Algemeen wijsgeerig, geschiedkundig en biographisch woordenboek voor vrijmetselaren. Deel 1

(1844)–Anoniem Algemeen wijsgeerig, geschiedkundig en biographisch woordenboek voor vrijmetselaren– rechtenstatus

A.

[Aalmoezenier]

AALMOEZENIER. Een der Logebeambten, aan wien de armenkas is toevertrouwd, en de taak is opgedragen, om de hulpbehoevenden en kranken te bezoeken, te ondersteunen en bij te staan. Voorzigtigheidshalve worde deze post bij voorkeur aan eenen arts opgedragen. In het jaar 5725 werd voor het eerst, door de nieuwe Engelsche Groote Loge te Londen, tot ondersteuning van noodlijdenden en zieken eene kommissie onder den naam van Committee of Charity (commissie van weldadigheid), benoemd.

[Aangenomen]

AANGENOMEN. Zie oud Engelsch Rituaal.

[Aanneembaar]

AANNEEMBAAR. Beneden de 20 jaren is onder het G∴ O∴ in het Koningrijk der Nederlanden en onderhoorige koloniën en landen niemand aanneembaar, dan alleen de zoon van eenen Meester V∴ M∴, als hij den vollen ouderdom van 18 jaren bereikt heeft, en als zijne aanneming met voorkennis en toestemming van zijnen vader geschiedt.

[Aanneming]

AANNEMING. (De) (Inwijding, Receptie, Initatie) is de toelating van eenen Profaan in de Broederschap, naar van ouds voorgeschrevene vormen en gebruiken. De daarvoor te storten toelagen in de Loge-kas zijn verschillend, en rigten zich naar de plaatselijke omstandigheden; hoc geringer deze zijn, en hoe stren-

ger eene Loge bij de keuze harer nieuwelingen handelt, des te beter is de geest, die in dezelve heerscht.

Noorthouck maakt in zijne uitgave der Constitutien van 1784, bl. 392, enz. over de algemeene verordening der G∴ L∴: ‘Geene Loge zal ergens iemand tot V∴ M∴ aannemen, zonder vooraf zijne denkwijze (karakter) beproefd te hebben,’ de navolgende aanmerking:

‘Het is te beklagen, dat dit voorschrift niet meer toegepast wordt op buitenlanders, of op zulke inboorlingen, die spoedig moeten afreizen; want evenmin als iemand een huis op een' moerassigen grond bouwen kan, evenmin kan ook een man, wiens regtschapenheid niet beproefd is, als geschikt beschouwd worden, om het eigenaardig karakter eens Vrijmetselaars te bezitten; wanneer men hierop meer lette, dan zoude er meer voor de welvaart en den goeden naam der vereeniging gezorgd worden. Men gaat niet te ver door te zeggen, dat de aanvragen tot aanneming menigmaal ligtzinnig worden goedgekeurd, en vele met gretigheid worden aangenomen op de bloote aanbeveling van dengeen, die den voorslag gedaan heeft. Wierd echter bij het onderzoek ook op de degelijkheid van den Kandidaat en op zijn karakter gelet, dan zoude het Genootschap wel minder talrijk, doch hare leden daarentegen, als menschen en Vrijmetselaren, eerwaardiger zijn.’

[Aanneming van eenen Loefton]

AANNEMING VAN EENEN LOEFTON. Indien een Mr∴ V∴ M∴ tien jaren gewoon contribuerend lid eener illustratie

, vijf jaren officier bij dezelve geweest is, zal zijn zoon, den ouderdom van 18 jaren bereikt hebbende, kosteloos den graad van Leerling kunnen ontvangen, en zulks uit erkentenis voor de diensten, door den vader aan de Loge bewezen.

[Aanrakingen]

AANRAKINGEN. Zijn bijzondere handgrepen, waardoor de Vrijmetselaren elkander kunnen herkennen. Elke graad heeft zijne bijzondere handgreep.

[Aantal Vrijmetselaars]

AANTAL VRIJMETSELAARS. (Het) Dit te willen berekenen, is dikwijls beproefd geworden, maar behoort zonder twijfel tot de onmogelijke dingen, niet alleen dewijl menige Loge per-

sonen in de orde aanneemt, die geene leden blijven, maar ook dewijl men geene opgaven heeft nopens de reizende BB∴ en van hen, die geene LL∴ bezoeken. Het ontbreekt dus volkomen aan eenen grondslag tot zulk eene berekening.

[Aarons Roede]

AARONS ROEDE. (De) Is in de geestelijke Riddergraden het teeken van Hoogepriesterschap.

[Abaddon]

ABADDON. Een Hebr. woord, dat verdelger beteekent, en in de hoogere graden van zeker belang is.

[Abda]

ABDA. Een in de hoogere graden aangenomen herkenningswoord, en naam van den Opziener of Inspecteur in den Meestergraad van Israël.

[Abdamon]

ABDAMON. De naam van den Redenaar in den Schotschen graad van het heilige graf van jacobus VI. Het is het verbeterde Hebr. woord Habdamon (Dienaar).

[Abels-Orde]

ABELS-ORDE. Eene geheimzinnige orde, welker bestaan in den jare 1746 bekend werd. Deszelfs medeleden, Abeliten genaamd, beijverden zich, om abel, als hun Patroon, in zijne deugden van opregtheid en eerlijkheid, na te volgen. De orde heeft, in weerwil van alle daarmede strijdige verzekeringen, met de Vrijmetselarij niets gemeens, ofschoon zij eveneens geheime woorden, teekens, aanrakingen en inwijdingsplegtigheden had. Reeds voor christus bestond in het Oosten eene secte, die zich Abeliten of Abeloniten noemde.

[Abibalag]

ABIBALAG. Een herkenningswoord in de hoogere graden, zijnde het verbasterd Hebr. woord Abibalah, beteekenende: Hij vernietigt den vader.

[Abif]

ABIF. Eigenlijk het Hebr. woord Abi, de vader. Zie hiram abif. Volgens de legende der hoogere graden was dit de naam van den laatsten der drie gezellen, die bij des meesters vermoording hem met eenen moker eenen doodelijken slag toebragt. Abiram is het verbasterde woord van Abi-Ramah. Hij werpt den vader neder. (Zie hiram, ook otterfut en sterkin.)

[Aborchah eth Adonai bekol gneth thamid thehillatho bephi]

ABORCHAH ETH ADONAI BEKOL GNETH THAMID THEHILLATHO BEPHI. Eene Hebr. zinsnede, in de hoogere graden gebruikt wordende, en beteekenende: Ik zal den Heere ten allen tijde prijzen, zijn lof zij steeds in mijnen mond.

[Abraxas]

ABRAXAS was in de eerste Christeneeuwen, bij de Gnostieken, de benaming der opperste Godheid, aan welke, volgens basilides, met zinspeling op de dagen des jaars, 365 lagere Godheden ondergeschikt waren. Van de Abraxas ontsproot, volgens deze leer, die van den eerstgeboren geest, van dezen de Logos, of het Woord. Van de Logos, de Phronesis, of het verstand, van de Phronesis, Sophia en Dynamis, of de wijsheid en de kracht.

[Acacia]

ACACIA. Êen boom of tak van denzelven, welks zinnebeeldige beteekenis, eerst aan de Meesters bekend gemaakt wordt. Het is de mythe der ouden en de gouden tak van de fabel. In eenige hoogere graden dient deze naam tot herkenningswoord. In het Grieksch Avordt onder de Acacia (αϰαϰιχ), de onschuld, of de afwezigheid der booze driften verstaan.

[Acacia. (Eques ab)]

ACACIA. (EQUES AB) Zie hoijer.

[Acclamatie]

ACCLAMATIE. (De) Een gebruik in de Fransche loges, wanneer een voorstel met algemeen handgeklap, zonder bijzondere stemming, wordt aangenomen.

[Acharon-Schilton]

ACHARON-SCHILTON. (De nieuwe Regeerder) Hebreeuwsche woorden, welke in de hoogere graden eene bijzondere beteekenis hebben.

[Achias]

ACHIAS. Het verbasterde Hebr. woord Achyah, hetwelk broeder des Heeren beteekent; het heeft in de hoogere graden eene bijzondere beteekenis.

[Acta Latomorum]

ACTA LATOMORUM, of Chronologie van de Geschiedenis der Fransche en vreemde Vrijmetselarij, 2 deelen, gr. 8vo. te Parijs 1815 met 2 titelplaten uitgegeven. Dit is ontegenzeggelijk het beste wetenschappelijk werk over de Vrijmetselarij, hetwelk de Fransche letterkunde bezit.

[Actief]

ACTIEF. Zie medelid.

[Adamante. (Eques ab)]

ADAMANTE. (EQUES AB) Zie kiesewetter.

[Adar]

ADAR. Zie hadar.

[Adelaar]

ADELAAR, (Ridder van den) of volkomen Bouwmeester. De 37ste graad van het systema van Mitzraïm in Parijs, en de 1ste graad van het Hoofdkapittel van Clermont. Zie ook: de Ridder van het Rozenkruis.

[Adelaar]

ADELAAR. (Ridder van den rooden) De 39ste graad van het Mitzraïmitische systema in Parijs.

[Adelaar]

ADELAAR. (Ridder van den zwarten) De 38ste graad van hetzelfde systema.

[Adelaar]

ADELAAR. (Ridder van den witten en zwarten) Zie kadosch.

[Adelphen]

ADELPHEN. (De) De benaming der medeleden van de orde van het Palladium.

[Adelstan]

ADELSTAN. Zie athelstan.

[Adept]

ADEPT. Zie alchemie.

[Adept]

ADEPT (De Prins), is de 28ste graad van het, uit Amerika naar Frankrijk ingevoerde, zoogenaamd oud-Engelsche systema, onder den naam van Souverein Prins, Opperhoofd van den grooten Raad, en de 25ste graad van den Raad van Keizers van het Oosten en het Westen, te Parijs.

