Inhoudsopgave
Tot den Leser.
Den Leser Saluyt.
Het eerste deel Vanden Schat der Armen.
Vanden arbeydt ende ruste.
Van eten ende drincken.
Van slapen ende waken.
Van schoone ende ghecorrompeerde Locht.
Van ghewoonte ende onghewoonte.
Van Vet ende Magher.
Watmen 'smorghens doen sal om die gesondtheydt t'onderhouden.
Vanden Hayre.
Van de Herssenen.
Vande Ooghen.
Vande Ooren.
Van 't riecken.
Vanden Longhen ende Borst.
Van 't Herte.
Vander Maghe.
Vande Lever.
Vander Milte.
Van het inghewandt.
Vande Nieren.
Vande Blase.
Hier na volghen die namen van veelderley Sieckten, met die oorsaecken, ende kennisse van dien.
Corte kennisse van menigherley sieckten ende cranckheden.
Vande Vrinen te kennen.
Vande Polse.
Vanden Camergangh.
Vanden Hoofde.
Vande coleuren des aensichts.
Vanden Ooghen.
Vanden Mont ende Tonghe.
Vanden Speecksele.
Vande vier Elementen ende humeuren.
Sieckten veroorsaect wt quade passien.
Vande oudtheyt ende ghesteltenisse des persoons.
Vande locht ende weder.
Van des Landts gheleghentheyt.
Tijden des Iaers.
Van eten en drincken.
Hanteringhe of oeffeninghe vanden persoon.
Opt claghen vanden Persoon.
Vande Lever.
Vande Milte.
Inghewant.
Nieren en Blase.
Swellinghe.
Siecten die meest regneren, ende sulcken persoon onderwarich is.
Hoe wonderlijcken schoon den Mensche van Godt den Heer gheschapen is.
Anathomie vanden inwendighen Leden.
Het tweede deel Uanden Schadt der Armen, inhoudende verscheyden Remedien, om meest alderhande sieckten ende ghebreken, met simpele bekende recepten ende remedien te ghenesen.
Tot den Leser.
Adem die benaut is helpen.
Adem lanck maken.
Aemborsticheyt ghenesen.
Adem die stinckt soet en welrieckent te maecken.
Ambey ghenesen.
Aensicht claer en schoon maken.
Aensichts peusten van hitten doen vergaen.
Apostumatien, gheswellen, sweeringen, doen vermorwen en wtbreken.
Appetijt maken.
Aderen ghebreken goet.
Bedroefde menschen helpen.
Beenen die dick en gheswollen zijn helpen.
Beenen int lichaem ghebroken wt doen gaen.
Benaut zijn helpen.
Beten van honden ghenesen.
Beten van dulle honden ghenesen.
Beten van Nateren ghenesen.
Beten van Schorpionen ghenesen.
Beten van Serpenten en Slanghen. ghenesen.
Beten van alle fenijnighe Ghedierten ghenesen.
Beven goet.
Blasen ghebreken ghenesen.
Bloet dat verhittent is vercoelen.
Bloetganck stelpen.
Bloet dat onreyn is suyuer maken.
Bloet pissen stelpen.
Bloetspouwen en Etter ouergheuen helpen.
Bloeden uyt den Neuse stelpen.
Bloet van quetsuren en wonden te stelpen.
Bloetsweren ghenesen.
Benautheyt van de borst helpen.
Borst ghebreken goet.
Braken doen.
Bruyne ghenesen.
Buyckloope stoppen.
Buylen ghenesen.
Cackhielen ghenesen.
Camergangh weeck en sacht maken.
Cancker ghenesen.
Catarren ghenesen.
Clieren die hert zijn ghenesen.
Colicompas ghenesen.
Coortsen ghenesen.
Verscheyden Remedien voor coortsen.
Voor de coortse wat op den polse te binden.
Coude Coortsen ghenesen.
Heete Coortsen ghenesen.
Coortsachtich ghenesen.
Oude Coortsen ghenesen.
Coude oude huyverachtighe Coortsen ghenesen.
Pestilentiael Coortsen ghenesen.
Coortsen walginghe ghenesen.
Daghelijcksche Coortsen genesen.
Derden daechse Coortse ghenesen.
Vierden daechse Coortse ghenesen.
Camergangh voor Coortsen.
Dranck voor Coortse.
