Alle de brieven. Deel 11: 1695-1696

[p. t.o. IV]

Johann Wilhelm von Pfalz-Neuburg. Tekening in Oostindische inkt door N. Verkolje. (Teylers Stichting Haarlem) (Vgl. Brieven 157 en 160)

Johann Wilhelm von Pfalz-Neuburg. Drawing in Indian ink by N. Verkolje. (Teylers Stichting Haarlem) (See Letters 157 and 160)

[p. V]

Voorwoord voor Deel XI
Preface to Vol. XI

[p. VI]

Voorwoord

Dit elfde deel van Alle de Brieven van Antoni van Leeuwenhoek bevat de Brieven 148 tot en met 169, welke lopen van 12 juli 1695 tot 10 juli 1696, dus juist een jaar beslaan. Het gaat in het geheel om 22 brieven van Van Leeuwenhoek zelf en één van Pieter Rabus aan hem; deze handelt over een door hem bijgewoonde demonstratie van een wichelroedeloper, en gaf Van Leeuwenhoek aanleiding tot het nemen en, in een antwoord aan Rabus (Brief 166), beschrijven van proeven over de neiging van wichelroedes tot goud en zilver (in de handen van ervarenen), welke hij gesneden had uit de takken van verschillende soorten struiken of bomen, zoals hazelaars en wilgen.

De overige brieven zijn gericht aan verschillende hooggeplaatste personen, die in zijn werk belang stelden, onder wie de raadpensionaris Anthonie Heinsius, de burgemeesters van Delft en Amsterdam en de keurvorst van de Palts. Verder wordt in deze periode het contact met Antonio Magliabechi voortgezet. Aan de Royal Society schreef Van Leeuwenhoek in deze tijd slechts één brief.

Ook in de hier thans gepubliceerde brieven bespreekt Van Leeuwenhoek tal van onderwerpen, waarover hij in nimmer aflatende ijver onderzoekingen heeft verricht. Zo handelt hij bijvoorbeeld in Brief 155 over de bladluizen, in Brief 164 over de kleerluis, in de Brieven 157 en 160 over de zwanemossel en in Brief 165 over foelie en nootmuskaat. Enkele brieven hebben een meer zakelijke inhoud.

De voorbereiding van de uitgave dezer brieven is met grote toewijding en zorgvuldigheid geschied door de redacteur drs. L.C. Palm. Commissie en redactie zijn grote dank verschuldigd aan prof. dr. B.C. Damsteegt, die ook nu weer de taalkundige bewerking van de brieven op zich nam, zorg droeg voor de daarmee verband houdende annotatie en de redacteur ook in andere opzichten behulpzaam is geweest. De Commissie vond opnieuw mej. C. Dikshoorn bereid de Engelse vertaling op bekwame wijze te verzorgen.

Het werk der Commissie werd financieel mogelijk gemaakt door de ‘Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen’, terwijl ze, al sinds lang, een substantiële bijdrage ontvangt van het ‘Dr. Hendrik Muller's Vaderlandsch Fonds’.

De kostbare uitgave zelf kon slechts tot stand komen dankzij een zeer belangrijke subsidie van de ‘Organisatie voor Zuiver Wetenschappelijk Onderzoek’ (ZWO).

Wat de samenstelling der Commissie betreft: prof. dr. J. Lanjouw, die sinds 1959 in haar zitting had, trok zich in 1980 terug; de Commissie blijft hem erkentelijk voor zijn adviezen.

Op 12 april 1981, toen dit deel reeds persklaar was gekomen, overleed prof. dr. H. Engel, die sinds 1946 deel uitmaakte van de Commissie en gedurende lange jaren op verdienstelijke wijze aan haar werkzaamheden deelnam.

Als nieuwe leden traden in 1980 toe prof. dr. L.B. Holthuis en mevr. prof. dr. A.M. Luyendijk-Elshout.

[p. VII]

Preface

This eleventh volume of The Collected Letters of Antoni van Leeuwenhoek contains the Letters 148 up to and including 169, which cover the period from 12 July 1695 to 10 July 1696, i.e. exactly one year. In all there are 22 letters of Van Leeuwenhoek himself and one from Pieter Rabus to him; the latter deals with a demonstration of a diviner witnessed by him, and it occasioned Van Leeuwenhoek to take and, in a reply to Rabus (Letter 166), to describe experiments on the inclination of divining rods towards gold and silver (in the hands of experts), rods which he had cut from the branches of different shrubs and trees, such as hazel trees and willows.

The other letters are addressed to various highly placed persons who were interested in his work, including the Grand Pensionary Anthonie Heinsius, the burgomasters of Delft and Amsterdam, and the Elector Palatine. Furthermore the contact with Antonio Magliabechi is continued in this period. To the Royal Society Van Leeuwenhoek wrote only one letter in this year.

In the letters here published Van Leeuwenhoek again discusses a variety of subjects, about which he has made investigations with never-ending diligence. Thus in Letter 155 he deals with aphids, in Letter 164 with the body louse, in the Letters 157 and 160 with the fen-mussel, and in Letter 165 with mace and nutmeg. Some of the letters are of a more businesslike character.