[Adept]

ADEPT. Hetzelfde, als de graad, in het vorig artikel vermeld.

[Adeptus Exemtus]

ADEPTUS EXEMTUS. De 7de graad van het Kapittel van het gouden- en rozenkruis.

[Aderlating]

ADERLATING. Eene proef, om den Kandidaat te leeren, dat hij nimmer schromen moet, om des noods het leven te laten voor de orde.

[Adjunct]

ADJUNCT. Een toegevoegd onder-ambtenaar der Loge.

[Adonai]

ADONAI. Een der namen, door welke in het Hebr. het hoogste Wezen aangeduid wordt. In vele hoogere graden dient deze naam tot herkenningswoord.

[Adon-Hiram]

ADON-HIRAM. Een zamengesteld woord uit Adon, Heer, en Hiram, hetwelk beteekent verheven Meester. In eenige hooge graden wordt deze naam den Koning hiram zelven gegeven, in andere is het deszelfs vriend en opvolger, na zijne vermoording. In vele hoogere graden geeft men dezen naam aan sommige Logebeambten. Zie hiram, hiram-abif en meester.

[Adoptie-Maçonnerie]

ADOPTIE-MAÇONNERIE. Zie maçonnerie.

[Aduph]

ADUPH (Majestueus). Een Hebr. woord, dat in de hoogere graden beteekenis heeft.

[Adijton]

ADIJTON. Het allerheiligste in de heilige orde der oude Grieken, dat alleen de Hoogepriester betreden mogt.

[Ad vitam]

AD VITAM. Zie levenslang.

[Aediles Architecti]

AEDILES ARCHITECTI. Zie afrikaansche bouwheeren.

[Aerssen Beijeren. (A.N.)]

AERSSEN BEIJEREN. (A.N. Baron van) tot Hoogerheide. Eerste Grootm∴ Nat∴ in de vereenigde Nederlanden, gekozen den 27 December 1756, op den inwijdingsdag der Gr∴ L∴.

[Aesculapio. (Eques ab)]

AESCULAPIO. (EQUES AB) Zie lavater.

[Affiliatie]

AFFILIATIE. Eene Loge heet geaffilieerd, wanneer zij zich bij een ander Groot Oosten, of eene groote Loge aansluit, door welke zij niet geconstitueerd is, hetzij door een vriendschapsverbond of op eene andere wijze. Een Vrijmetselaar wordt geaffilieerd, wanneer hij als werkend lid eener Loge optreedt, in welke hij niet is aangenomen, of tot welk systema hij niet behoorde.

[Afgevaardigde]

AFGEVAARDIGDE. Zie gedeputeerde.

[Afrika]

AFRIKA. Ook tot dit werelddeel is de Vrijmetselarij doorgedrongen, en bestaan er onder anderen, wat het vaste land betreft, Loges zoowel in Algiers, sedert dit door de Franschen veroverd is, als te Senegambië en de Kaap de goede Hoop.

[Afrikaansche Bouwheeren]

AFRIKAANSCHE BOUWHEEREN, ook Aediles Architecti genoemd; eene kleine vereeniging van Vrijmetselaren, en niet-Vrijmetselaren, die zich in 1756 in Pruissen vormde, en welks oogmerk was, de beoefening der geschiedenis in het algemeen, en van die der verschillende graden der V∴ M∴ en van andere geheime orden. Vijf onderrigtingsgraden gingen der inwijding in de eigenlijk hoogere orde vooraf. 1.) Menes Musae, of de leerling der Egyptische geheimen. 2.) De ingewijde in de Egyptische geheimen. 3.) De Cosmopoliet, of de wereldburger. 4.) De Bossoniaan, of Christelijke wijsgeer. 5.) De Aletophiloot, of waarheidsminnaar. De innerlijke orde, uit: 1.) Armigen. 2.) Miles en 3.) uit Eques of Ridders bestaande, zou niet geregeld geweest zijn, hoewel anderen zeggen, dat deszelfs inrigting met al te veel voorzorg geheim werd gehouden, om bekend te worden. In 1787 ging deze vereeniging te niet, welker eerste beschermer, naar men zegt, frederik II zou geweest zijn, en aan de zamenstelling van welke Broeder van köppen veel deel had.

Eene naauwkeurige ontwikkeling dezer orde vinden wij in het

werk: De ontdekte orde der Afrikaansche Bouwheerenloge, enz. in gr. 8vo. met platen, te Konstantinopel (Berlijn) 1806 uitgegeven.

In den jare 1790 verschenen twee geschriften:

1^o.	Die entdeckten Trümmer der Bauherren Loge. (De ontdekte puinhoopen der Bouwheeren Loge.) van joh. geo. von b., en
2^o.	Beweise, das die Afrikan. Bauherren sich auf kentnisse der Alterthümer, besonders der Einweihungen, legen; of, Bewijzen, dat de Afrikaansche Bouwheeren zich op de kennis der oudheden, bijzonder op de inwijdingen toeleggen; als een vervolg van de ontdekte puinhoopen der Bouwheeren Loge. Het 1ste bevat 116 bl. met 3 platen en 1 vignet, en het 2de 51 bladzijden.

[Afscheid]

AFSCHEID. (Het) Het is nuttig en noodig, dat een V∴ M∴, die de Loge als werkend lid verlaat, of zijne werkzaamheden daar opzegt, een schriftelijk bewijs daarvan ontvange.

[Afwezigheid]

AFWEZIGHEID. Een Br∴, gedurende de werkzaamheden, de Loge willende verlaten, geeft daartoe een teeken aan den Br∴ Opziener zijner kolom, die hem daarop de poorten des Tempels doet ontsluiten. Dit heet de Loge dekken.

[Agapen]

AGAPEN. Waren broederlijke liefdemalen der eerste Christenheid, en worden ook in den graad van Rozenkruis voorgesteld. Zie de verhandeling des Hofraads von born, over den oorsprong der Tafel-Loges, in het Weener Journaal voor Vrijmetselaars, 1ste Jaargang, 3de kwartaal, bl. 97-120. De Agapen, of het geheime wereldverbond der Christenen van clemens in Rome, waren, volgens eene hiërarchische Constitutie en een systema van Maç∴-Symbolieke-, godsdienstig-ceremoniele geheimen, onder de regering van domitianus opgerigt; en zijn beschreven door Dr. august kestner, Hoogleeraar in de Godgeleerdheid. Ook onder den titel: Proeve eener schildering der Agapen, in de eerste eeuw, enz. Jena 1819, in gr. 8vo.

[Aign]

AIGN. Zie hain.

[Akademie der Illuminaten van Avignon]

AKADEMIE DER ILLUMINATEN VAN AVIGNON. Zie pernetti.

[Akademie der Ouden]

AKADEMIE DER OUDEN. Zie thoux de salverte en della porta.

[Akademie der verheven Meesters van den verlichten Ring]

AKADEMIE DER VERHEVEN MEESTERS VAN DEN VERLICHTEN RING. Is eene wetenschappelijke hoogere-erkenningsgraad in sommige Fransche Loges, bijzonder van het Schotsch philosophisch systema, waarvan het de 8ste graad uitmaakt; dezelve is opgerigt in 1780 door Br∴ grant, Baron van Blaerfindy, en in drie graden verdeeld, in welke men zich uitsluitend alleen met het wetenschappelijke der V∴ M∴ bezig houdt.

[Akademie der ware VV∴ MM∴]

AKADEMIE DER WARE VV∴ MM∴ (De) Een Hermetisch stelsel, dat in 1778 te Montpellier gevestigd werd, en in de volgende negen graden, in twee klassen verdeeld werd:

A. 1.) Leerling. 2.) Medgezel. 3.) Meester der St. Johannes V∴ M∴

B. 1.) De ware Vrijm∴ 2.) De ware Vrijm∴ op den regten weg. 3.) De Ridder van den gouden Sleutel. 4.) De Ridder van den Iris. 5.) De Argonauten Ridder. 6.) De Ridder van het gulden Vlies.

[Aken]

AKEN. Reeds in het jaar 1766 bestond daar eene Loge, ofschoon de Magistraat, ten gevolge der pauselijke banvloeken, alle Maçonnieke vereenigingen verboden had. Toen de orde zich in 1799 iets minder verborgen hield, werd dit verbod hernieuwd, en de Broederen, door toedoen van twee Monniken, namelijk van eenen Dominikaner greinemann en van eenen Capucijner schuf, die het publiek van den kansel tegen de Vrijmetselarij aanhitsten, persoonlijk op de straat beleedigd en zelfs gewond.

Alleen de bedreigingen van eenige aangrenzende Staten des rijks, dat den Monniken van Aken het inzamelen van liefdegiften verboden zoude worden, staakten deze vervolgingen weder.

[Akiroph]

AKIROPH. Zie abiram.

[Albanus. (St. Alban)]

ALBANUS. (ST. ALBAN) De overlevering der oud Engelsche geschiedschrijvers, betrekkelijk de Vrijmetselarij, zegt, dat deze Heilige de eerste Grootmeester der Bouwlieden geweest zij, en dat hij door carausius in 287 tot deszelfs Groot-Opziener benoemd werd. Hij was een heiden van geboorte, doch werd door amphibalus tot het Christendom bekeerd, en in het jaar 303 de eerste martelaar in Brittanje.

