Alle de brieven. Deel 11: 1695-1696

[p. 300]

Brief No. 169 [102]
10 Juli 1696

Gericht aan: de Royal Society.

Manuscript: Eigenhandige, ondertekende brief. Het manuscript bevindt zich te Londen, Royal Society, MS. 1964, Early Letters L.2.55, 16 kwartobladzijden.

Gepubliceerd in:

A. van Leeuwenhoek 1696: Sesde Vervolg Der Brieven..., blz. 269-285, 6 figuren (Delft: H. van Krooneveld), - Nederlandse tekst [A].

Philosophical Transactions 19 (1695-1697), nr. 221 (juni-augustus 1696), blz. 269-280, 6 figuren. - Vrijwel volledige Engelse vertaling.

A. van Leeuwenhoek 1697: Continuatio Arcanorum..., blz. 126-141, 6 figuren (Delphis Batavorum: H. a Kroonevelt). - Latijnse vertaling [C].

N. Hartsoeker 1730: Extrait Critique des Lettres de feu M. Leeuwenhoek, in Cours de Physique..., blz. 40 (La Haye: J. Swart). - Frans excerpt.

S. Hoole 1807: The Select Works of Antony van Leeuwenhoek..., Dl. 2, blz. 71-72, 2 figuren, en blz. 108-112, 4 figuren (London). - Engelse vertaling van resp. het tweede en het eerste gedeelte van de brief.

A.J.J. Vandevelde 1922: De Brieven 76 tot 107 van Antoni van Leeuwenhoek..., in Versl. en Meded. Kon. Vlaamsche Acad., Jrg. 1922, blz. 1126-1127. - Nederlands excerpt.

Korte inhoud:

Opsomming van brieven aan de Royal Society waarop geen antwoord ontvangen werd. Brief van Christiaan Huygens over de voortplanting van de aal. Bloedsomloop in een jonge paling. Over mijten uit gerst en vijgen. Over de bouw van en het embryo uit de zaadjes van een vijg. Embryo uit zaadjes van de aardbei. Haren op een poot van een Noorse zeekreeft.

Figuren:

De oorspronkelijke tekeningen zijn niet teruggevonden. De zes figuren zijn bijeengebracht op één plaat. In de Philosophical Transactions tegenover blz. 265.

Opmerking:

In de archieven van de Royal Society bevindt zich een eigentijdse vertaling van de brief (MS. 1965, Early Letters L.2.56).

[p. 301]

Letter No. 169 [102]
10 July 1696

Addressed to: the Royal Society.

Manuscript: Autograph letter, signed by L. The manuscript is to be found in London, Royal Society, MS. 1964, Early Letters L.2.55, 16 quarto pages.

Published in:

A. van Leeuwenhoek 1696: Sesde Vervolg Der Brieven..., pp. 269-285, 6 figures (Delft: H. van Krooneveld). - Dutch text [A].

Philosophical Transactions 19 (1695-1697), no. 221 (June-August 1696), pp. 269-280, 6 figures. - Practically complete English translation.

A. van Leeuwenhoek 1697: Continuatio Arcanorum..., pp. 126-141, 6 figures (Delphis Batavorum: H. a Kroonevelt). - Latin translation [C].

N. Hartsoeker 1730: Extrait Critique des Lettres de feu M. Leeuwenhoek, in Cours de Physique..., p. 40 (La Haye: J. Swart). - French extract.

S. Hoole 1807: The Select Works of Antony van Leeuwenhoek..., vol. 2, pp. 71-72, 2 figures, and pp. 108-112, 4 figures (London). - English translation of the second and the first part of the letter respectively.

A.J.J. Vandevelde 1922: De Brieven 76 tot 107 van Antoni van Leeuwenhoek..., in Versl. en Meded. Kon. Vlaamsche Acad., 1922, pp. 1126-1127. - Dutch extract.

Summary:

Enumeration of letters to the Royal Society to which L. received no reply. Letter of Christiaan Huygens on the generation of the eel. Circulation of the blood in a young eel. On mites from barley and figs. On the structure of and the embryo from the seeds of a fig. Embryo from seeds of the strawberry. Hairs on a leg of a Norwegian Lobster.

Figures:

The original drawings have not been traced. The six figures have been combined in one plate. In the Philosophical Transactions facing p. 265.

Remark:

In the records of the Royal Society there is a contemporary translation of the letter (MS. 1965, Early Letters L. 2.56).

[p. 302]

Delft^a) den 10^e julij 1696.

Hoog Edele Geboore Heeren.

Ik hebbe UE. Hoog Ed: geboore Heeren, seer beleefde¹⁾ aangename Missive van den 7^e feb. 169⅚.²⁾ wel ontfangen, waar inne gesien de zeer beleefde expressien, en aanmoedinge die UE. Hoog Ed: geboore komt te gebruijken tot communicatie van verdere ontdekkinge, der verborgentheden, als mede dat UE. Hoog Edele geboore Heeren, eenige maanden geleden, nog een Missive aan mij hadde geschreven.

⁺Ik moet tot UE. Hoog Ed: geboore Heeren seggen³⁾, dat ik den 5^e Octob. 1693. op een Missive, die ik kort te vooren van UE: Hoog Ed: geboore Heeren hadde ontfangen, hebbe geantwoort⁴⁾, ende dat ik zedert die tijd, agt distincte brieven rakende mijne ontdekkinge aan UE. Hoog Edele, geboore Heeren hebbe toe gesonden, als⁵⁾ op den 20^e Xmb. 1693. op den 24^e jann: 1694. op den 24^e feb. op den 2^e Maart, op den 19^e Maart, op den 30^e April, op den 14^e Septemb. alle inden jare 1694.

Als mede heb ik, na dat ik verstaan hadde, dat eenige Heeren begerig waren, om twee à. drie conterfeitsels die van mij inde swarte konst waren uijt gekomen⁶⁾, te hebben toe gesonden, en nader hand verstaan hebbende, dat geen gedrukte brieven van mijn inde Latijnse taal in London te bekomen waren, ende dat men begeerig was omme die te hebben, soo hebbe ik niet ledig konnen staan, maar alle devoiren aan gewent⁷⁾, ende nog eijntelijk ses afdruksels inde swarte konst, alsoo

a) A: Delft in Holland

1) In A ontbreekt beleefde. De verschillen tussen de aan de Royal Society verzonden tekst en A zijn op sommige plaatsen zo aanzienlijk, dat het waarschijnlijk lijkt, dat L. de veranderingen in de druk zelf heeft aangebracht. In de aantekeningen zijn onbetekenende afwijkingen niet verantwoord.

2) In Engeland liet men het jaar beginnen met Maria Boodschap, 25 maart; 7 februari viel dus nog in 1695. Met de invoering van de nieuwe stijl in 1752 liet men ook het jaarcijfer op 1 januari wisselen. [Dam.]
De betreffende brief is overigens niet teruggevonden. Op een samenkomst van de Royal Society op 22 april 1696 besloot men dat de korrespondentie met L. geaktiveerd diende te worden en dat de sekretaris daarvan in kennis gesteld moest worden (JBO, Dl. 9, blz. 226).

+ Kontakt met Royal Society.

3) In A hierna: enz. De rest van deze alinea en de beide volgende alinea's ontbreken.

4) Hier vergist L. zich: hij doelt op Brief 126 [76] van 15 oktober 1693, Alle de Brieven, Dl. 9, blz. 204-258, die een antwoord was op Wallers brief aan L. van 28 April 1693 O.S. (= 8 mei 1693 N.S.), ibid., blz. 182-185.

5) als, namelijk.
De hierna genoemde brieven zijn respectievelijk Brief 129 [77] van 20 december 1693, Alle de Brieven, Dl. 9, blz. 268-316, Brief 131 [78] van 24 januari 1694, ibid., blz. 322-346, Brief 133 [79] van 24 februari 1694, ibid., blz. 356-374, Brief 134 [80] van 2 maart 1694, idem, Dl. 10, blz. 4-30, Brief 135 [81] van 19 maart 1694, ibid., blz. 32-62, Brief 137 [83] van 30 april 1694, ibid., blz. 88-136 en Brief 139 [84] van 14 september 1694, ibid., blz. 144-150.
L. spreekt terecht over agt distincte brieven, want in de opsomming is hij vergeten Brief 136 [82] van 2 april 1694, ibid., blz. 64-84, te vermelden.

6) L. bedoelt hier de mezzotint van Verkolje. Zie aant. 8 bij Brief 138 van 26 mei 1694, Alle de Brieven, Dl. 10, blz. 140. Dat het hem tenslotte gelukt is enkele exemplaren te bemachtigen, schrijft L. in Brief 139 [84] van 14 september 1694, ibid., blz. 146.

7) alle devoiren aan gewent, mijn uiterste best gedaan.

[p. 303]

Delft, the 10th of July 1696.

Very Honourable Sirs,

I have duly received Your very polite¹⁾ and pleasant Letter of the 7th of February 169⅚.²⁾, in which I saw the very polite expressions and encouragement used by You to communicate further discoveries of the secrets [of nature], and also that You had written another Letter to me a few months ago.

⁺I have to tell You³⁾ that on the 5th of October 1693 I replied to a Letter I had received from You shortly ago⁴⁾ and that since that time I sent You eight different letters concerning my discoveries, to wit⁵⁾ on the 20th of December 1693, on the 24th of January 1694, on the 24th of February, on the 2nd of March, on the 19th of March, on the 30th of April, on the 14th of September, all in the year 1694.

Further, having learned that some Gentlemen were eager to receive two or three portraits of me that had appeared in mezzotint⁶⁾, and having learned afterwards that no printed letters of mine in the Latin language were to be had in London and that people were eager to have them, I could not be idle, but did my utmost and finally obtained six mezzotint prints, since the plate was worn off

1) In A polite is lacking. The differences between the text sent to the Royal Society and A are so considerable in some places that it appears probable that L. personally made the changes in the printed text. In the notes insignificant differences are not accounted for.

2) In England the year was made to commence on Lady Day, 25 March; 7 February therefore still fell in 1695. With the introduction of the new style in 1752 the figure for the year was also changed on 1 January. [Dam.]
The letter in question, however, has not been traced. At a meeting of the Royal Society on 22 April 1696 it was decided that the correspondence with L. ought to be activated, and that the secretary had to be informed of this (JBO, vol. 9, p. 226).

+ Contact with Royal Society.

3) In A after this: etc. The remainder of this paragraph and the next two paragraphs are lacking.

4) Here L. is mistaken: he is referring to Letter 126 [76] of 15 October 1693, Collected Letters, vol. 9, pp. 205-259, which was a reply to Waller's letter to L. of 28 April 1693 O.S. (= 8 May 1693 N.S.), ibid., pp. 183-186.

