Den schat der armen oft een medecijn-boecxken

(1626)–Heyman Jacobs– rechtenstatus



[pagina 7]
Het eerste deel Vanden Schat der Armen. INden eersten vvildy sterck zijn ende ghesondt, En sonder sieckten, soo maeck ick u cont Zijt vrolijck, en vvilt sonder sorghe zijn, Groote sorghe laet niet by u tot morghen zijn. DIe sijne ghesontheydt begheert t'onderhouden, die moet hem neerstigh wachten voor al te groote sorghe, want onnutte sorgh maeckt de menschen out ende grau voor sijnen tijdt, ende verdrooght ende vercleynt het lichaem, het belet het slapen, ende beneemt den mensch sijne crachten, ende brenght aen teeringe ende cortsen, ende meer andere sieckten. Daerom wildy wel doen soo wacht u voor al te groote sorghe, ende doet u beste om wel ende eerlijck te leven: ende rechtveerdigh ende eerlijck u broot te winnen: ende den Heere sal voor u sorghen, die alle dinck schicken sal soo't best ende salighste is: want onse sorghe ende arbeyt magh daer niet in helpen, als ons Godt den Heere niet helpen wil: maer al ons welvaren moet van den Heere comen, die wy om gratie behooren te bidden, ende doen ons uyterste neerstigheydt om wel te leven, ende bevelen voort alle sorghe ende swarigheydt Godt den Heere, die alle dinghen ten besten voeghen ende schicken sal. Een bedroeft herte doet den mensch pijne svvaer, Ende brenght den mensch ter doodt dats vvaer, Maer een blijdt herte vvel ghemoet Is dat den jonghen gheest bloeyen doet. DEsghelijcks lanckdurighe droefheydt beneemt den mensch sijne ghesondtheydt, ende maeckt hem dom ende plomp van verstant, ende crenckt de memorie, verderft het bloedt, maeckt een mensch ongesien, doet hem sijn lieffelijcke coleur vergaen, ende verteert hem sijne crachten, ende helpt den mensch in teeringhe, ende ten lesten totter doodt. Daerom
[pagina 8]
soo raedt ons den wijsen man seer wel segghende: Sone set die droefheydt verre van u, want eenen droevigen gheest verdrooght het ghebeente, ende een vrolijck hert maeckt een bloeyende jeught. Een bevreest mensche en daghelijcks toren, Oock sinnen die haer vrede hebben verloren, Dese dry verteeren lijf en bloet, En corten het leven dat hem quaedt doet. OOck suldy u wachten van vreese, want het verteert den gheest, ende het bloedt, ende maeckt een mensch kranck ende onsterck, ende doet hem alle sijne crachten vergaen, soo datmen van lanckdurighe vreese ende benauwtheydt des herten, wel doodt soude blijven, als die vreese der crancke nature souden overvallen ende bestolpen. Dat selfde is te verstaen van gramschap, de welcke het lichaem uytdrooght, ende doet een mensch schudden ende beven, ende maeckt hem heel verbaest, soo datmen door gramschap ende toornigheydt wellichtelijck die Popelsie, oft een stercke cortse soude crijghen. Die dan sijne ghesontheydt bemint, moet dusdanighe passien, soo veel alst mogelijck is, tegenstaen, ende alle benauwtheydt ende swarigheydt ende vreese, van hem verdrijven, ende schicken deughdelijck ende vrolijck te leven in't heyligh Christen Catholijck gheloove, met een gherustigh ghemoet ende conscientie, ende bevelen Godt den Heere alle swarigheydt. Tot onderhoudinge van ghesondtheydt goet Salmen ghebruycken een vrolijck ghemoet. INden eersten om die ghesontheydt wel t'onderhouden, soo salmen schicken te hebben een vrolijck ghemoet 't welck men vercrijght van Godt den Heere deur een deughdelijck leven, datmen't quaedt laet ende goet doet. Want de vrolijckheydt maeckt
[pagina 9]
naturlijcke hitten, versterckt de crachten, maeckt een bloeyent ende welvarent lichaem, verlenght het leven, scherpt het verstant, ende maeckt den mensch bequaem tot alle hanteringhe. Maer nochtans behoort dese vreughde matigh te wesen, ende niet te seer uytghestort: want in dier voeghen soudese schadelijck te wesen. Bysonder behooren hen selven sulcke menschen tot vreughde aen te porren, die hen seer gheneghen vinden tot droefheydt, waer toe seer helpen sal lieffelijcke smakelijcke spijse ende dranck, soeten reuck, vermakelijck diviseren ende conten, oock vriendelijcke ende vrolijcke ommegangen met de Vrienden ende Maghen, die de fantasien uyt het hooft konnen verdrijven. Met ghenoeghelijcke vrienden vvilt u verblijden, En vvacht u voor druck en quade fantasijen, En haer gins en vveer met luste spaceren. En vvilt vrolijck met malcander diviseren, Een liedeken ghesonghen uyt goeder herten Verfrayt de sinnen, en verdrijft de smerten, Musijck en snaer-spel vvordt seer ghepresen, Dat melancolije en droefheydt can ghenesen. SOo leestmen van Pythagoras den Philosooph: Dat hy, door't geluyt van musicale Instrumenten, hem selven plagh te vermaken als hy vermoeyt was van sware occupatien. Desghelijcks soo leestmen inde heylighe Schrifture: Dat den Coninck Saul verlicht wierdt van sijn quade passie des boosen gheests, daer hy mede beseten was: soo wanneer als den Propheet David gheestelijcke liedekens songh, ende Psalmen voor hem op sijn herpe speelde. Dus soo vvilt alle droefheydt van u setten, Oock sorghe en vreese die seer beletten Aen u ghesondtheydt. Dus vviltse verjaghen, Oock gramschap, nijdigheydt en ander plaghen,
[pagina 10]
Met lieffelijcke spijs en dranck vvilt u gheneeren, En looft met vreughden den Heer der heeren: VVilt u oock somtijdts buyten gaen vermeyen, VVandelt by beecxkens, bergen en groene valleyen. Hoort de voghelkens fluyten en musijck singhen, En siet die conijnkens en hasen loopen en springen, Verblijt u inden schoonen sonneschijn aen te kijcken, Daer geen paerlen noch iuvveelen by zijn te gelijcken: VVant als hen een mensche vermoeyt heeft in veel saken, Soo behoort hy hem ooc somtijts vvat te vermaken.

Vorige Volgende

Het eerste deel Vanden Schat der Armen.