Coude fluymen vande mage doen scheyden en verteyren.
Coude oude herde gheswillen rijp en morwe maken.
Crampe ghenesen.
Crauwagie ghenesen.
Croppen doen scheyden en genesen.
Dermen weedom versaechten.
Dornen oft splinters wttrecken.
Dorst verslaen.
Doofheyt ghenesen.
Aersdarm cloue ghenesen.
Aersderm gheswil doen ghenesen.
Ersderm pijn versachten.
Exterooghen ghenesen.
Fenijn ghenesen.
Fenijnighe corruptien verdrijven.
Alle fenijn verdrijven en wederstaen.
Dootelijck Fenijn ghenesen.
Fenijnich ghedierte bete helpen.
Fenijnich ghedierte, verdrijuen ende veriaghen.
Menschen beschermen, van alle hinderlijck Fenijn.
Fenijn ende quaet vier, vander herte veriaghen.
Fenijn van Campernoelkens ghenesen.
Fenijn van spinnen ghenesen.
Fistelen ghenesen.
Fistelen in't fondament genesen.
Fistelen vleesch in doen groeyen.
Flauwicheydt ghenesen.
Flerecijn versoeten.
Fluymen doen scheyden ende af jaghen.
Galle die verstopt is openen.
Gaten die loopen ghenesen.
Gaten die diep sijn vleesch in doen groeyen.
Geelsucht ghenesen.
Om die gheelicheyt vande gheelsuchte te ghenesen.
Oude geelsucht genesen.
Ghebreken voor mans en vrouwen goet.
Geborsten en gequetst van binnen genesen.
Gedierten als luysen vloeyen, wantluysen verdrijuen.
Gequetstheyt van binnen en buyten genesen.
Ghescheurtheydt ghenesen.
Ghesicht claer maken.
Gheswillen ghenesen.
Gheswillen doen wtbreken.
Gheswillen doen verteiren, verdrijven, ende scheyden.
Ghevallen van hooch ghenesen.
Graveel ghenesen.
Haestighe sieckte ghenesen.
Hayr wtvallen ghenesen.
Hayr worme dooden.
Heesheyt doen vergaen.
Herssenen, Memorie, en sinnen stercken.
Herssenen suyveren.
Herssenen verdrooginge goet maken.
Herdicheyt vermorwen.
Herten beruerten ghenesen.
Het herte stercken.
Het herte verlichten ende verstercken.
Hicken stelpen.
Hitten vercoelen.
Hoest ghenesen.
Verouderden hoest rijpen en genesen.
Hooftsweer pijn ende weedom ghenesen.
Hooftsweer terstont doen vergaen.
Hitticheyt des hoofts benemen.
Hooftdraeyinge of swijmelinge genesen.
Oude pijn vanden hoofde te versoeten.
'Thooft stercken.
Hooft ghequetst met eenen stock.
Hoofts raserny ghenesen.
Hoofts vochticheyt aftrecken.
Hooftsweer van dronckenschap ghenesen.
Hoofts quade zeericheyt ghenesen.
Hoofts Rudicheyt ghenesen.
Hooft scheurftheyt ghenesen.
Heupen pijn ghenesen.
Huych ghenesen.
Ieucksel van de schamelheyt verdrijven.
Inwendighe pijn versoeten.
Kackhielen ghenesen.
Keele quinanci ghenesen.
Keele heescheyt of rauwicheyt genesen.
Quade keel ghenesen.
Keele sweeringhe ghenesen.
Keele verhitheyt genesen.
Kickhoestende Kichen ghenesen.
Knokelen pijn versoeten.
Lammicheyt ghenesen.
Leden die wt haer lidt zijn, wederom in sijn juncture te helpen.
Lickdoornen ghenesen oft exterooghen.
Ghespannen vercrompen leden genesen.
Leden die verhit zijn vercoelen.
Inwendige leden verstoptheyt openen.
Lenden pijn ghenesen ende versoeten.
Levers ghebreken helpen.
Lever suyveren.
Lever verstoptheyt openen.
Lever vercoelen.
Lever weeckheyt stercken.
'Tlichaem stercken en voeden.
Lijf wtgaen van kinderen wederom inne helpen.
Lochten die quaet sijn beteren.
Longhen sweeringhen ghenesen.