[Alchemie]

ALCHEMIE. (Hermetische kunst.) Deze kunst onderscheidt zich van de ware chemie daardoor, dat zij in plaats van de door ervaring bevestigde grondstellingen der laatste op te volgen, de verrigtingen der natuur in het binnenste der aarde, door scheikundige bewerkingen tracht na te bootsen, en langs dien weg metalen poogt daar te stellen, en onedele in edele metalen zoekt te veranderen, en den zoogenaamden steen der wijzen te vinden. Zij, die dit doel meenden bereikt te hebben, noemden zich Adepten. Reeds bij de Egyptenaren maakte de chemie en alchemie een der geheime leerstukken uit van de ingewijden der mysteriën, voor welker eerste leeraar en bezitter dezer wetenschap hermes wordt gehouden, vanwaar men dezelve ook met den naam van Hermetische kunst bestempelt. Met de andere wetenschappen kwamen de chemie en alchemie tot op onze tijden, ofschoon de scheidsmuur tusschen beiden immer toenam, zoodat de eerste door haren voortgang algemeener en meer geacht werd, terwijl de laatste daarentegen zich in het duister verborg, en hare verblinde aanhangers meer en meer verminderden.

De vereenigingen der Vrijmetselaren boden, wegens hunne verborgenheden, den Hermetici eene gunstige gelegenheid aan, om hunne navorschingen in vereeniging met hen te beproeven, en zoo ontstond deze valsche Vrijmetselarij, welke van de echte Vrijmetselarij geheel onderscheiden is, en welke door hare aanhangers zeer ongepast wijsgeerige Vrijmetselarij genoemd wordt.

[Alderman]

ALDERMAN. (De) De 3de graad der Duitsche vereeniging.

[Aletophilota]

ALETOPHILOTA, (De) of waarheidslievende, de 5de graad der Afrikaansche Bouwheeren.

[Alexander]

ALEXANDER. Zie riem.

[Alexander I]

ALEXANDER I, Keizer van Rusland. Bij zijne troonsbeklimming, in den jare 1801, bevestigde hij het verbod van paul I, tegen de Vrijmetselarij. In 1803 liet hij zich, op aanraden van den Staatsraad böber, een uitvoerig berigt over de orde mededeelen, waarop hij de Ukase van zijnen voorganger herriep, en niet alleen aan de orde zijne bescherming verzekerde, maar zich zelven ook kort daarna liet aannemen, en zelfs, in

het jaar 1814, in eene Loge den moker als Meester voerde, en in dezelve frederik willem III, Koning van Pruissen, in de drie eerste graden inwijdde. De laatste Vorst had van de weinige aanwezigen gevorderd, dat deze zijne aanneming, gedurende zijn leven, een geheim zou blijven.

[Alexander]

ALEXANDER III, Koning van Schotland, verklaarde zich bij zijne troonsbeklimming tot Groot Beschermer der Bouwlieden. Onder zijne regering en op zijn bevel werd, in het jaar 1150, de Abdij te Kilwinning gebouwd. Zie kilwinning.

[Alexius]

ALEXIUS. Zie hochmuth.

[Alfred de Groote]

ALFRED DE GROOTE, Koning der Angelsaksers van 872-900. Hij begunstigde ongemeen alle kunsten en wetenschappen, gelijk ook de Bouwlieden, door welke hij, onder zijne regering, gansche steden en sloten, burgten en kloosters in Brittanje deed bouwen. Ook stichtte hij te Oxford vier collegiën of scholen, eene voor de Godgeleerdheid, eene voor de taalkunde en Rhetorica, een derde voor de logica, arithmetica en muziek, en een vierde voor de wiskunde en sterrekunde, uit welke scholen later de Universiteit ontstaan is.

[Alis. (Eques ab)]

ALIS. (EQUES AB) Zie metsch.

[Alkebar]

ALKEBAR. De naam van één der negen uitverkoren Meesters, die tot opzoeking van den vermoorden Meester uitgezonden werden.

[Allegorie]

ALLEGORIE. Dit woord beteekent, volgens deszelfs oorsprong, eene voorstelling, in welke de teekens, door welke men het een of ander voorstelt, evenzeer ook nog iets anders kunnen beduiden, als hetgeen zij onmiddellijk, dat is, naar hun gewoon gebruik en volgens hunne bijzondere zamenstelling, te kennen geven. In het algemeen noemt men dus Allegorie iedere uitgebreidere voorstelling, in welke een voorwerp door een daarmede overeenkomstige of verwante zaak wordt uitgedrukt. De openbare beteekenis der voorstelling is doorgaans van een' zinnelijken of geschiedkundigen aard, welke op den natuurlijken of gewonen zin der teekens en hunne zamenstelling berust, en een bijzonder voorwerp of voorval, hetzij dan werkelijk bestaande en gebeurd, of als zoodanig slechts voorgesteld, bevat, en bekend maakt. De verborgene zin echter, welke bij den

eersten opslag algemeen te voorschijn treedt, strekt zich tot afzonderlijke gebeurtenissen en daadzaken uit, op welke de voorstelling betrekking heeft, en ligt in het rijk der denkbeelden. Dit geldt, b.v., inzonderheid van de klassieke vertelling van lessing, in zijn' nathan den Wijzen, getiteld: de Ring: en van de diep wijsgeerige Mythe van Plato, Amor en Psyche, enz.

[Allerheilige]

ALLERHEILIGE (Het) wordt (zie salomo's tempel) in verscheidene hoogere graden de verzamelingszaal zelve, of ook alleen eene afdeeling derzelve genoemd.

[Almanak der Vrijmetselaren]

ALMANAK DER VRIJMETSELAREN. De titel van een door verschillende Groot-Oostens jaarlijks uitgegeven jaarboekje. In dat van Frankrijk wordt de jaarlijksche toestand van dat Groot-Oosten, en eene lijst der, onder deszelfs Jurisdictie arbeidende Loges opgenomen. In dat, behoorende tot het Groot-Oosten in het Koningrijk der Nederlanden, vindt men, behalve eene kronijk van aanmerkelijke voorvallen in de Vrijmetselarij, en verschillende redevoeringen en gedichten, een register der wettig geconstitueerde Loges, naar rang van derzelver constitutie of ratificatie, met de dagen wanneer, en het lokaal, waarin dezelve gehouden worden, als ook der Maçonnieke Societeiten, en opgave der namen, kwaliteiten en woonplaatsen van Groot-Meester en Groot-Officieren, zitting en stem hebbende in dat Groot-Oosten. Wat het tijdrekenkundig gedeelte betreft, verschilt de Maç∴ almanak in onderscheidene landen en graden. Zoo is er een Maç∴ ligchaam, dat de gewone Christelijke jaartelling volgt. Een ander Maç∴ ligchaam, namelijk de Ritus van Mitzraïm, telt 4004 jaren meer dan het gewone getal der Christelijke jaartelling, zoodat 5847 van dien Ritus overeenkomt met 1843 der Christelijke jaartelling. Verreweg de meeste Maç∴ stelsels tellen 4000 jaren meer, dan de gewone Christelijke jaartelling, doch ook onder deze stelsels zijn er, welke het jaar niet, zoo als de gewoonte is, met de maand Maart, maar met den eersten Januarij beginnen. Bij de eerstgenoemden is, b.v. 15 Februarij 1840 en 3 Mei 1843, 15e dag der 11e maand 5839 en 3e dag

der 3e maand 5843. Bij de laatsten blijft dit 15e dag der 2e maand 5840 en 3e dag der 5e maand 5843. Beiden noemen dit getal van de Scheppingsjaren afgeleid, het jaar des lichts.

In den Schotschen Ritus en bij vele oppergraden volgt men eene geheel andere wijze. Wat de jaren betreft, blijft men 4000 jaren bij de gewone telling voegen, maar volgt voor de maanden eene andere verdeeling, rekenende men aldaar naar de maanmaanden; zijnde: Nissan of Abib (םׇינִ. ביבִאׇ) 30 d. ïar (ריׇיאַ) 29 d. Sivan (ןוׇיאׅ) 30 d. Thamoez (זוּמתַּ) 29 d. Ab (באַ) 30 d. Eloel (לוּלאֱ) 29 d. Tischri (ידִשְׁתּׅ) 30 d. Marchesvan (זוׇשְׂחֶדַ) 30 d. Kislev (וילֵםְכּׅ) 30 d. Thebet (תכֵטו) 29 d. Schebat (טבַשְׁ) 30 d. Adar (דךׇאֲ) 29 d. Veadar of Adar scheni (דךאֳוְ׳ ינׅשֵׁ דךָאֲ) 30 d.

De eerste dezer maanden valt gewoonlijk in Maart. Overigens verschilt het maanjaar met het zonnejaar daarin, 1^o. dat de maanden slechts 29 en 30 dagen hebben, en dat een' schrikkeljaar niet een' dag, maar eene maand meer telt, welke de laatste der opgenoemde maanden is, zoodat een maanschrikkeljaar 13 maanden telt.

Deze maanjaren komen in bepaalde tijdstippen overeen met de zonnejaren, zoodat beide jaren op denzelfden dag beginnen, waarop zij bij den aanvang van dien tijdkring begonnen.

Deze tijdkring omvat negentien jaren, en wordt het guldengetal genoemd, gedurende welken er juist 235 maanmanden verloopen zijn, die gelijk staan met de 228 verloopen zonnemaanden. Om de jaren van beide stelsels overeen te brengen, heeft men in den kring van negentien jaren zeven jaren van 13 maanden (schrikkeljaren), en twaalf jaren van 12 maanden. Deze zeven schrikkelmaanden worden ingevoegd in het 3e, 6e, 8e, 11e, 14e, 17e en 19e jaar van den tijdkring, en heeft dit onveranderlijk plaats na de maand Adar, waarom de sshrikkelmaand dan ook Veadar (nog eens Adar), of Adar scheni (tweede Adar) genoemd wordt.

De kring der maanjaren moet wel onderscheiden worden van het guldengetal, vermits er nog een velschil tusschen bestaat

van 3 jaren, zoodat, b.v. het jaar 1822 het 15e is, volgens den kring der maanjaren, en het 18e in het guldengetal.

