1256
73 J. van Koningsveld 1824-1866
‘Anno 1256 - Het sneuvelen van graaf Willem II Roomsch Koning in het ijs bij Hoogwoude’
Doek, 40 × 56 cm
Gesigneerd: J.v.K.
Datering: tussen 1850 en 1854
Amsterdam, Amsterdams Historisch Museum
Rooms Koning Willem ii, graaf van Holland, vond zijn tragische einde op 28 januari 1256 bij een onbetekenende veldtocht tegen de Westfriezen. De langzame en behoedzame tocht over de bevroren plassen bij Hoogwoud van de zwaar bewapende en geharnaste grafelijke ruiterij maakte Willem ongeduldig. Hij reed vooruit, maar zakte met zijn eveneens geharnaste paard door het ijs. In die machteloze positie was hij een makkelijke prooi voor de Westfriezen, die van achter de rietbossen op hem afschoten om hem dood te knuppelen.
Willem ii had een grote politieke toekomst voor zich. Hij was in 1247 door de keurvorsten gekozen tot Rooms Koning, dat wil zeggen tot opvolger van keizer Frederik ii (overleden 1250). Hij maakte zich juist op om de reis naar Rome te aanvaarden en uit handen van de paus de keizerskroon in ontvangst te nemen, toen hij bij Hoogwoud sneuvelde.
Arend en Van Lennep beschrijven hoe aan een ‘vroom, dapper en rechtschapen leven’ bijna door een ongelukkige vergissing een jammerlijk einde kwam: de ruwe Friezen zouden in de door het ijs gezakte ruiter niet meteen de koning hebben herkend. Koningsveld heeft dit element uit het verhaal, dat in vele kronieken is terug te vinden, willen benadrukken. De man met de witte capuchon schijnt de brute bebaarde Fries, die met zijn knots op de ridder wil inslaan, maar het koningshermelijn niet herkent, te willen tegenhouden; ook de andere figuren lijken verschrikt en ontzet toe te zien, hoe een toekomstig keizer wordt afgeslacht.
Auteursrechtelijk beschermd