5) The letters mentioned after this are Letter 129 [77] of 20 December 1693, Collected Letters, vol. 9, pp. 269-317, Letter 131 [78] of 24 January 1694, ibid., pp. 323-347, Letter 133 [79] of 24 February 1694, ibid., pp. 357-375, Letter 134 [80] of 2 March 1694, idem, vol. 10, pp. 5-31, Letter 135 [81] of 19 March 1694, ibid., pp. 33-63, Letter 137 [83] of 30 April 1694, ibid., pp. 89-137, and Letter 139 [84] of 14 September 1694, ibid., pp. 145-151.
L. rightly speaks of eight different letters, for in the enumeration he forgot to include Letter 136 [82] of 2 April 1694, ibid., pp. 65-85.

6) Here L. is referring to the mezzotint of Verkolje. See note 2 to Letter 138 of 26 May 1694, Collected Letters, vol. 10, p. 141. In Letter 139 [84] of 14 September 1694, ibid., p. 147 L. states that the finally succeeded in obtaining a few specimens.

[p. 304]

de plaat afgedrukt was⁸⁾, bekomen. Dese afdrukzels, als ook het Latijnze boek⁹⁾, hebbe ik op London gesonden, ende geaddresseert gelijk ik gewoon ben te doen, aan Gresham Colledge.

Op alle welke brieven, geen antwoort bekomen hebbende, twijffelde ik, of deselvige het gewenste genoegen mogten hebben gegeven, ende der halven op de aan moedinge van geleerde Luijden, mij bewogen gevonden, eenige mijner ontdekkinge aan Voorname Heeren, bij Missive te communiceren, de welke door den druk gemeen gemaakt zijn¹⁰⁾.

⁺Ik moet tot UE. Hoog Edele seggen, dat wanneer ik van de Voorteelinge der Alen, en Palingen hadde geschreven¹¹⁾, ende het gedrukte daar van aan Zijn Ed: de Heer Chr: Huijgens van Zuijlighem hadde toe gesonden, mij daar op heeft geschreven, uijt de vermaarde Hofstede genaamt Hof-wijk¹²⁾, vanden 20^e Octob. 1692. Aldus¹³⁾.

⁺Ik ben door verscheijde besigheden, en toe vallen belet geweest, UE. laaste uijt gegevene observatien, met aandagt eerder als nu te door lesen, hebbe daar in groot genoegen ende vermaak gevonden. etc.

De Voorteeling¹⁴⁾ van alle Dieren en insecten, door zaad, en niet uijt Corruptie¹⁵⁾, zie ik gaarne dat van UE. hoe langer, hoe meer werd bewesen; want ik mede teene maal van dat gevoelen ben.

Ontrent de Generatie der Alen vint ik eenigzints vreemt, dat hare jongen inde Baar-Moeder sonder eenig teken van leven, bij UE. gevonden werden. Ook maakt UE. geen mentie van 't Mannelijk geslagt der Vissen, in^a) twelk misschien levendig zaad, door de microscopia te zien zoude zijn. Maar men zoude ongelijk hebben, alles 't effens¹⁶⁾ van UE. te eijschen, daar nog oneijndige ondersoekinge overig zijn. Men moet int geene UE. ons mede deelt, UE. arbeijt en neerstigheijt hooglijk prijsen, en admireren, waar door daaglijks de kennisse der Nature vermeerdert, ende verbetert werd. Soo doe ik mede onder andere, en blijve na hartelijke groetenisse enz: en was geteijkent

Chr: Huijgens.

8) alsoo de plaat afgedrukt was, daar de (koperen) plaat versleten was door het vele afdrukken.

9) Vermoedelijk is dit de Continuatio epistolarum..., van 1689. Zie aant. 4 bij Brief 139 [84] van 14 september 1694, Alle de Brieven, Dl. 10, blz. 146.

10) L. doelt hier op het Vijfde Vervolg Der Brieven, Geschreven aan verscheide Hoge Standspersonen en Geleerde Luijden (1696), waarin van de 13 brieven slechts de eerste, zeer korte brief in de persoon van Waller aan de Royal Society gericht was (Brief 139 [84] van 14 september 1694, Alle de Brieven, Dl. 10, blz. 144-150), terwijl het Vierde Vervolg Der Brieven..., dat onmiddellijk aan het vijfde voorafging, acht opeenvolgende, aan de Royal Society gerichte brieven bevatte. De onderhavige brief werd overigens op twee achtereenvolgende bijeenkomsten van Royal Society, op 28 oktober en 4 november 1696, in vertaling voorgelezen (JBO, Dl. 10, blz. 3-4).

+ Voortplanting paling.

11) Zie Brief 123 [75] van 16 september 1692, Alle de Brieven, Dl. 9, blz. 140-168.

12) Hof-wijk was de buitenplaats van Constantijn Huygens te Voorburg, in 1640 gebouwd. Zie aant. 1 bij de brief van Christiaan Huygens aan L. van 20 oktober 1692, Alle de Brieven, Dl. 9, blz. 178.

13) Het citaat is volgens de gewoonte in de gedrukte brieven gecursiveerd. De brief wordt niet vermeld in de Oeuvres Complètes de Christaan Huygens. Zie Alle de Brieven, Dl. 9, blz. 176-180, alwaar de brief van aantekeningen voorzien is.

+ Citaat brief Huygens.

14) Voorteeling, in Dl. 9, blz. 178, ten onrechte Voorteelinge.

15) corruptie, bederf, rotting.

a) hs: en

16) 't effens, tegelijk.

[p. 305]

through frequent printing. I sent these prints as well as the Latin book⁷⁾ to London, addressing them, as I am wont to do, to Gresham College.

Having received no reply to all these letters, I doubted whether they had given the desired pleasure and therefore, encouraged by learned People, I was induced to communicate some of my discoveries in Letters to some Distinguished Gentlemen, which letters have been published in print⁸⁾.

⁺I must tell you, dear Sirs, that after I had written⁹⁾ about the Generation of Eels¹⁰⁾ and had sent the print thereof to Mr. Chr. Huygens van Zuylichem, he answered me from the famous Country House called Hofwijk¹¹⁾ on the 20th of October 1692, as follows:¹²⁾

⁺I have been prevented by divers occupations and accidents from reading your latest observations attentively before this, I have found great satisfaction and pleasure in them, etc.

I am pleased to see that the Generation of all Animals and insects by seed and not by Corruption is being proved by You more and more plainly, for I am altogether of the same opinion.

As to the Generation of Eels, it seems somewhat strange to me that their young are found by You in the Womb without any sign of life. Nor do you make any mention of the Males of the Fishes, in which living seed might perhaps be seen through the microscopes. But it would be wrong to demand everything at the same time from you, innumerable researches still remaining to be made. We ought highly to commend and admire your labour and diligence in what you communicate to us, as a result of which the knowledge of Nature is increased and corrected daily. And so I do, amongst the others, and I remain, after cordial greetings,

(sgd) Chr. Huygens.

7) Probably this is the Continuatio epistolarum..., of 1689. See note 3 to Letter 139 [84] of 14 September 1694, Collected Letters, vol. 10, p. 147.

8) Here L. is referring to the Vijfde Vervolg der Brieven, Geschreven aan verscheide Hoge Stands-personen en Geleerde Luijden (Fifth continuation of the letters written to divers distinguished persons and learned people) (1696), in which of the 13 letters only the first, very short letter was addressed to the Royal Society in the person of Waller (Letters 139 [84] of 14 September 1694, Collected Letters, vol. 10. pp. 145-151), whilst the Vierde Vervolg der Brieven..., which immediately preceded the fifth, contained eight successive letters addressed to the Royal Society. The letter under consideration was read in a translation at two successive meetings of the Royal Society, on 28 October and 4 November 1696 (JBO, vol. 10, pp. 3-4).

+ Reproduction of eels.

9) See Letter 123 [75] of 16 September 1692, Collected Letters, vol. 9, pp. 141-169.

10) In Dutch the words Alen and Palingen are synonyms for Eels.

11) Hofwijk was the country-seat of Constantijn Huygens at Voorburg, built in 1640. See note 1 to the letter of Christiaan Huygens to L. of 20 October 1692, Collected Letters, vol. 9, p. 179.

12) As customary in the printed letters, the quotation is italicized. The letter is not mentioned in the Oeuvres Complètes de Christiaan Huygens, See Collected Letters, vol. 9, pp. 177-181, where the letter is annotated.

+ Quotation from letter Huygens.

[p. 306]

Sedert welke tijd de geseijde Heer Huijgens 't mijnen Huijse en ik weder 't sijnen Huijse hebbe geweest, en nogtans is ons discours noijt op de Voorteelinge vande Alen gevallen.

Ik kan niet nalaten, tot UE. Hoog Ed: geboore te seggen, dat ik in het ontledigen zoo van Alen als Palingen, die ik voor die tijd, als ik daarvan hebbe geschreven, hebbe te weeg gebragt, en tot nu toe, soo nu als dan hebbe vervolgt, geen Ael, of Paling en hebbe ontdekt, die ik konde seggen, dat een Mannelijke Ael, ofte Paling was. Om dat alle de geene die ik quam te ontledige, met een Baar-moeder was verzien¹⁷⁾.

Of nu onder de Alen en Palingen geen Mannelijke geslagten^a) zijn, gelijk ik onder vonden hebbe, dat kleijne Dierkens die uijt verscheijde zoorten bestonden¹⁸⁾, en welke soo op de bladeren van^b) Aelbesse, kersse, Pruijme, en Rooze in groote menigte gevonden werden, die men den naam van Luijsen geeft, na dat ze op de boomen gevonden werden¹⁹⁾, en welke Dierkens, alle hare lighame met jonge beset zijn, en ijder zijn geslagt²⁰⁾ voort brengt, zonder dat eenig Mannelijk geslagt^c), voor mij te bekennen was, nog ook geen de minste verzameling²¹⁾, en hebbe^d) konnen na speuren.

Of nu deze Voorteelinge mede plaats heeft inde Alen, en Palingen, dan oft ijder Ael en Paling, nog met Mannelijk Zaad zijn versien, en over sulks Armaphroditen^e) zijn, gelijk wij ons inbeelden²²⁾ door^f) de verzameling, die wij komen te zien, dat eenige slakken zoo danig begaaft zijn, dat staat nog te onderzoeken²³⁾.

Dat ik voor desen niet en hebbe geseijt, dat ik in alle de Alen en Palingen, hare Baar-moeders hebbe ontdekt, hebbe ik met voor dagt te rugge gehouden; omdat²⁴⁾ ik in tijd en wijle, mijn selven daar ontrent beter mogt komen te voldoen²⁵⁾.