De maanmaand bestaat uit 29 dagen, 12 uren, 44 minuten en 3 sekonden, en aldus geven 235 maanmaanden 6939 dagen, 16 uren, 33 minuten en 3 sekonden, dat omtrent gelijk staat met 19 zonnejaren, die 6940 dagen tellen. De gewone jaren bestaan uit 353, 354 of 355 dagen, en de schrikkeljaren uit 383, 384 of 385 dagen, terwijl zij na de 19 jaren goed met de zonnejaren overeenkomen.

De eerste dag van elke maanmaand komt echter niet overeen met de nieuwe maan, volgens de almanakken. Dit verschil wordt geboren uit de twee omstandigheden, 1^o. dat de gemiddelde tijd der maanden 29 dagen, 12 uren, 44 minuten en 3 sekonden zijnde, er ook een gebroken overblijft, dat eerst na eenigen tijd gebezigd wordt, en 2^o. uithoofde de sterrekundige dag met den middag begint, terwijl, wij naar onze wijze die met middernacht aanvangen, zoodat de nieuwe maan, die 's namiddags voorvalt, volgens de eerste wijze tot den volgenden dag behoort. Dit verschil kan door dezen zamenloop van beide opgenoemde oorzaken tot twee dagen klimmen, waarom men, ter vermijding van misverstand, de nieuwe maan middelbaar berekent.

Tot goed begrip der onderstaande tafels dient, dat de on derste maanden Januarij en Februarij tot het volgende jaar behooren.

Maçonnieke almanak voor de negentiende eeuw.

De Jaren met een * zijn Schrikkeljaren, in welke de maand Februarij 29 dagen heeft.

MAANMAANDEN.	1801	1802	1803	1804*	1805
	1820*	1821	1822	1823	1824*
	1839	1840*	1841	1842	1843
	1858	1859	1860*	1861	1862
	1877	1878	1879	1880*	1881
	1896*	1897	1898	1899
Nissan.	16 Maart.	5 Maart.	24 Maart.	13 Maart.	1 Maart.
ïar.	14 April.	4 April.	22 April.	11 April.	31 Maart.
Sivan.	14 Mei.	3 Mei.	22 Mei.	11 Mei.	29 April.
Thamoez.	12 Jan.	2 Junij.	20 Junij.	9 Junij.	29 Mei.
Ab.	12 Julij.	1 Julij.	20 Julij.	9 Julij.	27 Junij.
Eloel.	10 Aug.	31 Julij.	18 Aug.	7 Aug.	27 Julij.
Tischri.	9 Sept.	29 Aug.	17 Sept.	6 Sept.	25 Aug.
Marchesvan.	8 Oct.	28 Sept.	16 Oct.	5 Oct.	24 Sept.
Kislev.	7 Nov.	27 Oct.	15 Nov.	4 Nov.	23 Oct.
Tebeth.	6 Dec.	26 Nov.	14 Dec.	3 Dec.	22 Nov.
Schebat.	5 Jan.	25 Dec.	13 Jan.	1 Jan.	21 Dec.
Adar.	4 Febr.	24 Jan.	11 Febr.	31 Jan.	20 Jan.
Veadar.		22 Febr.			18 Febr.
Guldengetal.	16	17	18	19	1
Joodsche Maankring.	13	14	15	16	17

MAANMAANDEN.	1806	1807	1808*	1809	1810
	1825	1826	1827	1828	1829
	1844*	1845	1846	1847	1848*
	1863	1864*	1865	1866	1867
	1882	1883	1884*	1885	1886

Nissan.	20 Maart.	9 Maart.	28 Maart.	17 Maart.	6 Maart.
ïar.	18 April.	7 April.	26 April.	15 April.	5 April.
Sivan.	18 Mei.	7 Mei.	26 Mei.	15 Mei.	4 Mei.
Thamoez.	16 Junij.	5 Junij.	24 Junij.	13 Junij.	3 Junij.
Ab.	16 Julij.	5 Julij.	24 Julij.	13 Julij.	2 Julij.
Eloel.	14 Aug.	3 Aug.	22 Aug.	11 Aug.	1 Aug.
Tischri.	13 Sept.	2 Sept.	21 Sept.	10 Sept.	30 Aug.
Marchesvan.	12 Oct.	1 Oct.	20 Oct.	9 Oct.	29 Sept.
Kislev.	11 Nov.	31 Oct.	19 Nov.	8 Nov.	28 Oct.
Tebeth.	10 Dec.	29 Nov.	18 Dec.	7 Dec.	27 Nov.
Schebat.	9 Jan.	29 Dec.	17 Jan.	6 Jan.	26 Dec.
Adar.	7 Febr.	28 Jan.	15 Febr.	5 Febr.	25 Jan.
Veadar.		26 Febr.			23 Febr.
Guldengetal.	2	3	4	5	6
Joodsche
Maankring.	18	19	1	2	3

Maçonnieke almanak voor de negentiende eeuw.

De Jaren met een * zijn Schrikkeljaren, in welke de maand Februarij 29 dagen heeft.

MAANMAANDEN.	1811	1812*	1813	1814	1815
	1830	1831	1832*	1833	1834
	1849	1850	1851	1852*	1853
	1868*	1869	1870	1871	1872*
	1887	1888*	1889	1890	1891
Nissan.	25 Maart.	14 Maart.	3 Maart.	22 Maart.	11 Maart.
ïar.	23 April.	12 April.	2 April.	20 April.	9 April.
Sivan.	23 Mei.	12 Mei.	1 Mei.	20 Mei.	9 Mei.
Thamoez.	21 Junij.	10 Junij.	31 Mei.	18 Junij.	7 Junij.
Ab.	21 Julij.	10 Julij.	29 Junij.	18 Julij.	7 Julij.
Eloel.	19 Aug.	8 Aug.	29 Julij.	16 Aug.	5 Aug.
Tischri.	18 Sept.	7 Sept.	27 Aug.	15 Sept.	4 Sept.
Marchesvan.	17 Oct.	6 Oct.	26 Sept.	14 Oct.	3 Oct.
Kislev.	16 Nov.	5 Nov.	25 Oct.	13 Nov.	2 Nov.
Tebeth.	15 Dec.	4 Dec.	24 Nov.	12 Dec.	1 Dec.
Schebat.	14 Jan.	3 Jan.	23 Dec.	11 Jan.	31 Dec.
Adar.	12 Febr.	2 Febr.	22 Jan.	9 Febr.	30 Jan.
Veadar.			20 Febr.		28 Febr.
Guldengetal.	7	8	9	10	11
Joodsche
Maankring.	4	5	6	7	8

MAANMAANDEN.	1816*	1817	1818	1819
	1835	1836*	1837	1838
	1854	1855	1856*	1857
	1873	1874	1875	1876*
	1892*	1893	1894	1895
Nissan.	30 Maart.	19 Maart.	8 Maart.	27 Maart.
ïar.	28 April.	17 April.	6 April.	25 April.
Sivan.	28 Mei.	17 Mei.	6 Mei.	25 Mei.
Thamoez.	26 Junij.	15 Junij.	4 Junij.	23 Junij.
Ab.	26 Julij.	15 Julij.	4 Julij.	23 Julij.
Eloel.	24 Aug.	13 Aug.	2 Aug.	21 Aug.
Tischri.	23 Sept.	12 Sept.	1 Sept.	20 Sept.
Marchesvan.	22 Oct.	11 Oct.	30 Sept.	19 Oct.
Kislev.	21 Nov.	10 Nov.	30 Oct.	18 Nov.
Tebeth.	20 Dec.	9 Dec.	28 Nov.	17 Dec.
Schebat.	19 Jan.	8 Jan.	28 Dec.	16 Jan.
Adar.	17 Febr.	6 Febr.	27 Jan.	14 Febr.
Veadar.			25 Febr.
Guldengetal.	12	13	14	15
Joodsche
Maankring.	9	10	11	12

[Almoessieri]

ALMOESSIERI. (De) Deze vereeniging, als eene soort van Vrijmetselarij te beschouwen, bestaat, volgens het berigt van mollien (in diens reize in Afrika), in het district Fouta-Toro, in Afrika. Het geheim dezer vereeniging is nimmer ontdekt geworden. De aannemeling wordt voor zijne inwijding, gedurende acht dagen, in eene hut opgesloten, en ontvangt, gedurende dien tijd, slechts ééns Voedsel in het etmaal; in al dien tijd ziet hij geen' sterveling, dan de slaaf, welke in last heeft, hem eten te brengen; na verloop van dien tijd verschijnen er vermomde mannen, die alle mogelijke middelen te werk stellen, om zijnen moed te beproeven, en wanneer hij deze proeven met eer doorstaat, wordt hij toegelaten.

De ingewijden geven voor, dat men hen op dat oogenblik al de koningrijken der aarde vertoont; dat hen de toekomst ontsluijerd wordt, en dat de hemel zich dan, ten aanzien van al hunne verzoeken, gunstig betoont. In de dorpen, waar de ingewijden wonen, vervullen zij de plaats van waarzeggers, en dragen den naam van Almoessieri. De ingewijden verklaren, ingeval een hunner de geheimenissen der vereeniging verried, de anderen hem zouden ombrengen.

De Fouta-Toro is eene provincie of district van Senegambië, op weinig afstands van de woestijn Sahara en van den Atlantischen Oceaan, en is bewoond door de Fouhls of Foullahs, een werkzaam en onrustig volk. Hunne huid is rosachtig zwart van kleur, terwijl zij, over het algemeen, eene hoog opgeschoten gedaante hebben en welgemaakt zijn.

[Alombrados]

ALOMBRADOS. Zie illuminaten.

