Een hagepreek

1568 16 L. Gallait 1810-1887 De laatste eerbewijzen aan Egmond en Hoorne

1573 17 J.H. Egenberger 1822-1897 & B. Wijnveld 1820-1902 Kenau Hasselaar op de wallen van Haarlem

1573 18 P. Barbiers Bzn. 1772-1837 Het ogenblik, waarop Pieter Dirkz. Hasselaer zich bekend maakte, toen de Spanjaarden zijn jongere broer Claes Dirkz. in zijn plaats wilden arresteren

1573 19 P. Barbiers Bzn. 1772-1837 Brooduitdeling door burgemeester Van der Mathe in het Zijlklooster te Haarlem

1574 20 J.H. van de Laar 1807-1874 Lambert Meliszoon door de Spanjaarden achterhaald

1574 21 G. Wappers 1803-1874 De zelfopoffering van Burgemeester Van der Werff

1574 22 S. Opzoomer 1819-1878 Magdalena Moons bij Valdez

1574 23 H.E. Reijntjens 1817-1900 Spijziging der Leidse burgerij

1574 24 P.A. Haaxman 1814-1887 Willem van Oranje en burgemeester Van der Werff, de dag na het ontzet van Leiden

1575 25 V. Bing 1812-1895 De onverschrokkenheid van Margaretha van Kalslagen

1578 26 M.I. van Bree 1773-1839 ‘Prins Willem I de zaak der Roomschgezinden verdedigend te Gent in 1578, zijnde de Schets van 't groote Schilderij, te Gent berustende’

1579 27 J. Spoel 1820-1868 ‘De vermoeide bezetting’ of ‘Episode uit het beleg van Maastricht 1579’

1582 28 N. Pieneman 1809-1860 ‘Prins Maurits laat het lijk van Jauregui onderzoeken, oogenblikkelijk nadat deze een aanslag op het leven van Willem I had volvoerd, te Antwerpen, 18 Maart 1582’

1582 29 R. Craeyvanger 1812-1880 naar N. Pieneman 1809-1860 ‘Charlotte van Bourbon, gemalin van Prins Willem I, hem verzorgende, na zijne verwonding te Antwerpen’

1584 30 J.A. Kruseman 1804-1862 ‘Willem I, Prins van Oranje, door Balthazar Gerards verraderlijk getroffen, roept stervende uit: “Mijn God! Mijn God! erbarm U over mij en over Uw arm volk!”’

1584 31 W. Mol 1785-1857 Het sterfbed van Willem van Oranje

ca. 1585 32 J.A. Kruseman 1804-1862 Louise de Coligny, weduwe van Willem van Oranje, met haar zoontje Frederik Hendrik

1596 33 C. Bisschop 1828-1904 ‘Jacob van Heemskerk en Willem Barendsz beramen den derden togt naar het noorden, 1596’

1600 34 L. Moritz 1773-1850 Het einde van de slag bij Nieuwpoort

ca. 1617 35 J.H. van de Laar 1807-1874 Jacob van Campen en de waarzegster

1619 36 W.H. Schmidt 1809-1849 Johan van Oldenbarnevelt wordt zijn doodvonnis meegedeeld

1619 37 S. Opzoomer 1819-1878 Het laatste ochtendgebed van Johan van Oldenbarnevelt

1621 38 A. Waldorp 1803-1866 Gezicht op de Merwede bij Slot Loevestein, met de ontsnapping van Hugo de Groot

1621 39 P.C. Wonder 1780-1852 Hugo de Groot in Parijs

1623 40 S. Opzoomer 1819-1878 Het verzoek om genade aan Prins Maurits voor Reinier van Groeneveldt

1625 41 P. Kremer 1801-1888 Vondel draagt voor uit Palamedes

1647 42 N. Pieneman 1808-1860 ‘Rembrandt eene etsproef beschouwende’

ca. 1650 43 J.L. Cornet 1815-1882 Paulus Potter tekenend naar de natuur

1652 44 H.J. Scholten 1824-1907 De prinses van Oranje bezoekt het atelier van Bartholomeus van der Helst