17) L. moet hier wel de urineblaas hebben waargenomen. Het is uitgesloten dat hij de geslachtsorganen van elkaar zou hebben kunnen onderscheiden. Deze komen immers pas in de oceaan tijdens de trek naar de Sargassozee tot volledige ontwikkeling. Zie over de paling en diens voortplanting aant. 41 bij Brief 123 [75] van 16 september 1692, Alle de Brieven, Dl. 9, blz. 140-142. [D-r.]

a) A: geen van 't Mannelyk geslagt

18) Gelijk... bestonden; deze bijzin is mislukt. Men leze: zoals ik bevonden heb dat het geval is met kleine diertjes die..., enz.

b) A: welke op de bladeren soo van

19) die... werden; L. bedoelt: die men de naam van aalbesseluis, kerseluis enz. geeft, naar het gewas waarop ze gevonden worden.

20) geslagt, soort.

c) A: eenige van 't Mannelyke geslagt

21) verzameling, paring.
Zie Brief 155 [94] van 20 augustus 1695, in dit deel.

d) A: hebbe ik tot nog toe niet

e) A: Hermaphroditen

22) ons inbeelden, menen. L. bedoelt dat hij door het zien van de paring van sommige slakken de overtuiging heeft gekregen, dat zij hermafrodieten zijn.

f) hs: dat door

23) Hermafroditisme komt bij palingen niet voor. [D-r.]

24) omdat, opdat.

25) mijn selven (...) mogt komen te voldoen, mijzelf (...) zekerheid kon verschaffen.

[p. 307]

Since this time the said Mr. Huygens has been at my House and I again at his House, and yet our conversation has never turned to the Generation of Eels.

I cannot omit to tell You, dear Sirs, that in the dissection of Eels which I performed before the time when I wrote about them and which I hitherto continued now and then I have discovered no eel that I could call a male Eel, for all those I dissected were provided with a Womb¹³⁾.

Now [I do not know] whether there are no Males among the Eels, as I have found to be the case with little Animalcules of different kinds which are found in large numbers on the leaves of Currants, cherries, Plums, and Roses and which are given the name of Lice according to the trees on which they are found, and the bodies of all of which Animalcules contain young ones, each of them producing its own kind, without my being able to discern any Males, nor have I so far been able to find the least [sign of] copulation¹⁴⁾.

Now it still has to be investigated whether this Generation also takes place in Eels or whether every Eel is also provided with Male Seed and they are therefore Hermaphrodites, as we imagine some slugs to be constituted, in view of the copulation we see¹⁵⁾.

It was on purpose that I have not said heretofore that I have discovered their Wombs in all Eels, in order that I might in due time obtain more certainty about this.

13) Here L. must have observed the urinary bladder. It is out of the question that he should have been able to distinguish the sexual organs from each other. In fact, it is only in the ocean, during the migration to the Sargasso Sea, that these organs fully develop. On the eel and its generation, see note 14 to Letter 123 [75] of 16 September 1692, Collected Letters, vol. 9, pp. 141-143. [D-r.]

14) See Letter 155 [94] of 20 August 1695, in the present volume.

15) Hermaphroditism is not found among eels. [D-r.]

[p. 308]

Ik hebbe nu inde winter^a) weder Palingen ontledigt, niet van die geene die men een gantsche winter op geslooten hout, om inde vasten ten dierste te verkoopen, maar die geene die men mij versekerde, dat eerst²⁶⁾ gevangen waren, en nu weder int laast van April, verscheijde Palingen beschouwt, om mijn selven was het mogelijk een meerder genoegen²⁷⁾ te geven, als ik tot nog toe hadde gehad, dog hoe menige observatie ik daar ontrent hebbe gedaan, soo is mij niet anders te vooren gekomen, dan^b) ik voor desen daar van hebbe geseijt.

⁺Ziende nu op den 10^e junij, dat eenige kleijne jongens, in onze stadts gragten, besig waren, met eenige groente²⁸⁾ uijt het water op te halen, en uijt het selvige eenige Aeltgens sogten van verscheijde grootheden, belasten ik haar, datze vande alderkleijnste^c) in een pottge met water aan mijn huijs zouden brengen, gelijk ze kort daar aan deden, omme zoo danige Aeltgens op het naeuwkeurigst te beschouwen om te^d) zien, of ik ontrent de loop van het bloet ijets meerder soude komen te sien, als ik tot nog toe in grooter Alen hadde ontdekt²⁹⁾.

De kleijnste zoort die ze tot mij bragten, waren ontrent twee en een halve duijm³⁰⁾ breet, lang; en hare lighamen waren naar advenand³¹⁾ dunder, dan de groote Alen.

Vorders bestonden de andere in verscheijde grootheden, soo dat de grooste, ontrent vijf duijm breet lang waren.

Van dese kleijnste zoort nam ik ^er verscheijde, die ik in soodanige kleijne tuba (ten deele met water gevult) bragt, dat de selvige maar even daar in konden gaan.

Dese Aeltgens voor het vergroot-glas brengende, en het oog latende gaan, op de staart vinne, sag ik met grooter vermaak, als ik in^e) mijn leven gedaan hadde, de circulatie van het bloet, ende dat op zoo veele bijsondere plaatze, dat bij aldien ik de kleijne spatie^f) quam uijt te beelden, het voor de meeste Menschen, niet aannemelijk zoude wesen, en wanneer ik quam te beschouwen, het eijnde vande graat, sag ik, dat seer na bij de samen voeginge van het laaste lid³²⁾, veele zeer kleijne Venae te samen storten, en maakten aldaar een grooter Vena, alwaar ik vast stelde³³⁾ dat een klap vlies³⁴⁾ was, want aldaar was een wonderlijke en snelle verheffende voortstootinge³⁵⁾, soo danig als of we ons bloet voor onze oogen, in een Arterie zagen voort stooten, ja dese voort stootinge was soo kort agter den anderen³⁶⁾, dat wij met onze mond, soo schielijk niet en enkelde Cilabe, agter den

a) A: nawinter

26) eerst, pas.

27) genoegen, voldoening, zekerheid.

b) A: dan als

+ Bloedsomloop paling.

28) groente, waterplanten.

c) A: alderkleinste zoort

d) A: en te

29) Jonge palingen zitten inderdaad dikwijls in waterplanten. [D-r.]

30) Een duijm is 2,61 cm.

31) naar advenand, naar verhouding.

e) A: ik nog in

f) A (na plaatze): en dat in een spatie soo klein, dat by aldien ik deselve

32) de samen voeginge van het laatste lid, het laatste wervelgewricht.

33) vast stelde, stellig meende.

34) klap vlies, aderklep.

35) een (...) snelle verheffende voortstootinge, een stootsgewijze versnelling van de voortstuwing.

36) agter (tegen, nevens, van) den anderen, achter (tegen, naast, van) elkaar.

[p. 309]

Now in the winter I again dissected Eels, not those which are locked up all winter to be sold very dear in Lent, but those which I was assured had just been caught; and now, in the last days of April, I again examined several Eels in order to get, if possible, greater certainty than hitherto, but however much I observed them, I have not learned anything further than I told you before.

⁺Now when, on the 10th of June, I saw some small boys were busy in our city canals pulling up some aquatic plants out of the water and sought among them some little Eels of different sizes, I ordered them to bring to my house some of the smallest in a pot with water - which they did shortly afterwards - in order that I might examine these little Eels very closely to find whether I could see a little more about the circulation of the blood than I had so far discovered in larger Eels¹⁶⁾.

The smallest kind they brought to me were about two and a half inches¹⁷⁾ long and their bodies were proportionately thinner than those of the large Eels.

The others further had different sizes, the biggest being about five inches long.

I took several of the smallest kind, which I put in such a small tube (partly filled with water) that they only just fitted into it.

When I placed these little Eels before the magnifying glass and fixed my eyes upon the tail-fin, I saw with greater pleasure than I had ever done in my life the circulation of the blood, and this in so many different places and in so small a place that if I were to depict it, it would not be credible for most People. And when I looked at the end of the bone, I saw that very close to the joint of the last vertebra a great many very small Veins met and there made up a larger Vein. In the latter I was sure there was a valve, for there was a curious jerking acceleration of the propulsion there, in such a way as if we saw our blood before our eyes pulsating in an Artery. Nay, these impulses followed so shortly after each other that we cannot pronounce as quickly with our mouth a single Syllable as the acceleration of the

+ Circulation of blood in eel.

16) Young eels indeed are often found in aquatic plants. [D-r.]

17) An inch is 2.61 cm.

[p. 310]

anderen konnen uijt spreken³⁷⁾, als de verheffinge vande voortstootinge aldaar geschiede, int kort, dese beschouwinge over treften, alle de wonderlijke en vermakelijke beschouwinge, die mijn oogen oeijt waren te vooren gekomen.

Liet ik het oog gaan op de Vinnen, die aant hooft staan, hier was mede een groot vermaak, de loop inde menigvuldige bloet vaaten te sien, en soo ingsgelijks, onder het hooft tusschen de kaakbeenderen³⁸⁾.

Vorders beschouwde ik de plaats daar het Hert leijt, en sag aldaar met geen minder verwondering, de snelle beweginge van het Hert, soo met uijt rekkinge, als in krimpinge van het selvige, met welke beweginge het bloet voort gestooten wierde.

Sag ik op die roode deelen, die meest alle vissen aan het hooft hebben, en welke deelen in onze Stad koonen³⁹⁾ genaamt werden, welkers beweginge mij wonderlijk voor quam^a), want ik sag niet alleen hoe twee rijen van dese koonen tegen den anderen³⁶⁾ rondagtig geboogen, maar^b) dat der selver eijnden, malkanderen als quamen te raken, en dan weder een weijnig van den anderen gingen, even als of wij ons in beelden, dat een blaes-balk⁴⁰⁾ op, en toe gaat, kort om ik hadde in dese gesigte meer pleijsier, dan of ik in een groote rariteit camer, met veele bijsondere⁴¹⁾ hoornen, schulpen, zee gewassen, enz: hoe kostelijk en raar⁴²⁾ men soo een kabinet zoude mogen noemen, quam te beschouwen.

⁺Ik hebbe in mijn Missive vanden 10^e julij 1695.⁴³⁾ geschreven mijne ontdekkinge ontrent de Voorteelinge vande Mijte, zijnde een seer kleijn veragt Dierken, ende dat nogtans seer veel schade toe brengt, om dat het door de groote menigte van Voorteelinge, het Meel, zaaden, vlees, en spek, en voornamentlijk dat gerookt of gedroogt is, en alle gedroogde vrugten, als Vijgen, Rosijnen, Pruijmen, enz: door-eet en deselve laten afteikenen^c), en alsoo ik inde na winter verlegen was, om eenige Mijten te hebben, begaf ik mij tot een kruijdenier, daar ik gepelde garst⁴⁴⁾ nam, om onder die meelagtige stoffe eenige Mijte te ontdekken, die ik ook bequam, thuijs komende sag ik tot mijn verwondering, dat eenige van dese Mijten, van een gans ander maakzel⁴⁵⁾ waren, als ik tot nog toe hadde^d) gesien; Want ze

37) In Brief 114 [67] van 1 april 1689, Alle de Brieven, Dl. 8, blz. 132, aant. 39, deelt L. mee, dat hij een vierlettergrepig woord in de duur van 1/72 van een minuut ‘behoorlijk’ kan uitspreken. De duur van een lettergreep kan dus bij zijn spreektempo op ongeveer 0,2 sec. worden gesteld. [Dam.] Deze waarneming van het tempo van de hartslag van een jonge paling is korrekt. [D-r.]