[Alphabeth]

ALPHABETH. Aangaande hetzelve zie men achter dit werk, waar al de verschillende cijfers van het schrift, zoowel voor de symbolische als oppergraden, gelijk ook van de Adoptie-Metselarij, en zelfs van de Tempelieren bijeengebragt zijn.

[Altaar]

ALTAAR (Het) staat onveranderlijk in het oosten der Loge. Op hetzelve moeten zich de statuten en wetten der orde, (en in sommige landen de Bijbel), de passer en winkelhaak bevinden. De Kandidaat, ter inwijding bestemd, moet op dit altaar eene gelofte van geheimhouding, enz. afleggen.

[Altenberge]

ALTENBERGE. (niet Altenberg) Eene kleine plaats in het Groot-Hertogdom Weimar, twee uren van Jena. In de maand Junij 1764 had daar een Convent der stricte Observantie plaats, waarin de beroemde johnson, door den Baron von hund, in den aanvang als Heermeester der Tempelridders erkend, en daarna door denzelven weder afgezet werd, waarop de Baron-zelf zich tot Heermeester der Duitsche Vrijmetselaren verklaarde, en zich als zoodanig op het Convent huldigen liet. Zie johnson en hund.

[Ambulante loge]

AMBULANTE LOGE. Zie veldloge.

[Ambtenaar]

AMBTENAAR. Zie officier.

[Amelius]

AMELIUS. Zie bode.

[Amerika]

AMERIKA. In dit werelddeel bestaan eene groote menigte werkplaatsen, waarvan de groote Loges gevestigd zijn: voor Brazilië (15 Loges) te Rio-Janeiro; voor Haiti (24 L.) te Port au Prince; voor Mexico (20 L.) in de stad van dien naam, en voor Texas (14 L.) te Austin. Wat de Vereenigde Staten betreft, heeft men in de verschillende staten afzonderlijke Groote Loges, welke gevestigd zijn als volgt:

Groote Loge van Alabama,	zetel Tuscaloosa, 38 L
Groote Loge van Noord-Carolina,	zetel Raleigh, 42 L
Groote Loge van Zuid-Carolina	zetel Charlestown, 15 L
Groote Loge van het Distr. Columbia,	zetel Washington, 9 L
Groote Loge van Connecticut,	zetel New-Heaven, 35 L
Groote Loge van Delaware,	zetel Douvres, 3 L
Groote Loge van Florides,	zetel Tallahassee, 10 L
Groote Loge van Georgie,	zetel Milledgeville, 19 L
Groote Loge van Kentucky,	zetel Louisville, 57 L
Groote Loge van Illinois,	zetel Indian, 8 L
Groote Loge van Indiana,	zetel Indianopolis, 17 L
Groote Loge van Louisiane,	zetel Nieuw-Orleans, 14 L
Groote Loge van Maine,	zetel Augusta, 56 L
Groote Loge van Maryland,	zetel Baltimore, 25 L
Groote Loge van Massachusetts,	zetel Boston, 29 L
Groote Loge van Mississipi,	zetel Natchez, 34 L
Groote Loge van Missouri,	zetel St. Louis, 20 L

Groote Loge van New-Hampshire,	zetel Concord, 24 L.
Groote Loge van New-Jersey,	zetel Trenton, 9 L.
Groote Loge van New-York,	zetel New-York, 86 L.
Groote Loge van Ohio,	zetel Lancastre, 50 L.
Groote Loge van Pennsylvanië,	zetel Philadelphie, 46 L.
Groote Loge van Rhode Island,	zetel Providence, 18 L.
Groote Loge van Tennesse,	zetel Nashville, 30 L.
Groote Loge van Vermont,	zetel Montpellier, 34 L.
Groote Loge van Virginie,	zetel Richmond, 63 L.

Het stelsel is met eenige afwijkingen het Engelsche, en wordt verdeeld in 1^o. de werkmetselarij, (probationary degrees), zijnde de symbolieke graden, onder het bestuur der Groote Loges; 2^o. de wetenschappelijke metselarij, zijnde de graden van Royal-Arch, onder het bestuur der hoofdkapittels, en 3^o. in wijsgeerige metselarij, bestaande uit de onderscheidene graden, welke in Engeland, onder den naam van Chivalry, als eene afgescheidene zaak, en niet tot de Vrijmetselarij behoorende, worden beschouwd (zie het Art. Engeland), doch hier als eene soort van oppergraden worden aangezien, en uit een vijftal bestaande, beheerd worden door de Groot-Kampementen. Het bestuur dezer drie afdeelingen is geheel van elkander gescheiden. Elke staat heeft hare afzonderlijke gr∴ Loge, zijn Hoofdkapittel en zijn Groot-Kampement. Bovendien bestaat er te Baltimore een algemeen Hoofdkapittel, als opperbestuur der Hoofdkapittels, en een Groot-Conclave voor de Groot-Kampementen. Zie verder de versch. rijken.

[Amsterdam]

AMSTERDAM heeft vijf Loges: Concordia Vincit Animos, la Paix, la Charité, la Bien Aimée en Willem Frederik, welk laatste onder de Fransche overheersching een anderen naam droeg, leverende bij hun zoo langdurig bestaan een zeldzaam voorbeeld van echt Maçonnieke eendragt op. Van hunne vereenigde weldadigheid hebben zij bij verschillende gelegenheden bewijzen gegeven. In 1807 kollekteerden zij de som van 8000 gulden, ten behoeve van de in Leiden, door het springen van een kruidschip, ongelukkig geworden ingezetenen.

De Loges der Hoofdstad van het Nederlandsche rijk

hebben bij de loting, welke in 5757 plaats had, den volgenden rang verkregen:

Conc. Vinc. Anim.	kl. wit,	bijeenk. Sept.-Mei,	3e of 4e Woensd.
La Paix,	kl. groen,	bijeenk. Sept.-Junij,	1e Woensd.
La Charité,	kl. rood,	bijeenk. het geheele jaar,	3e Woensd.
La Bien Aimée,	kl. rozenrood,	bijeenk. Oct.-Mei,	2e Woensd,
Willem Frederik,	kl. bl. m. rood,	bijeenk. het geheele jaar,	4e Woensd.

De vier eerste vergaderen in hetzelfde lokaal, de laatste heeft eene afzonderlijke plaats ter bijeenkomst; bij alle zijn Kapittels van de oppergraden gevestigd. Bij de Loge la Charité rust echter het Kapittel, en wordt daar integendeel in de afdeelingen van den Meestergraad gearbeid. Bij de Loge Willem Frederik rusten daarentegen de werkzaamheden in de afdeelingen, en wordt er in de oppergraden gewerkt. Voor de geschiedenis der Loges, zie verder het art. geschiedenis. Verder bezit Amsterdam twee maçonnieke Societeiten, waar alle Broeders uit vreemde steden, mits door een' Br∴ ingeleid, den vrijen toegang hebben. Onder de weldadige inrigtingen, welke zich in die stad bevinden, tellen wij, als eene, welke aan de V∴ M∴ haren oorsprong is verschuldigd, het voortreffelijke Blinden-Instituut (zie dat Art.), met het thans daaraan verbonden Asyle.

[Anagramme]

ANAGRAMME. (Letterkeering) Elke Loge neemt in Frankrijk en in sommige andere landen eenen bijzonderen naam aan, welke tevens tot adres der brieven dient.

[Ananias]

ANANIAS. Zie hananiah.

[Anderson, (Jacob)]

ANDERSON, (JACOB) Magister artium en Anglicaansch Prediker te Londen, stierf in den jare 1746, in den ouderdom van 61 jaren, als regerend Meester eener Loge, nadat hij in die hoedanigheid medelid van de Groote Loge der nieuwere Vrijmetselaren was geworden. Zie nieuw rituaal. Door een besluit dezer Groote Loge van den 29 September 1721, werd hij belast met de vervaardiging eener wet voor onderwijs en administratie der V∴ M∴ Ten gevolge van deze last leverde hij reeds den 27 December deszelfden jaars, aan de Groote Loge zijnen arbeid in, welke op den 25 Maart 1722, geheel goedgekeurd, en op kosten

der Groote Loge werd gedrukt, zoodat zij in 1723, onder den titel: The Constitutions, of The Freemasons, (de grondwetten der VV∴ MM∴) in het licht verscheen. Ten opzigte der toenmaals bestaande en bijna eene eeuw geduurd hebbende twist, tusschen de oude en nieuwe Vrijmetselaren, is op te merken, dat anderson in deze eerste uitgave zelf en uitdrukkelijk verklaard heeft, de zoogenaamde Yorksche Constitutie, welke Prins edwin in 926 aan de Bouwkorporatiën gaf, tot grondslag van zijnen ganschen arbeid gebezigd te hebben.

Dit werk werd door hem zelven herzien en vermeerderd, en in 1738 herdrukt. In het jaar 1756 bezorgde john entich daarvan de derde uitgave, welke in 1767 weder herdrukt werd, en in 1784 zond john noorthouck de vijfde zeer vermeerderde uitgave in het licht. Van de nieuwste uitgave (door willem williams, esq. met volmagt der vereenigde groote Loges bezorgd,) is in den jare 1815 eerst het tweede deel, de wetten en pligten betreffende, uitgekomen. De nieuwe Engelsche Groote Loge heeft, sedert zij van den jare 1717 openlijk door den Staat geduld werd, het door anderson vervaardigde Constitutieboek, bij voortduring als de eenige officiële en ware geschiedenis van de Broederschap en van haar zelve, gelijk ook van hare wetgeving verklaard. Zij heeft dit boek aan alle Loges, welke onder haar arbeiden, bij uitsluiting als wetboek voorgeschreven, en hoewel zij het aan deze overliet, zich hun rituaal naar eigen smaak te kiezen, nogtans steeds op het aannemen van haar Constitutieboek en de daarin vervatte acten, grondbeginselen en algemeene verordeningen aangedrongen. Daarom is dit werk van anderson de gewigtigste openbare bron voor de geschiedenis, en de inrigting van den nieuw Engelschen hoofdtak der Broederschap, ook dan, wanneer men de hoogst belangrijke geschiedkundige berigten, over de oudere Broederschap, niet in aanmerking neemt, welke het voor den kenner bevat. (Zie het Art. geschiedenis.)