1653 45 C.J.L. Portman 1799-1866 ‘Mich. Adr. de Ruyter bij het lijk van Marten Harp. Tromp’

1653 46 J.H. van de Laar 1807-1874 Vondel gekroond op het St. Lucasfeest

1654 47 P. Tétar van Elven 1823-1896 Johan de Witt stelt de Acte van Seclusie op

1657 48 H.A. van Trigt 1829-1899 ‘Een bedrukte vader’

ca. 1660 49 W.P. Hoevenaar ‘Jan Steen en Frans van Mieris, in een vrolijk gezelschap’

1661 50 J.W. Pieneman 1779-1853 De zelfopoffering van predikant Hambroeck op Formosa

1662 51 A. van Pelt 1815-1895 Rembrandt toont aan zijn bezoek De Staalmeesters

1666 [?] 52 H.E. Reijntjens 1817-1900 Willem van de Velde de Jonge, een zeeslag schetsend

1672 53 H.J. Scholten 1824-1907 Cornelis de Witt wordt gedwongen het Eeuwig Edict te herroepen

1672 54 A.J. Lamme 1812-1900 Cornelis de Witt wordt gedwongen het Eeuwig Edict te herroepen

1672 55 S. Opzoomer 1819-1878 De gebroeders De Witt in de Gevangenpoort

1673 56 J.L. Cornet 1815-1882 De verzoening van De Ruyter en Tromp in het bijzijn van Willem III

1676 57 N. Pieneman 1809-1860 Luitenant admiraal Michiel Adriaansz. de Ruyter in de slag bij de Etna dodelijk gewond

1734 58 J. Spoel 1820-1868 De vier burgemeesteren van Rotterdam ontvangen op 7 mei 1734 de prins van Oranje en zijn echtgenote Anna van Hannover na hun terugkeer uit Engeland

1781 59 Ch. Rochussen 1814-1894 De dood van Schout-bij-Nacht Willem Crul

1794-'95 60 Ch. Rochussen 1814-1894 Franse troepen trekken over een bevroren rivier

1813 61 J.W. Pieneman 1779-1853 De aanvaarding van het Hoog Bewind door het Driemanschap in naam van de prins van Oranje op 21 november 1813

1815 62 L. Moritz 1773-1850 De Prins van Oranje gewond in de slag bij Waterloo

ca. 1815 63 H. Breukelaar 1809-1839 Van Speyk bij het graf van De Ruyter

1830 64 N. Pieneman 1809-1860 De onderwerping van Diepo Negoro aan luitenant-generaal Hendrik Merkus baron de Kock op 28 maart 1830

1831 65 J. Schoemaker Doyer 1792-1867 Van Speyk op het moment voordat hij het kruit zal doen ontbranden

1831 66 D.F. Dubois 1800-1840 De zelfopoffering van Van Speyk

1831 67 N. Pieneman 1809-1860 Slag bij Bautersem

De Historische Galerij De Vos

40 Ad 68 A.F. Zürcher 1825-1876 ‘Anno 40 - Caligula door een Kaninefaat, om zijn gewaand zegepralen bespot’

70 AD 69 B. Wijnveld jr. 1820-1902 ‘Anno 70 - Civilis de Batavieren aansporende tot den opstand’

70 AD 70 B. Wijnveld jr. 1820-1902 ‘Anno 70 - Brinio als hoofd van de Kaninefaten uitgeroepen’

719 71 J. van Dijck 1817-1896 ‘Anno 719 - Radbout den doop weigerende’

754 72 J. van Dijck 1817-1896 ‘Anno 754 - Marteldood van St. Bonifacius te Dokkum’

1256 73 J. van Koningsveld 1824-1866 ‘Anno 1256 - Het sneuvelen van graaf Willem II Roomsch Koning in het ijs bij Hoogwoude’

1304 74 J. van Dijck 1817-1896 ‘Anno 1304 - Witte van Haemstede op den Blinkert bij Haarlem’