Longhen suyveren van fluymen ende etter.
Luysen en neten dooden en verdrijven.
Met Maren of sware droomen ghequelt zijn, helpen.
Maseren ghenesen.
Maghe die quaet is stercken en goet maken.
Mage winden, ende opblasinge genesen.
Maghe suyveren.
Memorie stercken.
Menschen vrolijck maken.
Mensche in onmacht zijnde, tot hem selven brenghen.
Melancolie ghenesen.
Milte cranckheyt ghenesen.
Milte verhert ende verstopt helpen.
Milte verhitheyt ghenesen.
Moeder ghebreken en weedom helpen.
Moeder die verhert is, vermorwen of versoeten.
Moeder vererghert ende verhit, ghenesen.
Moeders opstijghinghe of opclimminghe, ghenesen.
Monden die stincken en sweeren goet.
Monts verhittinge vercoelen.
Naghelen die quaet zijn genesen.
Neten dooden.
Nieren pijn of ghebreken ghenesen.
Nieren sweeringhen ghenesen.
Nieren verstoptheyt helpen.
Niesen doen.
Neuse bloeyen stelpen.
Onsterck van sinne helpen.
Onthouden doen.
Ooghen beschermen van vloet.
Ooghen goet ghesicht maken.
Ooghen claer maken.
Oogen die blau zijn helpen.
Dampen inde ooghen beletten.
Ooghen die loopen ghenesen.
Ooghen pijn ghenesen.
Ooghen donckerheyt ghenesen.
Oogen roodicheyt ende hitticheyt genesen.
Ooghen schellen, vlecken, plecken, donckerheyt ghenesen.
Ooghen daer gheronnen bloet voor gheschoten is helpen.
Sucht vande ooghen doen wt trecken.
Ooghen die root en loopende zijn helpen.
Ooghen suyveren.
Ooghen die zeer zijn helpen.
Ooghen die verhit zijn helpen.
Oogen die Ieucken genesen.
Ooghen die sweeren genesen.
Ooghen gheswillen vermorwen.
Schellen die eerst beginnen op d'ooghen, af doen.
Ooren openinghe.
Ooren-sucht ghenesen.
Ooren die onsuyver zijn, reynighen.
Ooren gewormt uytjagen ende dooden.
Ooren pijn ghenesen.
Ooren tuyten helpen.
Ooren vochtigheyt ende etter-vloeden stelpen.
Pestilentiael Apostumatien, clieren, geswellen doen uytbreken, ghenesen.
Pestilentie beschermen.
Preservatijf voor de peste.
Voor verschietenis in pest.
Perfumeringhe voor Peste.
Teecken van Peste.
Verscheyden Remedien voor de Pest.
Plaesters voor de peste.
Pijn des lichaems helpen.
Pijn, weedom van die leden scheyden, verdeylen, versoeten.
Pleuris ghenesen.
Kinder-pockxkens ghenesen.
Popelsije ghenesen.
Qualijck hooren goet.
Qualijck riecken.
Quinanci inde keel ghenesen.
Rasernije in't hooft ghenesen.
In reynigheydt doen leven.
Roose in't aensicht verdrijven.
Roose verdrijven.
Roodt melisoen ghenesen.
Alderhande ruydigheydt ende schruftheyt ghenesen. Besiet Crawagie.
Schamele leden ghenesen.
Scheenen die ghequetst zijn, oft ghestooten, ghenesen.
Schellen verdrijven van't hooft.
Sciatica pijn inde heupen ghenesen.
Scheurbuyck ghenesen.
Secondine af-jaghen.
Vercrompen senuwen ghenesen.
Senuwen bevingh ende treckingh helpen.
Senuwen ghebreken ghenesen.
Senuwen spanninghe treckende.
Sieckten versaechten.
Sijde steeckten weedom ghenesen.
Gherustelijck doen slapen.
Slap van crachten ghenesen.
Van slaep die onnatuerlijck is doen wecken.
Speenen ghenesen.
Spijse doen verteeren.
Springhende vier oft wilt vier ghenesen.
Sprou ghenesen.
Swellinge der keelen oft quinanci genesen.
Steenbreken af drijven, doen rijsen.
Swaermoedigheydt verdrijven.
Sweetende maken.
Sweeren ghenesen.
Sweeringhen in't hooft ghenesen.