[Andreas, (De Heilige)]

ANDREAS, (De Heilige) Beschermheilige van Schotland. Tot het jaar 1736 vierden de Vrijmetselaren, in dit deel van Groot-Brittanië als overal, op den 24 Junij het feest van hunnen

Patroon johannes de Dooper. In genoemd jaar nam echter de Groote Loge der oude Vrijmetselaren van Schotland het besluit, om voortaan op den 30 November, den geboortedag van den Heiligen andreas, het jaarlijksche Ordefeest te vieren, en de gebruikelijke keuze van Officieren te doen.

[Andreas Leerling- en Medgezel]

ANDREAS LEERLING- EN MEDGEZEL. De vierde graad van het Zweedsch systema, welke bijna gelijk is met den Elu secret (geheime uitverkoren) van het Clermontsche Kapittel.

[Andreas-Orde. (Ridder van de Heilige)]

ANDREAS-ORDE. (Ridder van de Heilige) De orde, die het eerst dezen naam droeg, werd gevormd door die Andreas-Ridders of Ridders van de Distel-orde, welke wereldlijken waren. (Zie robert I van Schotland.) Jacobus II, Koning van Brittanië, verleende in 1640, gedurende zijn oponthoud in Schotland, eene gelijke orde aan zijne aanhangers, als een hoogeren graad der Vrijmetselarij. Als zoodanig is zij de 5de graad van het Clericaal systema.

[Andreas-Meester]

ANDREAS-MEESTER (De) is de 5de graad van het Zweedsche systema, welke bijna geheel gelijk is met den graad van Elu Ecossais (Schotsche uitverkoren) van het Clermontsche Kapittel.

[Andreas-Vertrouwde]

ANDREAS-VERTROUWDE. (De) Zie vertrouwde.

[Andreas]

ANDREAS. Zie lindner en koningsbergen.

[Aniham]

ANIHAM. (sterkte des volks) Een Hebreeuwsch, in de hoogere graden beteekend woord.

[Anker]

ANKER (De orde van het) was geheel gelijk met die van de la Felicité, uit welke zij ten jare 1745 ontsproten is, en van welke zij in niets, dan door de herkenningswoorden, onderscheiden is. Haar bestaan was even zoo kort van duur, als dat harer voorgangster. (Zie felicité.)

[Anti-Maçonnerie]

ANTI-MAÇONNERIE. Eene vereeniging, welke voor ruim vijftien jaren in Amerika opgerigt werd, met het doel, om de Vrijmetselarij op alle mogelijke wijzen tegen te werken, en welke geen middel, ook niet het laagste en schandelijkste, verzuimde, om dat doel te bereiken, terwijl zij op sommige plaatsen zelfs den arbeid der Loges zocht na te bootsen, of belagchelijk te maken, en waarbij men voor een zeer gering geld toegang konde verkrijgen. De vereeniging is echter reeds

sedert lang te gronde gegaan, terwijl de Vrijmetselarij meer dan ooit in Amerika bloeit. De aanleiding tot die stichting lag hoofdzakelijk in partijgeest, welke zoo als gewoonlijk geen middel ontzag om tot haar doel te geraken.

Eene geheimzinnige gebeurtenis diende tot voorwendsel aan de ondeugd en de eerzucht, en tot beweegreden eener blinde dweepzucht, om in New-York en in al de andere deelen van de Vereenigde Staten van Noord-Amerika eene vijandelijke congregatie tegen de Maçonnerie te vestigen en voort te planten. Deze congregatie, bestond meer dan vijf jaren, oefende een zeer groote invloed in deze omstreken uit; zij legde er zich op toe, en slaagde vaak, om mannen, welke het maçonnieke licht hadden ontvangen, te verwijderen van de openbare ambten, of van de eer der deputatie, en al de ingewijden, zonder onderscheid, in hun gevoel van haat, en hun stelsel van vervolgingen wikkelende, sloeg zij geen acht op bijzondere deugd, noch op de diensten, aan het vaderland bewezen.

De omstandigheden, die de geboorte en de vorderingen derzelve hebben verzeld, zijn uiterst belangwekkend, zoodat wij die als eene belangrijke bijdrage tot de geschiedenis der Vrijmetselarij hier mededeelen.

Een man bewoonde het dorp Batavia, in het graafschap Genesee, Staat van New-York. Hij heette william morgan. Hij was geboren in het graafschap Culpepper, Staat van Virginië, in 1775 of 1776. Wat men nopens de geschiedenis zijner eerste jaren weet is slechts onzeker en zeer onvolkomen. Men heeft gezegd, waarschijnlijk, om er een belangrijk persoon van te maken, meer dan om eenvoudiglijk eene daad te vermelden, dat hij Kapitein was geweest in het leger van den Generaal jackson, en dat hij zich had onderscheiden in den slag van Nieuw-Orleans. Van een' anderen kant heeft men beweerd, dat hij tot eene bende zeeroovers had behoord; en dat hij, veroordeeld om gehangen te worden, vergiffenis had bekomen, op voorwaarde, dat hij in het leger zou dienen. Overigens zijn dit slechts geruchten, waarvan de bron niet

bekend is, en die niet genoeg waarschijnlijk zijn, om geloof te verdienen.

In de maand October 1819 huwde morgan met lucinda pendleton. Zij gingen in 1821 naar Canada, waar zij eene brouwerij oprigtten bij York, in de hooger gelegen provinciën. Later werd dit etablissement door brand vernield, dat morgan in armoede dompelde, en hij trok naar Rochester, in dezelfde provincie, alwaar hij zijn ambacht, namelijk dat van metselaar uitoefende, en bij verschillende gelegenheden eenige ondersteuning der Loges ontving. Van daar kwam hij in 1825 naar Batavia, waar hij voortging, zijn ambacht uit te oefenen.

In zijne jeugd van de voordeden der opvoeding verstoken, had morgan, in het vervolg, leeren lezen, schrijven en rekenen; en kon als een goed rekenaar beschouwd worden. Overigens was hij met veel verstand begaafd, en bezat een zeer zacht karakter. Zijn omgang, die zeer aangenaam was, zou zelfs met ijver gezocht zijn geworden, indien zijne beginsels niet zeer losbandig waren geweest, en indien hij zich niet aan dronkenschap had overgegeven.

Men heeft nimmer geweten, op welk tijdstip, noch in welke plaats hij de eerste graden der Maçonnerie ontvangen had; maar het is ontwijfelbaar, dat hij vijf jaren te voren ingewijd is geworden, in den graad Royale-Arche, in Leroy. In 1826 was er spraak, om een Kapittel te Batavia te vestigen; men stelde een verzoekschrift op, om van het groote Kapittel van den Staat New-York de noodige constitutie te verkrijgen. Hij, wien men opgedragen had, de handteekeningen bijeen te zamelen, dacht er niet aan, dat al degenen, die het stuk teekenden, natuurlijk Lid van het Kapittel zouden zijn, en bood het stuk onvoorzigtiglijk morgan aan, - toen ijverig metselaar, - die hetzelve teekende. Vóór dat het verzoekschrift echter aan het Hoofd-Kapittel aangeboden werd, wilden eenige teekenaren morgan geen deel aan hunne vereeniging doen nemen, ter oorzake van zijne zeden, en sloegen zij daarom voor, een nieuw verzoekschrift te schrijven. Men volgde dezen raad;

het nieuwe verzoekschrift werd opgezonden, en de toestemming verkregen. Toen in het vervolg de Kapittel-brieven kwamen, en het Kapittel op het punt was, geïnstalleerd te worden, werd, tot groote verwondering van morgan bevonden, dat zijn naam niet begrepen was op de lijst der leden, en dat hij dien ten gevolge niet kon toegelaten worden, dan na algemeene goedkeuring. In de onmogelijkheid, deze stemmen bijeen te zamelen, werd hij door het kapittel afgewezen. Hij gevoelde zich zeer beleedigd; en van ijverig aanhanger van de Maçonnerie, hetgeen hij tot nog toe scheen te zijn, werd hij van dit oogenblik af derzelver grootste vijand.

De menschen, die zijn gewoon gezelschap uitmaakten, spoorden hem aan, en hij-zelf, in verzoeking gebragt door de rijkdommen, welke hij van den uitslag van zijn voornemen verwachtte, besloot, in een geschrift, de maçonnieke geheimen te ontdekken.

Miller is degeen zijner vrienden, die den meesten invloed op dit besluit had. Het was eenige jaren geleden, dat die man zich, als drukker van een blad, te Batavia gevestigd had. Ten gevolge van een geschil tusschen miller en een van zijne politieke vrienden, werd er korten tijd daarna in dezelfde plaats eene tweede drukkerij opgerigt, zoodat zijn beroep, als drukker en uitgever, niet langer winstgevend was. Deze omstandigheid ontvlamde zijne verbeelding, en hij beschouwde zich als een voorwerp van vervolging. Voorzien van talenten, waarvan hij een nuttig gebruik had kunnen maken, maar door levendige driften tot verkwisting gebragt, deed hem zijn toestand, zich in alle, zelfs in de meest hopelooze ondernemingen, wikkelen, van welke hij een spoedig fortuin kon verwachten. Miller behoorde ook tot de Maçonnerie; hij was verscheidene jaren te voren te Albany als leerling ontvangen geworden, maar sedert dien tijd had hij opgehouden de Loges te bezoeken. Toen morgan het besluit nam de geheimen te ontdekken, wilde hij in allen gevalle onbekend blijven; en, terwijl hij het manuscript vervaardigde, eischte hij van miller en van zijne andere vrienden de verzekering, zijn naam ten strengste geheim te houden. Deze

verbindtenis, die verdient bewaard te blijven, werd in de volgende termen opgesteld.