38) Dit zijn de borstvinnen. [D-r.]

39) koonen, kieuwen.

a) A: soo quam der selver beweginge my wonderlyk voor

36) agter (tegen, nevens, van) den anderen, achter (tegen, naast, van) elkaar.

b) A: geboogen lagen maar ook

40) De vorm met een-k was in de 16de en 17de eeuw gebruikelijk.

41) bijsondere, verschillende.

42) raar, merkwaardig.

+ Mijten.

43) Hier vergist L. zich in de datum; bedoeld is Brief 129 [77] van 20 december 1693, Alle de Brieven, Dl. 9, blz. 296-316.

c) hs: door-set en deselve ontbreekt

44) Gerst werd veel in de huishouding gebruikt (Chomel, Woordenboek, Dl. 2, blz. 859). [Dam.]

45) L. had hier te doen met mijten van de familie Cheyletidae. Waarschijnlijk behoorden ze tot de soort Acaropsis doctus (Berlese 1886). Deze mijt leeft op plaatsen waar mijten zijn uit de groep der meelmijten en voedt zich daarmee. Het is dus op zichzelf niets ongewoons dat L. deze mijten bij zijn kruidenier vond. [Ey.]

d) A: toe eenige Myten hadde

[p. 311]

pulsation took place there¹⁸⁾; briefly, this sight exceeded all the strange and pleasant spectacles that my eyes had ever seen.

If I passed my eyes over the Fins near the head, it was also very pleasant to see the circulation of the blood in the numerous blood vessels, and thus also underneath the head, between the jawbones¹⁹⁾.

I next examined the place where the Heart lies and there I saw with no less wonder the quick movement of the Heart, both its expansion and its contraction, by which movement the blood was thrust forward.

When I looked at those red parts which most fishes have on the head and which parts are called cheeks²⁰⁾ in our City, their movement appeared curious to me; for I saw not only how two rows of these cheeks were bent roundishly against each other, but also that their ends touched each other and then again moved apart a little, as if we fancied that a pair of bellows were opening and shutting. Briefly, this sight gave me more pleasure than if I were to see a big cabinet of curiosities, with many different horns, shells, sea-plants, etc., however costly and curious one might call such a cabinet.

⁺In my Letter of the 10th of July 1695²¹⁾ I wrote about my discovery concerning the Generation of the Mite, which is a very small and despicable Animalcule and yet causes very great damage, because through their plentiful Generation they [consume] Flour, seeds, meat, and bacon, especially that which has been smoked or dried, and all dried fruit such as Figs, Raisins, Prunes, etc., and I caused [it] to be delineated. And when towards the end of the winter I needed some Mites, I went to a grocer, where I took some hulled barley²²⁾ in order to discover some Mites among this floury material, which I did. When I came home, I saw to my astonishment that some of these Mites were built quite differently from what I had hitherto seen²³⁾, for they were somewhat brownish on their backs and their bodies

18) In Letter 114 [67] of 1 April 1689, Collected Letters, vol. 8, p. 133, note 17, L. tells that he is able to pronounce a foursyllable word in 1/72 of a minute. The duration of a syllable may therefore be estimated at about 0.2 second at his rate of speaking. [Dam.] This observation of the pace of the heart-beat of a young eel is correct. [D-r.]

19) These are the pectoral fins. [D-r.]

20) Here L. is referring to the gills.

+ Mites.

21) Here L. has got the date wrong; the reference is to Letter 129 [77] of 20 December 1693, Collected Letters, vol. 9, pp. 297-317.

22) Barley was widely used in the household (Chomel, Woordenboek, vol. 2, p. 859). [Dam.]

23) Here L. was concerned with mites of the family Cheyletidae. They probably belonged to the species Acaropsis doctus (Berlese 1886). This mite lives in places where mites from the group of the meal mites are present, and feeds on them. It is therefore in itself not unusual that L. found these mites at his grocer's shop. [Ey.]

[p. 312]

hadden boven op de rugge eenige bruijnigheijt⁴⁶⁾, en hare lighame waren met zoo lange hairen niet beset, als onze gemeene Mijten⁴⁷⁾, en het agterlijf was van een ander^a) maakzel, ze hadden ook agt pooten, en voor nevens het hooft waren twee werktuijgen, die veel dikker zijn dan^b) de pooten, maar niet half zoo lang, en welke werktuijgen aan der selver eijnden verdeelt waren in vingers gewijse leden, die met nagels als klaeuwen waren versien, waar van een lid, dat wel het dikste was, aan de eene zijde uijt nemende⁴⁸⁾ kleijne zaags gewijse tanden hadde.

Mij is ook wel^c) te vooren gekomen, dat dese Mijte, haar geseijde werktuijgen, die boven het hooft uijt steken^d), de uijterste ledekens vande selve^e) in malkanderen voegden⁴⁹⁾ even op die manier, als of wij onze handen boven ons^f) hooft quamen te steken, die te samen vougden, ende de vingeren in een vouden, als of wij door onze armen en handen, het hooft voor ongemak tragten te beschermen⁵⁰⁾. Soo dat dese Mijten in ons oog, in veel konstiger maakzel^g) uijt staken, boven die geene die ik tot nog toe hadde gesien.

Vorders sag ik nog een tweede zoort van Mijte, die wel eenig sints na de eerste waren gelijkende, maar als men ze tegens den anderen⁵¹⁾ beschouwde, quam men te sien, dat ze van een ander geslagt²⁰⁾, of door vermenginge van bijsondere Mijte⁵²⁾ waren voort gekomen. Dog dese twee soorte van Mijte waren zeer weijnig in getal, bij onze gemeene Mijte⁵³⁾, die ik inde verhaalde meelagtige stoffe quam te zien.

Uijt welke ontdekkinge ik in gedagten nam, of dese Mijte niet wel uijt een ander lantschap, mogten af komstig zijn, en dat deselvige met^h) de kruijdeniers waren, het zij uijt Frankrijk, Spanjen, Italien, of ook met de Amandelen uijt Barbarije tot ons gevoert werden.

46) eenige bruijnigheijt, een donkere (donkerbruine of zwarte) kleur.

47) onze gemeene Mijten, onze gewone mijten.
Volgens de moderne opvattingen moet hier sprake geweest zijn van drie soorten mijten: de meelmijt Acarus siro L. 1758, op meel, zaden en ook gerst; Acarus domesticus, meer speciaal op rookvlees en spek; Carpoglyphus lactis (L. 1758), op vijgen, rozijnen en pruimen. [Ey.]

a) A: gants ander

b) A: als

48) uijt nemende, buitengewoon.

c) A: is wel

d) A: stekende zyn

e) A: selvige

49) Men leze: dat dese Mijte, de uijterste ledekens van haar geseijde werktuijgen, die boven het hooft uijt steken, in malkanderen voegden.

f) A: op 't

50) De door L. waargenomen houding is toevallig tot stand gekomen. De lange palpen van de mijten zijn beweeglijk en steken vooruit. Aan deze palpen zitten allerlei zintuigorganen, zodat de mijten ervoor zorgen ze steeds te bewegen. [Ey.]

g) A: maakzels

51) tegens den anderen, in vergelijking met elkaar.

20) geslagt, soort.

52) vermenginge van bijsondere Mijte, kruising van verschillende mijten.

53) bij onze gemeene Mijte, in vergelijking met onze gewone mijt.
De tweede zoort schijnt wat te lijken op de mijten genoemd in aant. 47. Het kan dan niet Carpoglyphus lactis zijn, daar deze soort heel veel afwijkt. Wat het dan wel is, valt niet uit te maken, omdat de omschrijving te vaag is. L.'s gissing over herkomst uit een ander landschap kan best waar zijn. Er zijn immers een groot aantal soorten van mijten, die in huizen, winkels, voorraden e.d. rondlopen. [Ey.]

h) A: zijn, en met

[p. 313]

were not covered with such long hairs as our common Mites²⁴⁾, and the hind part of the body was differently built; they also had eight legs and in front, near the head, there were two organs which are much thicker dan the legs, but not half as long, which organs were divided at their ends into finger-like parts, provided with nails like claws, one of said parts, which was the thickest, having on one side extremely small serrated teeth.

I have also noticed sometimes that these Mites interlocked the end parts of their said organs, which extend above their head, in the same way as if we put our hands above our head, joining them, and knit our fingers together, as if we tried to protect our head against harm with our arms and hands²⁵⁾. So that in our eyes these Mites were much more ingeniously built than those I had seen hitherto.

Further I saw Mites of yet a second kind, which indeed somewhat resembled the first kind, but if you compared them with the others you saw that they were of a different kind or had been produced by crossing of different Mites. But these two kinds of Mites were very few in number in comparison with our common Mites, which I saw in the said floury material²⁶⁾.

Because of this discovery I considered whether these Mites might not have come from another country and had been introduced here with the groceries either from France, Spain, or Italy or with the Almonds from Barbary.

24) According to modern views three species of mites must have been concerned: the meal mite Acarus siro L. 1758, in meal, seeds, and also barley; Acarus domesticus, more specifically on smoked beef and bacon; Carpoglyphus lactis (L. 1758), on figs, raisins, and prunes. [Ey.]

25) The posture observed by L. has come about accidentally. The long palps of the mites are mobile and protrude. On these palps there are all sorts of sensory organs, so that the mites take care to move them constantly. [Ey.]

26) The second species appears to be somewhat similar to the mites mentioned in note 24. Accordingly, it cannot be Carpoglyphus lactis, since this species is quite different. It cannot thus be ascertained what it is, because the description is too vague. L.'s conjecture that it originates from another landscape may be true, for there are a great many species about in houses, shops, stores, and the like. [Ey.]

[p. 314]

Omme mijn selven eenigsints hier in te voldoen²⁵⁾, liet ik koopen eenige vijgen, en belaste geen andere te nemen, als die geplaast lagen digte aan de duijgen van de ton, ende dat vande slegste zoort. Dese vijgen beschouwende sag ik, dat op eenige verscheijde Mijten liepen, en als ik deselve voor het vergroot glas hadde gestelt, oordeelde ik dat die een weijnig waren verschillende in maakzel van haar lighame, als zijnde een weijnig ronder, en korter als onze Mijte bij mij voor desen af geteikent⁵⁴⁾.

Ik opende onder andere een vijg, die in mijn oog goet en smakelijk was, en ik sag inde zelvige loopen eenige honderde van Mijte, die de binnen deelen van de vijg als door wandelde, zoo dat we int eeten van vijge, onwetende eenige duijsende van levende Dierkens, na onze maag konnen zenden.