1392 75 J.H. Egenberger 1822-1897 ‘Anno 1390 - Aleid van Poelgeest vermoord’

1421 76 J.H. Egenberger 1822-1897 ‘Anno 1421 - De St. Elisabethsnacht, wonderbare redding van een kind’

1482 77 K.F. Bombled 1822-1902 ‘Anno 1482 - Noodlottige val van Maria van Bourgondië’

1482 78 J.H. Egenberger 1882-1897 ‘Anno 1482 - Heldendaad van Jan van Schaffelaars’

1516 79 J.H. Egenberger 1822-1897 ‘Anno 1516 - De onverschrokkenheid van Grote Pier’

1566 80 J.H. Egenberger 1822-1897 ‘Anno 1566 - Beeldstormerij’

1570 81 J.D. Ebersbach 1822-1900 ‘Anno 1570 - Stout bedrijf van Herman de Ruyter’

1573 82 Ch. Rochussen 1814-1894 ‘Anno 1573 - Beleg van Haarlem’

1584 83 B. Wijnveld 1820-1902 ‘Anno 1584 - Dood van Willem I’

1590 84 Ch. Rochussen 1814-1894 ‘Anno 1590 - Verrassing van Breda’

1696 85 B. Wijnveld jr. 1820-1902 ‘Anno 1696 - Aansprekersoproer te Amsterdam’

1813 86 Ch. Rochussen 1814-1894 ‘Anno 1813 - Wakkerheid van Roelof Schenkel’

1831 87 B. Wijnveld jr. 1820-1902 ‘Anno 1831 - Zelfopoffering van Van Speyk’

88 J.J.F. Verdonck 1823-1878 Erasmus (1467/'68-1536)

89 L. Royer 1793-1868 Hugo de Groot (1583-1645)

90 L. Royer 1793-1868 Joost van den Vondel (1587-1679)

De Historische Galerij van Arti et Amicitiae

ca. 1127 91 Ch. Rochussen 1814-1894 De jaarmarkt te Utrecht, in het begin der twaalfde eeuw

1460 92 J. Israëls 1824-1911 Thomas à Kempis, in het jaar 1460

1509 93 S. Altman 1822-1890 Desiderius Erasmus in het jaar 1509

1602 94 J.M.H. ten Kate 1831-1910 ‘Prins Maurits ontvangt een Indisch gezantschap in zijne legerplaats voor Grave, 1602’

ca. 1654 95 H.J. Burgers 1834-1899 Jacob van Campen

ca. 1670 96 A.G. Bilders 1838-1865 ‘Jacob Ruisdael’

1697 97 J. Bosboom 1817-1891 Tsaar Peter op de Oostindische Werf te Amsterdam

Andere uitingsvormen

[Beelden] 98 J.Ph. Koelman 1818-1893 Burgemeester P.A. van der Werff (1529-1603)

99 L. Royer 1793-1868 Prins Willem van Oranje (1533-1584)

100 E. Lacomblé 1828-1905 Jan Pietersz. Coen (1587-1629)

1621 101 L. Royer 1793-1868 Hugo de Groot stapt in de boekenkist

102 J.P. Maas 1861-1941 Frans Hals (1581/'85-1666)

103 L. Royer 1793-1868 Joost van den Vondel (1587-1679)

1642 104 L. Royer 1793-1868 Rembrandt

[Maskerade] 105 Maskerade, georganiseerd door het Utrechtse studentencorps bij het 49ste lustrum van de Utrechtse Academie in 1881 met als thema: ‘Incomst van den aertshertoge Matthias binnen Brussele, 18 januarij 1578’

[Prenten] 69 AD 106 J.F.M. Mourot 1803-1847 naar J.E.J. van den Berg 1802-1861 ‘Claudius Civilis’

1568 107 Anoniem ‘De Slag bij Heiligerlee 23 Mei’

1572 108 G.J. Bos 1825-1898 ‘Op den eersten April verloor Alva zijn bril’

1582 109 J.W. Kaiser 1813-1900 naar N. Pieneman 1809-1860 ‘Prins Willem de Eerste | Antwerpen 18 maart 1582’