‘Wij en ieder van ons beloven bij deze plegtig en opregt, en zweren bij de heilige Evangelisten van God almagtig, dat, gedurende ons natuurlijk leven, wij niet zullen verbreiden, noch mededeelen, noch doen bekend maken aan een of meer personen in de bekende wereld, hetgeen wij, geheel of gedeeltelijk van het voornemen van william morgan weten, hetgeen hij ons heeft bekend gemaakt, namelijk een werk over de Vrijmetselarij uit te geven, en dat niet schriftelijk, noch door gebaren verstaan te geven, of door eenig ander middel voor den mensch verstaanbaar zijnde.’ Gezworen en onderteekend, den dertienden dag van Maart 1826. Get. david karel miller, van Batavia, john davids en russell dyer, van Rochester.

Zoo als men wel zal vermoeden, was de onderneming van morgan hem niet alleen ingegeven door de wraak; zij had ook eene geldelijke speculatie ten doel. Ondertusschen zou men moeite hebben te gelooven, tot welk punt de aanmatigingen van dien man en van zijne vrienden waren gestegen. De overdreven waarde, welke zij hechtten aan de opbrengst van den verkoop huns werks, is op eene zonderlinge wijze ontvouwd in het kontrakt, dat de verdeeling der voordeden regelde, en hetwelk onder andere papieren van morgan gevonden werd. Door dit kontrakt, hetgeen van 5 Augustus 1826 is, verzekerden miller en de andere vereenigden aan morgan eene som van 500,000 dollars (omtrent f 1,300,000), het vermoedelijk een vierde gedeelte der voordelen van de onderneming.

Alhoewel men overeengekomen was, het voornemen van morgan te bedekken, bleef men niet in gebreke, er in het openbaar van te spreken. Iedereen; Metselaren en ongewijden, beschouwden de voorgenomene uitgave in het eerst als eene zaak van weinig belang. Ondertusschen bemerkte men ras, dat de overdrevene Metselaren eene zekere ongerustheid lieten blijken, hetgeen natuurlijk morgan, miller en hunne vrienden aanspoorde, in hunne onderneming te blijven volharden. Er ontstond oneenigheid tusschen de dagbladen van het dorp, en dit gaf

een nieuw voedsel voor deze aangroeijende vlam. Men sprak van pogingen, om zich tegen het nieuwe plan te verzetten; er was zelfs sprake, zeide men, om met geweld te werk te gaan Het eerwaardigste gedeelte van de maçonnieke vereeniging, veronderstellende, dat men het niet zoude wagen, dusdanige dreigementen uit te voeren, en dat deze opgewondenheid met den tijd wel zou bedaren, stelde bijna geen belang in de zaak.

Het schijnt nogtans, dat veertig of vijftig personen zich te Batavia vereenigden, met het doel, om met geweld in de werkplaats van miller te dringen, en zich meester te maken van de maçonnieke handschriften, die daar bewaard waren, om gedrukt te worden. Maar zij scheidden ras, zonder iets ondernomen te hebben. Twee nachten daarna deed men eene poging, om de werkplaats in brand te steken. Men weet niet, of het van dezelfde personen, of van miller-zelf kwam; maar bleef daaromtrent in onzekerheid. Eenige Metselaren boden 100 dollars aan voor de ontdekking van den brandstichter. Een bevel tot gevangenneming werd uitgevaardigd tegen zekeren howard, beschuldigd van medepligtigheid in deze zaak; maar een van de magistraatspersonen gaf bevel, hem niet gevangen te nemen, waarop hij vlugtte zonder dat men wist waarheen.

Dit boek van morgan, dat voor deszelfs verschijning de gemoederen in het dorp Batavia aan het gisten bragt, hetgeen later op ruimer schaal de oorzaak moest zijn van zoo vele ernstige geschillen, is later uitgegeven onder den titel van de Uitlegging van de Metselarij. Overigens is het een geschrift zonder belang, hetgeen slechts de Ritualen behelst van de verschillende graden der inwijding, en in allen deele gelijkt op die werken, waarvan wij in Europa overstelpt zijn, zoo als de cahiers, sleutels, enz.

In de maand Augustus 1826, werd morgan te Canandaigua, na de poging, waarvan wij gesproken hebben, onder voorwendsel van diefstal, gevangen genomen. Hij had eenige kleederen van eenen herbergier, kinsley genaamd, geleend, en had die niet weder gegeven. In deze zaak vrij gesproken en in vrijheid gesteld zijnde, werd hij onmiddellijk daarna voor schulden

gevat. Hier nemen de daden eene zeer ernstige, droevige en geheimzinnige gedaante aan.

Naauwelijks waren er twee dagen verloopen, toen een man, loton lawson genaamd, zich aan de gevangenis vertoonde, en de schuld betaalde, voor welke morgan werd vastgehouden. Een wagen wachtte voor de deur; morgan werd er met geweld ingezet, en men bragt hem dadelijk naar Rochester. Men wist naderhand, dat het rijtuig toebehoorde aan nicolaas georges chesebro, die daarom door den regter in staat van beschuldiging gesteld werd, zoo als ook twee andere personen, omdat zij aan die ontvoering deel hadden genomen. Wel werd het bewezen, dat geen van beiden Canandaigua, de plaats, waarvan morgan ontvoerd was, had verlaten, doch werden zij desniettegenstaande schuldig bevonden en gevangen genomen.

Deze gebeurtenis deed eene menigte van gissingen maken; de regtbank stelde hierop een onderzoek in. Men vernam, dat morgan naar het fort Niagara, op de grenzen van Canada gevoerd, en daar door Metselaars ter dood gebragt was. Ten minste was het eene opmerkelijke zaak, en welke aanleiding gaf tot gegronde twijfelingen, dat de vinnigheid der getuigen, hunne verklaringen op hooren zeggen, het onbepaalde hunner getuigenissen, met uitzondering van misschien een' enkelen, wiens karakter nog ver was volmaakt vertrouwen in te boezemen, overal tastbaar waren. Hoe het dan ook zij, voor de oogen der menigte bestond het bewijs voor den moord in de verdwijning zelve.

De getuige, die in dit opzigt de stelligste verklaring gaf, heette eduard giddins. Hij verklaarde, dat morgan in den nacht van den 13den September 1826, geblinddoekt, en onder geleide van Metselaren, bij hem was gebragt op het fort Niagara. Volgens zijn getuigenis zoude hij dadelijk opgestaan zijn. Naauwelijks gekleed zijnde, zoude hij naar den oever van de rivier gegaan zijn, alwaar zich het eskorte en de gevangene bevonden. Daar zouden allen bijna twee uren gewacht hebben, tot dat de Metselaars van Canada zouden aangekomen zijn, die het komplot hadden gesmeed, om morgan uit hunne handen over te nemen. Dit wachten moede, zouden zij morgan naar het ma-

gazijn van het fort gebragt hebben, van hetwelk giddins den sleutel had. Hier alleen gelaten, zoude de gevangene sterk geschreeuwd hebben. Eene negerin, met de dochter van den wachter aan de rivier gekomen zijnde, om water te scheppen, zoude aan giddins berigt hebben, dat zij gerucht hoorde. Om haar te misleiden, zoude deze gezegd hebben, dat geesten en toovenaars het fort bezet hadden, en het gerucht maakten, dat door haar gehoord was. In den avond van den 14den zouden, naar zijn zeggen, eenige Vrijmetselaars bij hem het avondmaal gebruikt hebben. Eenigen van dezen waren spoedig daarna vertrokken, waarna giddins en de anderen eene langdurige beraadslaging over morgan gehouden hadden. Men was het eens geworden, dat hij den dood had verdiend, en dat zij als Vrijmetselaars verpligt waren, hem dien te doen ondergaan. Hierop gingen allen, met uitzondering van twee of drie, naar het magazijn. Aangezien zij echter vermeenden, dat zoodanig besluit eenstemmig moest genomen worden, kwamen zij terug, om de achtergeblevenen over te halen tot het geven hunner toestemming, dat hen na eene nieuwe beraadslaging gelukte. Men stelde nu voor, morgan te binden, en hem, na het bevestigen aan eenen grooten steen, in de rivier te werpen. Allen stemden daarin toe, en deden eenige stappen naar het magazijn, om het ten uitvoer te brengen. Onderweg bleef nogtans een der zamengezworenen staan, en verklaarde, dat hij zijne toestemming niet kon geven aan die doodstraf. Deze omstandigheid gaf een ander den moed, hetzelfde te verklaren, en men zag voor het oogenblik van het voornemen af. Later zoude giddins het verlangen hebben te kennen gegeven, dat men morgan vrij zoude laten, en zoude daarover met de anderen twist hebben gekregen. Hij gaf de sleutels over, vertrok den 17den om zaken, en kwam niet voor den 21sten terug, als wanneer morgan niet meer in het fort zoude zijn geweest.

Volgens de verklaring van giddins, zoude de moord van morgan buiten zijn weten, en gedurende zijn afzijn gepleegd wezen. Hij bevestigde echter niets en deelde slechts mede, wat hij had hooren zeggen.

Na een scherp en aanhoudend onderzoek, gedurende vier jaren gedaan, waren dit de zeer onbepaalde inlichtingen, welke men had kunnen verkrijgen. Morgan's lot bleef even onzeker als te voren, en men was verpligt, bij het vormen eener meening ten dezen opzigte, veeleer op waarschijnlijkheden, dan op eenig dadelijk en stellig bewijs te bouwen.