The edition of these letters was prepared with great application and care by the editor Mr L.C. Palm. The Commission and the editor are greatly indebted to Prof. Dr B.C. Damsteegt, who again undertook the philological treatment of the letters, provided for the annotation connected therewith, and also assisted the editor in other respects. The Commission again found Miss Dikshoorn prepared to undertake the English translation in a competent way.

The work of the Commission was made possible financially by the ‘Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen’ (Royal Netherlands Academy of Sciences), while it has long received a substantial contribution from the ‘Dr. Hendrik Muller's Vaderlandsch Fonds’.

The expensive publication itself could only be brought about owing to a very considerable grant-in-aid of the ‘Organisatie voor Zuiver Wetenschappelijk Onderzoek’ (Netherlands Organization for the Advancement of Pure Research).

As regards the composition of the Commission: Prof. Dr J. Lanjouw, who was a member since 1959, retired in 1980; the Commission remains grateful to him for advice.

On 12 April 1981, when this volume was ready for the press already, Prof. Dr H. Engel died; he had been a member of the Commission since 1946 and had taken part in its activities for many years in a deserving way.

In 1980 Prof. Dr L.B. Holthuis and Mrs Prof. Dr A.M. Luyendijk-Elshout joined the Commission as new members.

[p. VIII]

Derhalve is de Commissie thans als volgt samengesteld:

Prof. dr. G.A. Lindeboom, voorzitter (lid sinds 1961).
Prof. dr. H.A.M. Snelders, secretaris-penningmeester (1975).
Prof. dr. B.C. Damsteegt (1975). } leden.	leden
Drs. A.J.F. Gogelein (1971). } leden.	leden
Prof. dr. L.B. Holthuis (1980). } leden.	leden
Prof. dr. R. Hooykaas (1954). } leden.	leden
Prof. dr. W.K.H. Karstens (1954). } leden.	leden
Mevr. prof. dr. A.M. Luyendijk-Elshout (1980). } leden.	leden
Prof. dr. P. Smit (1968). } leden.	leden
Prof. dr. F.A. Stafleu (1973). } leden.	leden
Prof. dr. F. Verdoorn (1958). } leden.	leden

Redacteur: drs. L.C. Palm (1976).

13 april 1981.

G.A. Lindeboom

Naschrift

Nadat de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen in maart 1981 besloten had voor Akademiecommissies een leeftijdsgrens van 70 jaar in te stellen, traden in april 1981 prof. dr. G.A. Lindeboom, prof. dr. R. Hooykaas, prof. dr. W.K.H. Karstens en prof. dr. F. Verdoorn af als lid van de Commissie. De Leeuwenhoek-Commissie ziet met grote waardering terug op de door hen geleverde bijdragen aan de voortgang van de publikatie van ‘Alle de Brieven’.

De samenstelling is thans:

Prof. dr. F.A. Stafleu (1973), voorzitter.
Prof. dr. H.A.M. Snelders (1975), secretaris-penningmeester.
Prof. dr. B.C. Damsteegt (1975). } leden.	leden
Drs. A.J.F. Gogelein (1971). } leden.	leden
Prof. dr. L.B. Holthuis (1980). } leden.	leden
Mevr. prof. dr. A.M. Luyendijk-Elshout (1980). } leden.	leden
Prof. dr. P. Smit (1968). } leden.	leden

Redacteur: drs. L.C. Palm (1976).

8 oktober 1981.

F.A. Stafleu

[p. IX]

Accordingly, the Commission is now composed as follows:

Prof. DrG. A. Lindeboom, chairman (member since 1961).
Prof. Dr H.A.M. Snelders, secretary and treasurer (1975).
Prof. Dr B.C. Damsteegt (1975). } members.	members
Mr A.J.F. Gogelein (1971). } members.	members.
Prof. Dr L.B. Holthuis (1980). } members.	members.
Prof. Dr R. Hooykaas (1954). } members.	members.
Prof. Dr W.K.H. Karstens (1954). } members.	members.
Mrs Prof. Dr A.M. Luyendijk-Elshout (1980). } members.	members.
Prof. Dr P. Smit (1968). } members.	members.
Prof. Dr F.A. Stafleu (1973). } members.	members.
Prof. Dr F. Verdoorn (1958). } members.	members.

Editor. Mr L.C. Palm (1976).

13 April 1981.

G.A. Lindeboom

Postscript

After the ‘Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen’ had decided in March 1981 to set an age limit of 70 for members of Academy Commissions, in April 1981 Prof. Dr G.A. Lindeboom, Prof Dr R. Hooykaas, Prof. Dr W.K.H. Karstens, and Prof Dr F. Verdoorn resigned as members of the Commission. The Leeuwenhoek-Commission looks back with great appreciation to the contributions made by them to the progress of the publication of the Collected Letters.

The composition of the Commission is now as follows:

Prof. Dr F.A. Stafleu (1973), chairman.
Prof. Dr. H.A.M. Snelders (1975), secretary and treasurer.
Prof. Dr B.C. Damsteegt (1975). } members.	members.
Mr A.J.F. Gogelein (197l). } members.	members.
Prof. Dr L.B. Holthuis (1980). } members.	members.
Mrs Prof Dr A.M. Luyenduk-Elshout (1980).} members.	members.
Prof. Dr P. Smit (1968). } members.	members.
Editor. Mr L.C. Palm (1976).

8 October 1981.

F.A. Stafleu