⁺Ik hebbe voor desen geseijt⁵⁵⁾, dat ik veel devoiren⁷⁾ hadde aangewent, omme de plant uijt een zaatge van een vijg te ontdekken, dog dat ik sulks niet en hadde konnen te weeg brengen, om dat het mij toe scheen, dat de vijgen als ze geplukt werden, om in tonnens gepakt en versonden te werden, haar volkome rijpte niet en hebben.

In dit na speuren vande Mijte, oordeelde ik dat zekere vijg, die mij inde hand quam rijp geplukt was, dierhalven nam ik voor veel zaaden van deze vijg te ontledigen, en ik haalde uit veele vande selvige, na dat ik de harde schors hadde ontstukken gesnede ofte verbrooke, de volkome⁵⁶⁾ pit, ofte kern, uijt de harde schors^a), ende als ik dan het vlies vande pit ofte kern, hadde geopent, ende de stoffe waar in de jonge plant lag, hadde gescheijde sag ik de volkome plant, bestaande uijt twee bladeren, ende dat deel dat tot de Wortel, ende stam sal werden⁵⁷⁾.

Ik hebbe ook goet^b) gedagt de jonge plant uijt zoodanige kleijne zaad^c), die we weten, dat in een groote menigte in een Vijg zijn, te laten afteijkenen, omdat ik wel hebbe hooren seggen, dat men van veel Vijgen te eeten Luijsen in zijn maag krijgt, en andere daar onder een Man van naam schrijft^d), dat men van overvloedig eeten van Vijgen Luijsen krijgt. Moeten we niet laggen, als ons zulke onnosele verzierzelen⁵⁸⁾ te vooren komen, en een besluijt maken⁵⁹⁾, dat dit seggen, alleen maar

25) mijn selven (...) mogt komen te voldoen, mijzelf (...) zekerheid kon verschaffen.

54) De mijten op vijgen zullen wel tot de soort Carpoglyphus lactis behoord hebben. De ervaring leert dat deze soort graag voorkomt op allerlei zoet smakende stoffen, in elk geval veel meer dan andere soorten uit de groep van detriticole mijten. [Ey.]

+ Embryo uit een vijg.

55) Zie Brief 85 [46] van 13 juli 1685, Alle de Brieven, Dl. 5, blz. 228-230.

7) alle devoiren aan gewent, mijn uiterste best gedaan.

56) volkome, volgroeide.

a) in A ontbreekt: uijt de harde schors

57) Wat wij bij de vijg ‘pitjes’ noemen en L. met zaaden of zaatgens aanduidt, zijn in werkelijkheid zeer kleine eenzadige vruchten of nootjes. De harde schors is de bij deze plant sterk verhoute vruchtwand waarbinnen het eigenlijke zaad ligt, dat door L. aangeduid wordt als pit ofte kern. Het vlies waarvan hij spreekt, is de zaadhuid, terwijl met de stoffe het endosperm, een voedingsweefsel, bedoeld is. De inhoud hiervan wordt gebruikt voor de groei van het embryo. Dat L. het korrekt beschreven, uiterst kleine vijgeëmbryo intakt in handen heeft weten te krijgen, is wederom een bewijs van zijn grote vaardigheid en uitnemend waarnemingsvermogen. [Ka.]

b) A: hebbe goet

c) A: soodanigen zaad

d) A: en anderen (daar onder een man van naam) schrijven

58) verzierzelen, verzinsels.

59) een besluijt maken, de konklusie trekken.

[p. 315]

In order to get some certainty about this, I caused some figs to be bought and ordered that none should be taken but those that lay close to the staves of the barrel, and of the worst kind. When I examined these figs, I saw that on some of them several Mites were creeping, and when I had placed these before the magnifying glass, I judged them to be somewhat different in the build of their body, being somewhat rounder and shorter than our Mites, as previously drawn by me²⁷⁾.

I opened one of the figs, which looked good and savoury to me, and in it I saw some hundreds of Mites creeping about, which were traversing the inner parts of the fig, so that when we eat figs, we may unwittingly be sending some thousands of living Animalcules to our stomach.

⁺I have said before²⁸⁾ that I had taken much trouble to discover the plant from a seed of a fig, but that I had not been able to do so because it seemed to me that when the figs are picked to be barrelled and dispatched, they are not yet perfectly ripe.

During this search for Mites I judged that a certain fig that came to my hand had been picked when ripe. I therefore decided to dissect many seeds of this fig and, after having cut or broken the shell, I got out of many of them the full-grown pip or kernel from the shell; and when I had then opened the membrane of the pip or kernel and had separated from it the substance in which the young plant lay, I saw the plant in its essential configuration, consisting of two leaves and the part that is to develop into the Root and the stem²⁹⁾.

I also thought fit to have a drawing made of the young plant from such a small seed, of which we know there are a large number in a Fig, because I have sometimes heard it said that by eating many Figs one gets Lice in one's stomach, and others, among them a Man of some reputation, write that one gets Lice from eating large quantities of Figs. Must not we laugh when we hear such silly stories, and draw the

27) The mites on figs will probably have belonged to the species Carpoglyphus lactis. Experience shows that this species is found frequently on a variety of substances with a sweet taste; at any rate much more so than other species from the group of detriticolous mites. [Ey.]

+ Embryo from fig.

28) See Letter 85 [46] of 13 July 1685, Collected Letters, vol. 5, pp. 229-231.

29) What we call ‘pips’ in figs and L. designates as seeds or little seeds in reality are very small oneseeded fruits or achenes. The hard shell is the fruit wall which is highly lignified in this plant, within which lies the seed proper, which is described by L. as the pip or kernel. The membrane of which he speaks is the seed coat, while by the substance is meant the endosperm, a nutritive tissue. Its content is used for the growth of the embryo. The fact that L. succeeded in obtaining intact the correctly described, extremely small fig embryo is evidence again of his great skill and excellent powers of observation. [Ka.]

[p. 316]

spruijtende is, uijt de menigte van zaatgens waar mede een Vijg is beladen, en welke deeltgens de duijsenste Mensch niet en weet⁶⁰⁾ dat het zaade sijn, en^a) nog minder, dat zoo een volmaaktheijt in ijder zaad verborgen is, of in zig draagt, waarmede een gantsche Vijgeboom is begaaft.

Laten we dan ons inbeelden, dat ze⁶¹⁾ de zaatgens die inde Vijg zijn, om haar kleijnheijt vergelijken bij Luijsen, en daar om in haar hersenen vormen, de Vijgen konnen luijsen doen groeyen.

⁺Fig: 1. ABC. vertoont de pit of kern, die genomen is uijt de harde schors^b), die we met menigte in een Vijg komen te zien⁶²⁾.

Met AB. werd aan gewesen dat deel vande pit of kern, daar door het vande streng is groot gemaakt, en vast geweest⁶³⁾.

Dat deel nu dat tot de wortel, en stam zal werden, leijt gestrekt van A. na C. ende de bladeren vande selve jonge plant, leggen van C. na B.

IJder vande geseijde zaatgens inde Vijg, leggen vanden anderen³⁶⁾ gescheijden, ende als omwonden van een Menbrane, zoo dat we in onze gedagten^c) moeten nemen, dat ijder zaad, zoo als het inde Vijg is leggende, twee strengen heeft, waar door het werd groot gemaakt, als⁶⁴⁾, eene streng die de harde schors voet, en een ander, die de pit voet.

⁺Fig: 2: DEFG. vertoont de jonge plant uijt een Vijg zaatge genomen, waar aan met EFG. werd aangewesen der selver twee bladeren, ende GDE. is dat deel dat tot de Wortel en stam zal werden.

Men moet zig niet inbeelden, dat dese jonge plant de geheele pit, of kern komt uijt te maken, maar gedenken, dat de jonge plant, (de menbrane vande pit aan een zijde gestelt) voor een gedeelte leijt omvangen, in een stoffe daaruijt de jonge plant, zoo lang zijn voetzel en grootmakinge ontfangt, tot dat de wortel zoo veel voetzel, en grootmakinge heeft bekomen, dat het uijt de aarde kan bestaan, over een komende met de Mannelijke Dierkens inde Eijeren van het gevogelte, ofte de grootmakinge vande Dieren inde Baar-moeders, als voor desen te meer malen is⁺ geseijt. Want de gantsche spatie fig: 2. FDG. is beset met de verhaalde stoffe⁶⁵⁾.

60) de duijsenste Mensch niet en weet, niet een op de duizend mensen weet.

a) hs: zaade, en

61) ⁺ze, nl. de mensen die menen dat men van het eten van vijgen luizen in de maag krijgt.

+ fig. XLIII.

+ fig. XLIII.

b) A: harde schors der zaden

62) Fig. 1 is een afbeelding van het uitgeprepareerde zaadje van de vijg. [Ka.]

63) Men leze: en waarmee het aan de streng is vast geweest.
AB is de aanhechtingsplaats van de streng, de zaadstreng of funiculus waarmee de zaadknop in het vruchtbeginsel vastgehecht zit en via de daarin aanwezige vaatbundels van water en voedingsstoffen voorzien wordt en daardoor tot zaad uitgroeit. [Ka.]

36) agter (tegen, nevens, van) den anderen, achter (tegen, naast, van) elkaar.

c) A: in gedagte

64) als, namelijk.
De vijg is een gekompliceerde struktuur, ontstaan door het uitgroeien en min of meer sappig worden van een urnvormige bloeiwijze, waar in een enigszins vlezige grondsubstantie talloze dicht op elkaar gepakte, naar binnen gerichte eenvoudig gebouwde bloempjes ingebed zijn. Vanuit een ingewikkeld gebouwd vaatbundelsysteem gaan aftakkingen naar de individuele bloempjes c.q. vruchtjes en verder naar de daarbinnen aanwezige zaadknoppen c.q. zaden. Kortom, respectievelijk L.'s strengen, die de harde schors en die de pit voeden. [Ka.]

+ fig. XLIV.

+ fig. XLIV.

65) ⁺In Fig. 2 zijn met EFG de twee cotylen of zaadlobben aangegeven, de eerstgevormde bladachtige organen van de jonge plant. Uit GDE moeten zich volgens L. wortel en stam ontwikkelen, d.w.z. van de kiemplant; in hedendaagse benaming respectievelijk kiemworteltje en hypocotyl stengellid. Zie voor de stoffe in de ruimte besloten door FDG: aant. 57.

+ fig. XLIV.

[p. 317]

conclusion that this saying merely springs from the abundance of seeds which a Fig contains, which particles not one Man in a thousand knows [to be] seeds, and even less that in each seed is hidden or contained the perfection with which a whole Fig tree is endowed.

We probably have to assume that such people compare the seeds in the Fig to Lice because of their smallness, and thus take it into their heads that Figs cause lice to grow.

⁺Fig. 1. ABC represents the pith or kernel that has been taken out of the shell, of which we see a great many in a Fig³⁰⁾.