Sweeringhen bedwinghen datse niet innewaerts en eten.
Sweeringhe verargert vervuylt stinckent helpen.
Sweeringhen doen sluyten.
Swellinghe die heet zijn vercoelen.
Vuyle ende heete voorts-etende sweeringhen suyveren ende ghenesen.
Heete Sweeringhen van schamele leden ghenesen.
Sweeringen die vervuylt zijn, suyveren.
Sweeringhen doen uytbreken.
Sweeringhen die onsuyver vochtigh loopende zijn.
Sweeringhe doen uyt breken, rijpen.
Vytwendighe sweeringhe ghenesen.
Swellinghe doen vergaen.
Tandt sweer ghenesen.
Tanden schoon ende vast maken.
Tandtvleesch stercken.
Vuyl tandvleesch schoon maken.
Teeringhe ghenesen.
Tonghen gheswil die hert is, ghenesen.
Tonghen rouwigheydt ghenesen.
Tonghen sweeringhe ghenesen.
Tonghe leelijckheydt oft vierigheydt.
Treurigh sonder sake.
Vallende sieckte ghenesen.
Vallende sieckte der kinderen.
Verbrandtheyt ghenesen.
Verbrandtheydt vercoelen.
Verbrandtheydt suyveren als te weelich vleesch in comt.
Verbrandtheydt van 'tvier ghenesen.
Verbroeytheydt.
Vercoutheydt ghenesen.
Verdrooghen d'water.
Vergiftheydt ghenesen.
Verhitheydt vercoelen.
Verhitheydt van alle inwendighe leden vercoelen.
Verouderde Vlceratien.
Verrecktheydt ghenesen.
Versachten.
Verstuycktheydt ghenesen.
Verstijftheydt los ende slap maken.
Verstoptheydt ghenesen.
Verteeren den visch doen.
Vervaert sonder sake helpen.
Verwermen d'inwendighe leden.
Verwe van Geelsucht ghebleven, schoon maken.
Vlceratien die voorts eten ghenesen.
Vrouwen natuerlijcke cranckheydt verwecken.
Vrouwen melck doen hebben.
Vrouwen na-baringhe lossen.
Vrouwen natuerlijcke cranckheydt stoppen.
Vrouwen-borsten met sogh sweerende versachten.
Vrouwen-borsten die sweeren, ghenesen.
Vrouwen die kinderen draghen goet.
Vrouwen pijn inde moeder helpen.
Vrouwen lanck in arbeydt zijnde helpen.
Walghen stillen.
Water maken, urine doen lossen.
Water doen verteeren.
Alsmen onwetende ende teghen sijnen danck water lost.
Water laden ghenesen.
Water beginnen te laden, ghenesen.
Gheswillen vande watersuchtighen ghenesen.
Wilt vier ghenesen.
Weedom vande geheele leden versachten.
Winden verdrijven.
Winden doen scheyden oft verdeylen.
Wonden ende quetsuren ghenesen.
Wonden doen sluyten, of wolven in beenen.
Wonden bloeden stelpen.
Wonden beschermen voor alle Apostumatien ende verhittinghen.
Voor wonden uytwendigh ende inwendigh.
Onreyne wonden reynighen.
Oude ongheneselijke wonden ghenesen.
Verouderde wonden ghenesen.
Versche wonden ghenesen.
Wonden van senuwen ghenesen.
Wormen dooden ende af-jaghen.
Alderhande wormen dooden.
Breede wormen dooden ende af jaghen.
Langhe wormen dooden.
Wormen van jonghe kinderen af-jaghen.
Wratten doen af-vallen.
Vytdrooghen ghenesen.
Vytdrooghende lichamen stercken.
Sijden weedom ghenesen.
Tot den goetgunstighen Leser.
Hier naer volghen ghemeyne huyselijcke Medicijnen, als Ghebueren ende Vrienden malcanderen pleghen te gheven, dienende om ellendige menschen mede te helpen.
Die Namen ende Natuer der Cruyden, in desen boeck begrepen.
Medecijnen diemen inden Apoteeck ghereedt vindt, hare Namen, cracht ende operatie.
Tot een nieuw Iaer soo seynde ick u allegaer Olie en wijn, om te genesen pijn, en vrolijc te zijn.
Ghebedt.
Approbatie.
Auteursrechtvrij