1657
48 H.A. van Trigt 1829-1899
‘Een bedrukte vader’
Aquarel, 36 × 50,2 cm
Gesigneerd en gedateerd: van Trigt f 69
Amsterdam, Rijksprentenkabinet
De aquarel toont het studeervertrek van Joost van den Vondel. Rechts zit de oude schrijver naast het haardvuur, hij kijkt somber voor zich uit, het hoofd steunend met de rechterhand, in zijn andere hand houdt hij een brief. Zijn dochter Anna, die bij haar vader woonde, staat naast hem en legt haar arm om zijn schouder. Verder zijn de kinderen van Vondels zoon Joost in de kamer.
Volgens een aantekening op de achterzijde van de aquarel is het onderwerp ontleend aan de novelle ‘Een bedrukte Vader’ van mr. J. van Lennep. Hierin wordt het verhaal verteld van het faillisement in 1657 van Vondels zoon Joost, die de kousenwinkel in de Warmoesstraat van zijn vader had overgenomen. Deze was geen al te best zakenman en zijn vrouw Baertje, met wie hij na het overlijden van zijn eerste echtgenote was getrouwd, hield van een luxe leven; hierdoor raakte hij diep in de schulden. Toen zijn vader dit hoorde, deed hij veel moeite om zijn zoon te helpen en betaalde ruim veertigduizend gulden van diens schulden af met zijn eigen geld. Dit mocht echter allemaal niet baten en de winkel moest verkocht worden. Joost jr., die inmiddels door zijn vrouw in de steek was gelaten, werd naar Oost-Indië gestuurd, maar overleed op de reis daarheen. De kinderen uit zijn eerste huwelijk kwamen bij Vondel en Anna in huis. Door deze gebeurtenissen was Vondels kapitaal zeer geslonken en zijn financiële positie niet erg rooskleurig. Door voorspraak van de echtgenote van een van de burgemeesters kreeg Vondel toen een betrekking bij de Bank van Lening.
Waarschijnlijk heeft Vondel hier juist de brief ontvangen waarin het overlijden van zijn zoon wordt meegedeeld. Hoewel deze gebeurtenis niet expliciet in de novelle wordt beschreven, is het toch aannemelijk dat Van Trigt zich hierdoor heeft laten inspireren, omdat er in de aquarel veel punten zijn aan te wijzen die grote overeenkomst vertonen met de beschrijvingen die Van Lennep geeft. Van het studeervertrek noemt hij onder andere de volgende details: de in lood gezette vensters van het kruisraam; de boekenkasten langs de wanden, waarvan de onderste rijen bezet waren met zware folianten en kwartijnen; de stookplaats; de grote tafel voor het raam; een brede armstoel met hoge leren rug. Ook de kleding van Vondel komt vrij nauwkeurig overeen met de beschrijving van Van Lennep: ‘een zwart kalot op de kruin [...] een zwart sergie kamizool en een broek, en daarover een bruin lakensche, met bont gevoerden huispels aan 't lijf [...]’.
Auteursrechtelijk beschermd