By AB is denoted that part of the pip or kernel where it was attached to and received its nourishment from the strand³¹⁾.

Now that part which is to become the root and the stem extends from A to C, and the leaves of this young plant extend from C to B.

The said seeds in the Fig are separated from each other and wrapped in a Membrane, so that we must conceive that each seed, such as it lies in the Fig, has two strands through which it is nourished, to wit one string nourishing the shell and another feeding the pip³²⁾.

⁺Fig. 2. DEFG represents the young plant taken out of a Fig seed, EFG denoting its two leaves and GDE being the part that is to become the Root and the stem.

One must not imagine that this young plant makes up the whole pip or kernel, but one should conceive that the young plant (apart from the membrane of the pip) is partly surrounded by a substance from which the young plant receives its food and growth until the root has received so much food and growth that it can subsist on the earth, in a similar way to the Male Animalcules in the Eggs of birds or the growth of Animals in the Womb, as has often been said before. For the whole space⁺ FDG in Fig. 2 is filled with the said substance³³⁾.

+ fig. XLIII.

30) ⁺Fig. 1 shows the small seed of the fig after preparation. [Ka.]

+ fig. XLIII.

31) AB is the place were the strand, the funiculus, was fastened, with which the ovule is attached in the gynoecium and is supplied, via the vascular bundels present in it, with water and foodstuffs, thus developing into seed. [Ka.]

32) The fig is a complicated structure, formed when an urn-shaped inflorescence develops and grows more or less pulpy; in this inflorescense, in a somewhat pulpy basic substance, numerous closely packed, inwardly directed little flowers of a simple structure are embedded. Out of a complicated vascular system traces extend towards the individual flowerlets and fruitlets, and further towards the ovules and seeds present in them. Briefly, L.'s strands feeding the hard shell and the pip respectively. [Ka.]

+ fig. XLIV.

+ fig. XLIV.

33) ⁺In Fig. 2, EFG denote the two cotyledons, the first-formed leaflike organs of the young plant. From GDE according to L. the root and the stem, i.e. of the seedling, must develop; under the modern name of radicle and hypocotyl respectively. For the substance enclosed in the space FDG. see note 29.

+ fig. XLIV.

[p. 318]

Als we nu met opmerkinge⁶⁶⁾ beschouwen het vlies, het welke de pit omvangt, zoo zien we niet alleen een groote menigte van zeer kleijne vaaten, maar we zien ook een onbedenkelijke⁶⁷⁾ menigte van puttgens inde zelvige^a), int kort, zoo we konden in dringen in alle de geheijmen, die daar in beslooten leggen, wat zouden we al komen te zien, want zekerlijk in dit plantge is al beslooten⁶⁸⁾, waar mede een Vijge-Boom is begaaft⁶⁹⁾.

Als ik eenige vande verhaalde zaatgens, eenige uren int water hadde geleijt, en dan die quam te ontledigen, konde ik zoo in dat deel dat de wortel zal werden, als ook inde bladerkens, een groote menigte van vaaten, met haar afschutsels⁷⁰⁾ bekennen, dog zoo ras en was de vogtigheijt niet weg gewasemt, of de vaaten waren onsigbaar⁷¹⁾.

⁺Fig: 3. HIK. vertoont een zoodanigen plant, als met fig: 2. is aan gewesen,⁺ alleen met dit onderscheijt, dat gelijk⁷²⁾ fig: 2. zoo is afgeteikent, dat men de bladerkens op zij quam te zien, waardoor men de breete van de bladeren niet en⁺ heeft konnen bekennen, soo is de plant fig: 3. zoo voor het Vergroot-glas gestelt, dat men de breete vande bladeren, die de jonge plant heeft, komt te sien.

⁺Als ik gevergt werd, omme mijne stellinge ontrent de Voorteelinge der Dieren uijt de Mannelijke zaaden op te lossen⁷³⁾, dat mij veel malen te vooren komt, van Heeren die mij komen besoeken, soo werd mij doorgaans⁷⁴⁾ te gemoet gevoert, waar toe zoo veel Dierkens in een kleijne quantiteit zaad^b), na de maal (zeggen ze) datter niet te vergeefs en is geschapen.

Op welke tegen werpinge, ik veel maal kome te seggen, en haar aanwijs op de menig vuldige zaaden, waar mede een Boom is beladen, als voor desen mede geseijt.

Als we nu zien, dat een gemene Vijg, verzien is, met tusschen^c) de vier en vijf hondert zaden⁷⁵⁾, ende dat jaarlijks ijder boom veel Vijgen kan voort brengen, ende dat uit ijder^d) volwassene zaatge uijt een Vijg, een gantsche boom kan voortkomen, en bij gevolg dan, een lantschap dat met Vijge boomen is beplant, zoo veel zaaden in een jaar, zoude konnen voortbrengen, dat men daar mede niet alleen een konink-rijk, maar der gantschen Aerd bodem met Vijge boomen zoude konnen

66) met opmerkinge, aandachtig.

67) onbedenkelijke, ondenkbaar grote.

a) A: selve

68) is al beslooten, is alles in aanleg aanwezig.

69) Het is zonder nader onderzoek niet mogelijk om vast te stellen wat L. met zeer kleijne vaaten bedoelt. Het kunnen zeer wel in de lengte verlopende celwanden in optische doorsnee zijn (vgl. aant. 103 bij Brief 122 [74] van 12 augustus 1692, Alle de Brieven, Dl. 9, blz. 98). De talloze puttgens, putjes of indeukingen, ontstaan doordat de buitenwanden van de opperhuidcellen door waterverlies concaaf naar binnen worden getrokken (vgl. aant. 129 bij Brief 143 [88] van 1 mei 1695, Alle de Brieven, Dl. 10, blz. 224). [Ka.]

70) afschutsels, wanden.

71) De vaten waarvan hier sprake is, zijn overlangse celrijen met hun tussenwanden. Echte vaten komen hier niet of slechts sporadisch voor en dan nog met een zeer nauw lumen. [Ka.]

+ fig. XLV.

+ fig. XLIV.

72) gelijk, terwijl.

+ fig. XLV.

+ Het nut van de aantallen zaden.

73) op te lossen, uiteen te zetten.

74) doorgaans, altijd.

b) A: Mannelyk zaad

c) hs: is, tusschen

75) De opgegeven aantallen pitjes per vijg zijn korrekt. [Ka.]

d) hs: dat ijder

[p. 319]

If we now look attentively at the membrane which surrounds the pith, we see not only a large number of very small vessels, but we also see an inconceivably large number of pits therein; briefly, if we could penetrate into all the secrets wrapped therein, what should we not see? For it is certain that this little plant contains everything with which a Fig Tree is endowed³⁴⁾.

When I had laid some of the said seeds for a few hours in water and then dissected them, I could discern in the part that was to become the root as well as in the leaves a great many vessels with their partitions, but no sooner had the moisture evaporated but the vessels were invisible³⁵⁾.

⁺Fig. 3. HIK. represents a plant of the same kind as shown in Fig. 2, with the only difference that whilst Fig. 2 has been drawn in such a way that the leaves were seen sideways, in consequence of which the breadth of the leaves could not be⁺ seen, in Fig. 3 the plant was placed before the Magnifying glass in such a way that the breadth of the leaves of the young plant can be seen.

⁺When I am urged to explain my thesis concerning the Generation of Animals from the Male seeds, which is often done by Gentlemen who come to visit me, they always make the objection: why so many Animalcules in a small quantity of seed, since (as they say) nothing has been created in vain.

To this objection I often answer by pointing to the numerous seeds with which a Tree is laden, as also mentioned heretofore.

If we now see that a common Fig contains between four and five hundred seeds³⁶⁾ and that every tree can annually produce many Figs, and that from each full-grown seed from a Fig a whole tree can grow, so that a country planted with Fig trees might produce so many seeds in one year that we could plant not only one kingdom, but the whole surface of the Earth with Fig trees, and that this happens

34) It is not possible without further research to ascertain what L means by very small vessels. They may quite well be longitudinal cell-walls in optical cross-section (cf. note 50 to Letter 122 [74] of 12 August 1692, Collected Letters, vol. 9, p. 99). The numerous pits or indentations are formed because the outer walls of the epidermis cells are pulled inwards concavely through loss of water (cf. note 47 to Letter 143 [88] of 1 May 1695, Collected Letters, vol. 10, p. 225). [Ka.]

35) The vessels here referred to are longitudinal rows of cells with their transverse walls. Real vessels are found only sporadically, if at all, and even then they have a very narrow lumen. [Ka.]

+ fig. XLV.
fig. XLIV.

+ fig. XLV.

+ Purpose of the number of seeds.

36) The number of pips per fig as given is correct. [Ka.]

[p. 320]

beplanten⁷⁶⁾, ende dat dit niet alleen plaats heeft inde Vijge boom, maar in meer andere boomen. Soo dunkt me onder verbetering, dat we niet meer en behoeven te vragen, waarom zoo veel Dierkens inde Mannelijke Zaaden sijn geschapen^a).

We dienen de hand op de mond te leggen⁷⁷⁾, en denken de Alwijsheijt heeft tot Voortplantinge van al wat een beweginge⁷⁸⁾, en wasdom heeft ontvangen, sulks noodig geagt, en dus de waar om, alleen maar bij gissing, en voor ons onnaspuerlijk.

⁺Alsoo ik onder het eeten van Aerdbeijen^b), mijn oog liet gaan, op alle de stippels, die wij op een Aerdbeije komen te zien, stelde ik vast³³⁾, dat ijder deeltge een zaad was, omme mijn selven daar inne te voldoen²⁵⁾, nam ik een vande grooste en rijpste Aerdbeije, waar van ik veele zaatgens, die ik in af doen van der selver vlies, waar in ze om wonden lagen, vernam⁷⁹⁾, dat ijder zaatge mede^c) een streng hadde, waardoor het gevoed wierde⁸⁰⁾.

Ik opende veele zaatgens haar harde schors, en sag dat ijder verzien was, met die stoffe die we een pit noemen.

Dese pit, van desselfs om leggende vlies gescheijde hebbende, nam ik daar uijt de plant, die ik mede hebbe laten afteijkenen, op dat men zoude komen te zien, hoe veel zaaden wij wel te gelijk na onze maag zenden, als we maar een lepel met Aerd-beijen eeten, want als ik een vande grooste Aerd-beijen, in vier deelen van een snede, zoo heb ik in een vierde deel vijftig zaaden getelt, en bij gevolg dan, was zoodanigen Aerd-beij, met twee hondert zaaden verzien, en een Aerd-beij, die minder in groote was, oordeelde ik dat hondert en twintig zaaden hadde⁸¹⁾.

⁺Fig: 4. ABCDE. vertoont de plant uijt het zaad van een Aerd-beij.

