1697
97 J. Bosboom 1817-1891
Tsaar Peter op de Oostindische Werf te Amsterdam
Doek, 70,5 × 60 cm
Gesigneerd: Bosboom
Datering: 1871
Oss, Jan Cunenmuseum
Op de Oostindische Werf te Amsterdam overdenkt de Russische tsaar Peter (1672-1725) de inhoud van een zojuist door hem ontvangen brief. In de verte nadert Willem Bentinck, adviseur van stadhouder-koning Willem iii, die komt kijken naar de vorst; hem wordt de tsaar gewezen door Pieter Claesz Pool, de baas van de werf.
Van september 1697 tot januari 1698 verbleef de vijfentwintigjarige tsaar meestentijds op de Oostindische Werf op Oostenburg in Amsterdam na verblijf van één week te Zaandam. Hier bestudeerde hij de Hollandse scheepsbouw in theorie en praktijk. Verder polste hij er allerlei mensen of zij bereid waren in Rusland voor hem te komen werken. Door deze aktiviteiten heeft hij een belangrijke aanzet gegeven voor de opkomst van Rusland als grootmacht.
Een ander doel van zijn reis was diplomatiek. Hij was meegereisd met een Russisch gezantschap dat diverse Europese landen aandeed, onder meer om voor Rusland steun te verkrijgen tegen de Turken. De tsaar verbleef te Amsterdam meestentijds incognito, gekleed in Waterlandse werkmanskleding, onder de naam Pieter Michaeloff; soms echter nam hij deel aan de onderhandelingen als lid van het gezantschap en af en toe was hij het middelpunt van officiële plechtigheden.
Het schilderij werd pas in 1871 aan de Artigalerij toegevoegd, nadat een eerdere opdracht aan J.C. Greive Jr. niet was doorgegaan.
Bosboom baseerde zich zowel voor de pose als voor de gelaatstrekken van de tsaar op een anoniem vroeg-achttiende-eeuws portret van Peter de Grote dat zich sinds 1821 in het Rijksmuseum bevindt (inv.nr. a116). Hij maakte een zeer nauwkeurige potloodstudie naar dit portret (cat.nr. 97a)
In begin 1871 werd op de tekeningententoonstelling van Arti een aquarel tentoongesteld als voorstudie voor het schilderij (Rijksmuseum inv.nr. a3648); spoedig hierna moet het schilderij gemaakt zijn. Als achtergrond op de aquarel dienden een loods en een schip; op het schilderij zijn deze vervangen door het Oostindisch Zeemagazijn uit 1661, dat in 1822 is ingestort en gesloopt.
Auteursrechtelijk beschermd
