1574
24 P.A. Haaxman 1814-1887
Willem van Oranje en burgemeester Van der Werff, de dag na het ontzet van Leiden
Doek, 71 × 96 cm
Gesigneerd en gedateerd: PA Haaxman 1865
Leiden, Scholengemeenschap Bonaventura-Kijckenborg
Op 4 oktober 1574, de dag na het ontzet van Leiden, kwam Willem van Oranje persoonlijk naar de stad om de burgerij te danken voor hun standvastigheid en moedig gedrag. Haaxman heeft hem hier afgebeeld samen met burgemeester Van der Werff, staande voor het stadhuis, omringd door een blijde menigte Leidenaren. De jongen die voor hen staat is volgens een opschrift achterop het schilderij de jongen, die de vorige ochtend de Lammenschans, een der belangrijkste versterkingen van de Spanjaarden, verlaten aantrof, waardoor men in Leiden wist dat het beleg was opgeheven.
In de geschiedschrijving wordt deze samenkomst niet expliciet vermeld, hoewel er niet aan getwijfeld hoeft te worden, dat de Prins op het stadhuis is ontvangen en daar Van der Werff heeft ontmoet. Haaxman heeft zich misschien laten inspireren door het toneelstuk van Ruloffs, waarin de Prins, Van der Werff en de jongen in een bepaalde scene gezamenlijk worden opgevoerd, zij het op een ander punt in Leiden.
Net als Wappers in 1829 (zie cat.nr. 21) heeft Haaxman er niet aan gedacht dat de voorgevel van het stadhuis, zoals die hier is weergegeven, er pas na de verbouwing van 1594 zo zou uitzien. Ook heeft hij er geen rekening mee gehouden, dat de Prins, volgens Wagenaar, pas in de avond in Leiden aankwam, en de gebeurtenis op klaarlichte dag laten plaatsvinden.
Auteursrechtelijk beschermd