ABC. is dat deel dat tot de wortel zal worden, ende CDEA. zijn de twee bladeren; leggende doorgaans^d) seer net⁸²⁾ op malkanderen, maar alsoo deselvige

76) In feite zeer terecht vergelijkt L. de enorme aantallen spermatozoën in het sperma van dieren met de vele zaden van bomen. [Ka.]
Een verklaring voor die grote aantallen, terwijl er toch niets te vergeefs geschapen is, kan L., blijkens de volgende alinea, niet geven. De Alwijsheid heeft die nodig geacht en de reden daarvan is dus voor ons ondoorgrondelijk. [Dam.]

a) hs: Zaaden geschapen

77) L. bedoelt hiermee: in eerbied en bewondering voor Gods Schepping zwijgen. C vertaalt: sed potius cum reverentia agnoscendam (existimo) Summi Numinis Sapientiam en de tweede keer (blz. 322): ad tantam seminum... multitudinem erit obstupescendum. De zegswijze is ontleend aan Job 21 : 5 en 39 : 37.

78) beweginge, hier: leven.

+ Zaad met embryo aardbei.

b) in A in de gehele volgende passage: Aerd-besi en Aerd-besien

33) vast stelde, stellig meende.

25) mijn selven (...) mogt komen te voldoen, mijzelf (...) zekerheid kon verschaffen.

79) waar van... vernam, bij veel zaadjes daarvan zag ik bij het verwijderen van het vlies waarmee ze omgeven waren.

c) A: yder mede

80) Hoewel principieel heel anders van bouw, zijn vijg en aardbei toch met elkaar te vergelijken. Bij de aardbei is de bloembodem vlezig geworden en bezet met talrijke eenzadige vruchtjes (nootjes). Ook hier is een ingewikkeld vaatbundelsysteem aanwezig met aftakkingen naar elk der vruchtjes. [Ka.]

81) De door L. genoemde aantallen zaatgens zijn korrekt. [Ka.]

+ fig. XLVI.

d) A: ende CDEA. sijn de twee bladeren, die aldereerst voor ons gesigt uit de aerde sullen gestooten werden. Deze twee geseide bladeren leggen doorgaans

82) doorgaans seer net, altijd precies.

[p. 321]

not only with the Fig tree, but in other trees as well, it seems to me, subject to correction, that we need no longer ask why so many Animalcules have been created in the Male Seeds³⁷⁾.

We ought to lay our hand on our mouth³⁸⁾ and to think that the Omniscient has considered this necessary for the Procreation of all that has been endowed with motion and growth, so that we can only guess at the reason, which is incomprehensible to us.

⁺When, as I was eating Strawberries, I passed my eyes over all the dots we see on a Strawberry, I was sure that each particle was a seed. To obtain certainty about this, I took one of the biggest and ripest Strawberries, and with many seeds, when I had removed the membrane in which they were wrapped, I found that each of the seeds also had a strand, through which it was nourished³⁹⁾.

I opened the shell of many seeds and saw that each of them contained the substance we call pip.

When I had separated this pip from its enwrapping membrane, I took out of it the plant, which I also caused to be delineated in order that one might see how many seeds we send together to our stomach when we eat only one spoonful of Strawberries; for when I cut up one of the biggest Strawberries into four parts, I counted fifty seeds in one fourth, and consequently such a Strawberry contained two hundred seeds, and I judged that another Strawberry, which was not so large, contained one hundred and twenty seeds⁴⁰⁾.

⁺Fig. 4. ABCDE. represents the plant from the seed of a Strawberry.

ABC. is the part that is to become the root, and CDEA. are the two leaves,

37) Actually quite rightly, L. compares the enormous numbers of spermatozoa in the sperm of animals with the numerous seeds of trees. [Ka.]
It appears from the next paragraph that L. was unable to account for those great numbers, although nothing has been created for nothing. The great wisdom of God considered them necessary, and the reason for this is therefore inscrutable for us. [Dam.]

38) Here L. means that we should be silent in reverence and admiration before God's creation. C. translates: sed potius cum reverentia agnoscendam (existimo) Summi Numinis Sapientiam, and the second time (p. 323): ad tantam seminum... multitudinem erit obstupescendum. The phrase is taken from Job 21 : 5 and 39 : 37.

+ Seed with embryo strawberry.

39) Although fundamentally their structure is quite different, still the fig and the strawberry can be compared with each other. In the strawberry the receptacle has become pulpy and is covered with numerous one-seeded fruits (nuts). Here again a complicated vascular system is present, with traces extending towards each of the fruits. [Ka.]

40) The numbers of seeds given by L. are correct. [Ka.]

+ fig. XLVI.

[p. 322]

int uijt nemen, wat van een geschoven waren, heb ik den Teijkenaar die zoo belast te volgen^83)a), op dat men des te beter de twee bladeren soude komen te zien⁸⁴⁾.

Als we nu gedenken, dat een op nieuw jonge plant Aerd-beij^b) (want ik heb noijt gehoort, dat men Aerd-beijen zaeijt) in een jaar verscheijde spranken over de aarde uijt spreijt, die doorgaans in goede aarde weder wortelen schieten, ende tot planten op wassen, die^c) alle dat volgende jaar vrugten dragen, ende dat daar benevens ijder plant, veel Aerd-beijen komt voort te brengen, en ijder Aerd-beij zoo veel saaden, als hier vooren is geseijt, zoo moeten we al weder over de Voorteelinge vande geseijde planten, en menigvuldige zaaden^d), de hand op de mond leggen⁷⁷⁾, en verstomd staan⁸⁵⁾.

Wanneer ik eenige aanmerkelijke zaaken aan kleijne schepselen kome te zien, zoo is meest doorgaans⁸⁶⁾ mijn doen, dat ik mij begeef tot de grooter schepsels, die eenigzints met de kleijne zijn over een komende.

⁺Als ik eenige jaren geleden⁸⁷⁾ mij in beelde te zien, dat de zeer dunne hairtgens, die de vliegen, in zeer groote menigte aan het uijterste vande pooten hebben, en welke hairtgens bij^e) verscheijde⁸⁸⁾ zijn af gebeeld, en door welke hairtgens de^f) vliegen bij de gladde stoffe, als tegen het glas weten op te loopen, dat^g) ijder van zoo danige hairtgens, nog versien waren met haaks gewijse deelen, om door de^h) laaste werktuijge des te beter op het glas vast te sitten, en welke haaks gewijse deeltgens aan ijder hairtge, ik niet hebbe konnen zien dat bij andere zijn aan geroert⁸⁹⁾.

Omme mijneⁱ⁾ na sporinge te vervolgen, zijn mij in gedagten gekomen (hoe wel deselvige geen reden tot de vliegen of diergelijke schepzels hebben⁹⁰⁾) de groote zee kreeften, die zoo ik onderrigt werde, aan de zee klippen op de kusten van Noorwegen gevangen werden, en zoo nu als dan tot ons wel te koop werden

83) volgen, na volgen, afbeelden.

a) A: belast die soo na te volgen

84) ⁺De twee bladeren zijn wederom de zaadlobben of cotylen, terwijl ABC behalve tot kiemworteltje ook tot hypocotyl stengellid zal uitgroeien. Zie ook aant. 65. [Ka.]

+ fig. XLVI.

b) A: dat een jonge plant Aerd-besien

c) A: en tot planten opwassen, waar door uit deselve plant in dat jaar verscheide planten opwassen, die

d) A: over de voortteelinge van der planten menigvuldige zaaden

77) L. bedoelt hiermee: in eerbied en bewondering voor Gods Schepping zwijgen. C vertaalt: sed potius cum reverentia agnoscendam (existimo) Summi Numinis Sapientiam en de tweede keer (blz. 322): ad tantam seminum... multitudinem erit obstupescendum. De zegswijze is ontleend aan Job 21 : 5 en 39 : 37.

85) Heeft men eenmaal een goed ras in handen, dan zal men door middel van de aan de uitlopers gevormde jonge planten, dat is door zgn. vegetatieve vermeerdering kunnen continueren. Immers, zaaien van een door kruising verkregen ras levert in het algemeen een gevarieerd nageslacht. [Ka.]

86) meest doorgaans, meestal.

+ Haren aan looppoot kreeft.

87) L. beschreef de haakjes aan de pootharen van de appelbloesemkever Anthonomus pomorum in Brief 144 [89] van 18 mei 1695, Alle de Brieven, Dl. 10, blz. 240-242.

e) A: welke by

88) bij verscheijde, door verscheidene onderzoekers.
In A is hier toegevoegd: heb ik voorgenomen die wat nader te ondersoeken.

f) A: welke de

g) A: dat segge ik

h) A: die

89) aan geroert, beschreven, vermeld.

i) A: Omme dan myne

90) geen reden tot (...) hebben, niet te vergelijken zijn met.

[p. 323]

which always lie very exactly one on top of the other, but as they had been somewhat pushed apart as I took the plant out, I ordered the Draughtsman to delineate them thus, in order that one might see the two leaves the better⁴¹⁾.

If we now bear in mind that a new young Strawberry plant (for I have never heard that Strawberries are sown) in one year spreads several runners over the earth, which always strike root again in good soil and grow up into plants, all of which bear fruit the next year, and that moreover each plant produces many Strawberries and each Strawberry as many seeds as has been said above, we must again lay our hand on our mouth and be amazed at the Multiplication of the said plants and the large number of seeds⁴²⁾.

When I note certain remarkable things on small creatures, it is usually my practice to have a look at bigger creatures which are somewhat similar to the smaller ones.

⁺Thus, some years ago⁴³⁾ I imagined I saw that each of the very thin little hairs which flies have in large numbers at the end of their legs, which hairs have been delineated by several people and by means of which hairs flies manage to run up against smooth material, such as glass, was also furnished with hooked parts, by means of which latter organs they could adhere the better to the glass and which hooked parts on each hair I have not found mentioned by others.

To pursue my enquiry, I thought of examining the big lobsters (although these cannot be compared with flies or similar creatures), which I am informed are caught on the rocks on the coasts of Norway and are sold among us now and

41) ⁺The two leaves are again the cotyledons, whilst ABC will develop not only into a radicle, but also into a hypocotyl. See also note 33. [Ka.]

+ fig. XLVI.

42) Once a good variety has been obtained, it can be continued by means of the young plants formed on the runners, i.e. by so-called vegetative propagation. In fact, sowing of a variety obtained by hybridization in general results in a varied progeny. [Ka.]

+ Hairs on ambulatory leg lobster.

43) L. described the little hooks on the hairs on the legs of the apple-blossom weevil Anthonomus pomorum in Letter 144 [89] of 18 May 1695, Collected Letters, vol. 10, pp. 241-243.

[p. 324]

gebragt⁹¹⁾, en welke kreeften hare pooten met veel hairen zijn beset⁹²⁾, om te zien, hoe deze hairen, en voornamentlijk die aan de agter^a) pooten zijn, om dat die pooten geen vingers, of kleijne nijpers hebben om te vatten, gelijk de andere pooten, en alleen ijder maar verzien is met een regt uijt staande klaeuwtge, en vorders met zeer veele korte hairtgens.