1584 110 A.C. Nunnink 1813-1894 naar J.A. Kruseman 1804-1862 ‘Prins Maurits bij het lijk van Prins Willem I, 1584’

1600 111 C. Bentinck 1814-1849 naar N. de Keyser 1813-1887 ‘La bataille de Nieuwport, par N. de Keyser’

1658 [1642] 112 D.J. Sluyter 1811-1886 naar J. Spoel 1820-1868 ‘Rederijkers Optogt. Rotterdam 1658’

1815 113 N. Pieneman 1809-1860 naar J.W. Pieneman 1779-1853 ‘Bataille van Waterloo | op steen getekend na de Originele Schets van | den Ridder J.W. Pieneman | door N. Pieneman’

1831 114 G. Craeyvanger 1810-1895 naar J.C. Schotel 1787-1838 en P.J. Schotel 1808-1865 ‘Het Springen der Boot van Van Speyk | opgedragen aan zkh den Prins Frederik der Nederlanden’

[Boeken] 115 Jacobus Kok Vaderlandsch Woordenboek; oorspronkelijk verzameld door -, deel 26, Amsterdam 1793. Octavo

116 J.F. Helmers De Hollandsche Natie, in zes zangen, vijfde druk, 's-Gravenhage 1821. Octavo.

117 H. Tollens Czn. Gedichten van -, II, vijfde druk, met titelplaat, 's-Gravenhage 1831. Octavo.

118 Nederlandsche Volks-Almanak voor 1839, Amsterdam 1838. Sexto-decimo.

119 Nederlandsche Muzenalmanak voor 1840, Amsterdam 1839. Octavo

120 J.P. Arend Algemeene Geschiedenis des Vaderlands, in vijf delen, Amsterdam 1841-'83. Quarto

121 Kunstkronijk, associatie met premiën, tot aanmoediging en verspreiding der schoone kunsten, dertiende jaargang, '-Gravenhage 1852. Groot quarto

122 J. van Lennep en Compagnie Tafereelen uit de Geschiedenis des Vaderlands, tot nut van groot en klein; vermakelijk voorgesteld [met platen], Amsterdam 1854. Oblong octavo

123 Jacob van Lennep De Pleegzoon in Romantische werken van mr. J. van Lennep, deel I en II, Rotterdam 1856. Octavo

124 W.J. Hofdijk Ons voorgeslacht, deel I, Haarlem 1859. Quarto

125 P.H. Witkamp Geschiedenis der Zeventien Nederlanden, deel I, (met wapenkaart en 370 houtgravuren). Amsterdam 1873. Quarto

126 A.L.G. Bosboom-Toussaint e.a. In Memoriam | taferelen uit Hollands tachtigjarigen strijd | met etsen van William Unger naar tekeningen van Ch. Rochussen en Herman ten Kate, Haarlem 1873. Groot Quarto

[Schoolplaten] ca. 695 127 Ch. Rochussen 1814-1894 Willibrord op Walcheren

1555 128 J.H. Isings 1884-1977 Karel V doet afstand van de regering

1564 129 J.H. Isings 1884-1977 ‘Willem van Oranje in de Raad van State 31 december 1564’

1673 130 Ch. Rochussen 1814-1894 De Ruyter komt Cornelis Tromp te hulp in de slag bij Schoneveld

1665 131 J.H. Isings 1884-1977 ‘Rembrandt in zijn “Schildercaemer”, 1665’

1787 132 J.J.R. de Wetstein Pfister 1867-1942 De aanhouding van prinses Wilhelmina aan de Goejanverwellesluis op 28 juni 1787

1795 133 G.J. Sijthoff 1867-1949 ‘Het dansen om de vrijheidsboom (te Delft, 1796)’

1894 134 J. Hoynck van Papendrecht 1858-1933 De verovering van Tjakranegara op Lombok. 1894

Herkomst der foto's

Biografische lijst van kunstenaars Makers van reproduktie-grafiek zijn hierin niet opgenomen