Dese hairtgens voor het vergrootglas brengende, sag ik met verwondering, hoe veele hairtgens verzien waren met twee rijen van een menigte tants gewijse deeltgens, die in nette ordre⁹³⁾ nevens den anderen³⁶⁾ stonden, even als of wij ons in beelden, dat ijder hoek⁹⁴⁾ vande rugge van een mes, met tantgens was bewerkt⁹⁵⁾.

Ik hebbe een geruijme tijd geleden, zoo een hairtge laten afteijkenen, op dat men zoude komen te sien, hoe wonderlijk de toe stel⁹⁶⁾ van zoo een hairtge is, op dat beeld ik mij in, de kreeft als hij tegen de steen klippen komt op te loopen,

91) De groote zee kreeften behoren zonder enige twijfel tot de zeek reeft, Homarus gammarus (L., 1758). Baster meldde over de zeek reeften: ‘Daar word door de Kooplieden dezer Stad Zierikzee, en dat wonder is, de eenigste in de Republiek, een groote negotie in het zoort der boven-beschreven Kreeften gedreven: Ik reken, dat 'er tegenwoordig dertien Kreefthaalders zyn, of Scheepen, die 'sjaarlyks na Noorwegen en Zweeden om Kreeften vaaren. Elk schip doet doorgaans vier reizen, en zy brengen door malkander elken reis 12000 Kreeften mede, 't welk een getal van zes hondert vier en twintig duizend Kreeften uitmaakt; (13 + 4 + 12, 000 : : 6, 24000.) die met deze Scheepen 'sjaarlyks aangebragt, en na de naburige Provintien, inzonderheid Holland en Braband, verzonden worden.’ (Uitspanningen, Dl. 2, blz. 21; Latijnse tekst in Opuscula subseciva, Tom. II, Lib. I, blz. 19). [Hth.]

92) De konstruktie ‘Om mijn nasporingen te vervolgen zijn de zeek reeften mij in de gedachten gekomen, om te zien wat voor soort poten die hebben,’ is niet gelukkig. In A heeft L. of de drukker getracht de zin te verbeteren door achter beset toe te voegen ‘te beschouwen’, echter zonder de dan nodige verandering van zijn (mij in gedachten gekomen) in ‘is’ aan te brengen. Er had dan immers moeten staan: ‘Om mijn nasporingen te vervolgen is mij in de gedachten gekomen, de zeek reeften te beschouwen’.

a) A: agterste

93) in nette ordre, mooi gerangschikt.

36) agter (tegen, nevens, van) den anderen, achter (tegen, naast, van) elkaar.

94) ijder hoek, elk van beide randen.

95) L.'s waarneming is uitzonderlijk goed. Dergelijke haren bevinden zich in een of twee groepjes aan het einde van de propodus (d.i. het voorlaatste segment) van de vierde en vijfde pereiopood (de laatste twee looppoten). Zij zitten dicht tegen de basis van het laatste segment, de dactylus, van de poten. De andere haren op deze poten zijn ongezaagd, glad en enkelvoudig, evenals die van de eerste drie paren poten, die ook wel chelipeden of schaarpoten genoemd worden, daar zij in tegenstelling tot de laatste twee een schaar dragen. Op de derde maxillipede (d.i. de derde kaakpoot, het paar pootvormige aanhangsels dat voor de grote eerste schaarpoten staat) komen dergelijke gezaagde haren wel voor. Daar L. spreekt over voornamentlijk die aan de agter pooten is het zeer waarschijnlijk dat hij de haren van de vierde en vijfde pereiopoden onderzocht heeft, te meer daar dit de poten zijn die geen vingers, of kleijne nijpers hebben om te vatten. Er is uiterst weinig over deze haren gepubliceerd en praktisch niets over die⁺ van de zeekreeft. L. geeft zeer goed aan dat er niet één, maar twee rijen zaagtandjes aan elke haar te zien zijn; beide rijen zijn naar dezelfde kant gericht. Ook Baster beeldt dergelijke haren af, zij het van de derde maxillipede van de kreeft, en hij beschrijft ze als volgt: ‘Deeze hairtjes hebben, wanneer men die met een goed microscoop beziet, aan haar bovenste einde zeer kleine tandjes, die door den Alwyzen Schepper niet te vergeefs daar aan geschapen, maar voor de Kreeft zekerlyk van een byzonder gebruik en nuttigheid zullen wezen.’ (Uitspanningen, Dl. 2, blz. 10; Latijnse tekst in Opuscula subseciva, Tom. II,⁺ Lib. I, blz. 9). Basters figuur (Tab. IV, fig. 8) is vrij ruw en veel minder akkuraat dan die van L. [Hth.]

+ fig. XLVIII.

+ afb. 4.

96) toe stel, bouw.

[p. 325]

then⁴⁴⁾, the legs of which lobsters are covered with many hairs, in order to see how these hairs, and especially those on the posterior legs, are built, because these legs have no fingers or small pincers for catching hold of things, as do the other legs, each of them only being furnished with a little claw standing straight forward and further with a great many short hairs.

When I placed these little hairs before the magnifying glass I saw with astonishment that many little hairs were furnished with two rows of numerous serrations neatly arranged side by side, as if we imagined that each edge of the back of a knife was wrought with small teeth⁴⁵⁾.

A considerable time ago I caused such a little hair to be delineated in order that one might see how curious is the structure of such a little hair; I imagine this is in

44) The big lobsters belong without any doubt to the lobster species, Homarus gammarus (L., 1758). Baster reported as follows on the lobsters: ‘The Merchants of this City of Zierikzee - and it is curious that this is the only one in the Republic - engage in a voluminous trade in the kind of Lobsters described above: I estimate that at present there are thirteen Lobster-Catchers, or Ships sailing every year to Norway and Sweden to fish for Lobsters. Each Ship usually makes four trips, and on each trip they land 12,000 Lobsters on an average, which makes a figure of six hundred and twenty-four thousand Lobsters; (13 × 4 × 12,000: 624,000), which are annually landed by these Ships and are conveyed to the neighbouring Provinces, in particular Holland and Brabant.’ (Uitspanningen, vol. 2, p. 21; Latin text in Opuscula subseciva, Tom. II, Lib. I. p. 19). [Hth.]

45) L.'s observation is exceptionally good. Such serrated setae are to be found in one or two groups at the end of the propodus (i.e. the penultimate segment) of the fourth and the fifth pereiopod (the last two ambulatory legs). They are close to the basis of the last segment, the dactylus, of the legs. The other setae on these legs are non-serrate, smooth, and simple, like those of the first three pairs of legs, which are called chelipeds, since in contrast to the last two they bear pincers. On the third maxilliped (i.e. the pair of leg-shaped appendages in front of the big first chelipeds) such serrated setae do occur. Since L. speaks of especially those on the posterior legs, it is highly probable that he examined the setae of the fourth and fifth pereiopods, the more so as these are the legs which have no fingers or small pincers for taking hold of⁺ things. Extremely little has been published about these setae, and next to nothing about those of the lobster. L. shows very well that not one, but two rows of serrations are visible on each seta; the two rows are directed towards the same side. Baster also illustrates such setae, although of the third maxilliped of the lobster, and he describes them as follows: ‘When one looks at them with a good microscope, at their upper end these little hairs have very small teeth, which have not been created on them for nothing by the All-Wise Creator, but will no doubt be used for a particular purpose by the Lobster and be useful to it.’ (Uitspanningen, vol. 2, p. 10; Latin text in Opuscula subseciva, Tom. II, Lib. I. p. 9). Baster's figure⁺ (Tab. IV, Fig. 8) is rather rough and much less accurate than that of L. [Hth.]

+ fig. XLVIII.

+ ill. 4.

[p. 326]

door^a) de menigvuldige tants gewijse deelen, zijne pooten niet en zoude uijt glippen⁹⁷⁾.

⁺Fig: 5. MNOPQR. vertoont een voor verhaalt hairtge, met de verhaalde tants gewijse deeltgens, en welk hairtge men op de eene zijde komt te zien, zijnde de tants gewijse deelen int midden langst, en loopende van Q. na P. ende ook van Q. na R. hoe langer hoe kleijnder.

⁺Fig: 6. ST. vertoont maar een gedeelte van een verhaalt hairtge, aan het welke beijde de rije tanden, waar mede ik geseijt hebbe dat ijder hairtge is versien, werd aangewesen.

Ik zoude UE. Hoog Ed: geboore Heere wel eerder op der zelver zeer aangename schrijvens geantwoort hebben^b), was mijn voor nemen niet geweest, de Alen een en meer malen te ontledigen, als mede om een afdruksel vande verhaalde figuuren, daar nevens te senden. en zal onder des blijven

Hoog Edele geboore Heeren.
Hare Hoogh Edele Ootmoedigen Dienaar.
Antoni van Leeuwenhoek.

a) hs: loopen, sijne pooten, door

97) Men leze: opdat... de poten van de kreeft... niet zouden uitglippen.
L.'s interpretatie van de funktie van deze haren is naar de tegenwoordige opvattingen onjuist. Zij zitten ook niet op de goede plaats om een rol te kunnen spelen bij het vasthouden aan de rotsen. In het algemeen wordt gedacht dat deze haren gebruikt worden bij het schoonhouden van het lichaam. Ze worden ook bij andere Crustacea aangetroffen. [Hth.]

+ fig. XLVII.

+ fig. XLVIII.

b) in A hierna: enz. A. van Leeuwenhoek.

[p. 327]

order that the legs of the lobster should not slip when it runs up against the rocks, because of the numerous serrated parts⁴⁶⁾.

⁺Fig. 5. MNOPQR. shows one of the aforesaid little hairs with the serrations, which little hair is seen on one side, the serratious being longest in the middle and growing steadily shorter from Q. to P. and also from Q. to R.

⁺Fig. 6. ST. shows only a part of such a little hair, on which are to be seen both rows of teeth with which I have said each little hair is furnished.

Dear Sirs, I should have answered Your very welcome letters sooner if I had not intended to dissect the Eels several times and also to enclose a print of the said figures; meanwhile I remain,

Very Honourable Sirs,
Your Humble Servant
Antoni van Leeuwenhoek.

46) L.'s interpretation of the function of these setae is wrong according to the modern theory. Besides, they are not in the right place for playing a part in clinging to the rocks. In general it is thought that these setae are used for cleansing purposes. They are also found on other Crustacea. [Hth.]

+ fig. XLVII.

+ fig. XLVIII.

+ fig. XLIII.

+ fig. XLIV.

+ fig. XLIII.

+ fig. XLIV.

+ fig. XLVI.

+ fig. XLVI.

+ fig. XLVIII.

+ afb. 4.

+ fig. XLVIII.

+ ill. 4.