Dadelijk na het verdwijnen van morgan liep een groot deel volks uit de verschillende wijken van Batavia te hoop, om de werkplaats van miller aan te vallen, en zich meester te maken van het handschrift, welks aankondiging aanleiding had gegeven tot den aanslag. Een groot gedeelte der inwoners, onder welke er onderscheiden Vrijmetselaars waren, boden zich aan, om miller tegen dezen nieuwen aanval te verdedigen; maar de menigte verliep, na het doen van eenige bedreigingen, zonder eenig geweld te plegen.

Eenigen tijd naderhand kwamen een Franschman en nog iemand naar Batavia, ten einde miller om geldzaken gevangen te doen nemen. Miller werd gevangen genomen, en naar Strafford gebragt, waar hij eenige uren in eene herberg onder bewaring bleef. Van daar werd hij naar den Magistraat gebragt, maar aangezien noch geregtsbode, noch aanklager verscheen, liet men hem los. Later werden de Franschman en zijn medestander over deze inhechtenisneming voor den regter getrokken en door dezen gevonnisd.

De openbaarheid, welke men had gegeven aan het onderzoek en de verhooren, hadden de verdenkingen, welke op de Vrijmetselaars rustten, natuurlijk grooter en zwaarder gemaakt, en het was toen, dat er zich eene talrijke en ontzagbarende partij vormde, die den naam van Anti-Maçonnerie aannam.

Van dat oogenblik zagen zich de Broeders van alle kanten door eenen vloed van schotschriften en courantenartikels aanvallen, in welke men hen beschuldigde van alle aanslagen tegen de wetten, het bestuur en de godsdienst; het waren, zeide men, geheime en gevaarlijke vijanden, aan welke men de toegang tot de kerken moest weigeren, en welke men door uitdrukkelijke wetten moest berooven van de uitoefening hunner burgerregten.

De zaken liepen zelfs zoo hoog, dat eene menigte Vrijmetselaars, zoowel afzonderlijk als in vereenigingen, in de dagbladen hunne staat- en zedekundige geloofsbelijdenis aflegden.

In February 1827 vergaderde het Hoofdkapittel van Royal-Arche, in den Staat van New-York, te Albany bijeen, en stelde staande de vergadering het volgende stuk:

‘Het Kapittel van de groote Royal-Arche van den Staat van New-York heeft zijne jaarlijksche vergadering laatstleden Dingsdag geopend en tot heden geadjourneerd. Eenhonderd en tien Kapittels waren er vertegenwoordigd. Vóór het adjournement werden de navolgende besluiten genomen:

Aan het zeer uitmuntende Hoofdkapittel van den Staat van New-York.

De Kommissie, benoemd bij besluit van het Hoofdkapittel, om zich met de zaak van william morgan bezig te houden,

Geeft met eerbied het volgende berigt:

De Kommissarissen hebben zich bezig gehouden met den hen opgedragen last, zoowel met betrekking tot de algemeene ophitsing en gisting der gemoederen, te dien aanzien, als met opzigt tot de onverdiende beschuldigingen, welke men op de Vrijmetselaars, en in het algemeen op de orde der Vrijmetselarij heeft geworpen.

De Kommissie is van meening, dat het Hoofdkapittel de uitdrukking van deszelfs gevoelens, ten aanzien van de onderhavig zaak, openlijk kenbaar behoort te maken.

De Kommissie onderwerpt de onderstaande overwegingen en besluiten, die hare meening bevatten, over de gebeurtenis, welke het onderwerp van dit rapport is, aan het onderzoek van het Hoofdkapittel.

Aangezien het regt der vrijheid en van de persoonlijke veiligheid verzekerd worden door de vrijzinnige grondwet, onder welke wij leden van het Hoofdkapittel, zoowel als onze overige medeburgers, het geluk hebben te leven.

Aangezien wij het bewaren van die regten als eene levensvraag beschouwen, ten opzigte van de instandhouding en het algeheele genot van de weldadigheid onzer republikeinsche instellingen.

Aangezien de maatschappij onlangs getuige is geweest van eene schending dier regten, waarbij men voorgewend heeft te steunen op den naam en de goedkeuring der Vrijmetselarij, in de gebeurtenissen met william morgan.

Aangezien de grondstellingen onzer oude en eerbiedwaardige Broederschap niets bevatten, wat zulke daden eenigermate regtvaardigt of toelaat, maar al hare leerstellingen en gebruiken integendeel strekken, tot het aanmoedigen en inboezemen van eene behoorlijke onderwerping aan de wetten, en de bevordering van het genot van gelijke regten door elken persoon, en van verhevene denkbeelden, zoowel over persoonlijke als nationale onafhankelijkheid.

Heeft het Hoofdkapittel besloten, dat wij, deszelfs leden, zoowel in het algemeen, als ieder voor zich, alle medeweten en goedkeuring van opgemelde daden, betrekkelijk het ontvoeren van william morgan, van ons afwijzen; dat wij die daden laken, als eene schending van de Majesteit der wetten en eene inbreuk op de regten van persoonlijke vrijheid, welke aan elken burger van ons vrij en gelukkig vaderland is verzekerd.

En is besloten, het rapport, benevens de voorafgaande gronden en overwegingen, in het licht te geven.

Eensluidend uittreksel uit de registers van het Kapittel der groote Royal-Arche van den Staat van New-York.’

john o. cole, Groot-Secretaris.

Meer andere Kapittels en Loges namen gelijksoortige besluiten, en gaven die evenzeer in het licht.

Maar vooral drongen de Vrijmetselaars van alle kanten en met nadruk aan op een gestreng onderzoek naar de verdwijning van morgan, wiens vermoedelijke moord aan eenigen van hen werd toegeschreven. Een groot aantal Loges, en wel voornamelijk die van het graafschap Monroë, namen zelfs het besluit, hunne werkzaamheden te schorsen, tot de zaak tot klaarheid gebragt, en de Vrijmetselaars geheel geregtvaardigd zouden zijn.

Intusschen hadden vele onpartijdige personen weldra opgemerkt, dat de Anti-Maçons, onder den dekmantel van den ijver voor zedelijkheid en algemeen welzijn, eigenlijk gedreven werden door gevoelens van eerzucht en persoonlijk belang, en dat het overige

kleinste gedeelte, zich had laten medeslepen door blinde vooringenomenheid, welke hen door de raddraaijers was ingeboezemd. De Kiezers van Randolphe, Windsor, Broom, Stephentown, Walleyfort, Vernon, enz. namen dienvolgens het besluit, bijeen te komen, en de beschuldiging te onderzoeken. De besluiten waren natuurlijk gunstig voor de Vrijmetselaars, en waren alle in den geest van het volgend uittreksel uit een dier stukken.

‘Men heeft erkend:

1^o. Dat de Anti-Maçonnieke vereeniging alleen daargesteld is met eer- en baatzuchtige bedoelingen, en om zich, ten nadeele der Vrijmetselaars, een gevaarlijken invloed te verschaffen op de verkiezingen en de burgerlijke aangelegenheden.

2^o. Dat het beklagenswaardig is, dat eenige personen, in elk ander opzigt door hun karakter aanbevelenswaardig, zich door intriganten hebben laten medeslepen en verleiden, en medegewerkt hebben aan hunne Anti-Maçonnieke bekendmakingen, om eene broederlijke vereeniging aan te tasten, zoo zeer achtenswaardig door hare oudheid, door de gestrengheid van hare godsdienstige en zedelijke beginsels, en door de talrijke bewijzen, welke zij onophoudelijk geeft van hare liefde voor mededoogen en weldadigheid.

3^o. Dat het de pligt van alle verstandige en voorzigtige menschen is, zich te vereenigen, om de beweging te stillen, door de Anti-Maçonnieke heirtogt veroorzaakt. Eindelijk,

4^o. Dat de keus der kandidaten, geroepen tot civiele, regterlijke of godsdienstige ambten, moet gedaan worden zonder onderscheid, dan dat van de verdiensten, als ook de vereischte bekwaamheden, om die op eene waardige wijze te vervullen.’

De Anti-Metselaren van hunne zijde verkregen voordeden, van dezelfde soort in andere vergaderingen.

Te Pultaney werd besloten: ‘Dat men geen prediker zoude aanhooren, die Vrijmetselaar was, ingevalle hij niet de verzekering zoude geven, geene Loge der Vrijmetselaren te bezoeken, en hij niet luide verklaarde, dat de Maçonnieke instelling eene slechte instelling is.’

In eene burgervergadering in de stad Elba, in het graafschap

Genesee, den 3den Maart 1827 gehouden, werd, onder anderen, besloten: ‘Dat men hetzij in de stad, in het graafschap, of den staat, niemand een ambt zoude laten bekleeden, noch zoude toelaten als bedienaar van het Evangelie, die lid zoude zijn van de vereeniging der Vrijmetselaren.’

Den 10den van dezelfde maand verklaarde de vergadering te Covington, in het graafschap Genesee: ‘Dat zij de Vrijmetselaren ter oorzake dezer hoedanigheid, als onwaardig beschouwde, eenig ambt van vertrouwen, in de stad, het graafschap, of den staat te bekleeden.’

Te Cambria, graafschap Niagara, maakten de burgers den 17den Februarij 1827 bekend: ‘Dat, naar hun inzien, en na al de omstandigheden beschouwd te hebben, de voornaamste leden van de Maçonnieke vereeniging ingewikkeld waren in de ontvoering van morgan, en dat zij beschouwd moeten worden, als dezelve goedgekeurd te hebben.’ Ten gevolge waarvan zij oordeelden: ‘Dat het hun pligt was, hunne hulp aan ieder der leden van deze instelling te onttrekken, voor eenig ambt, in de stad, het graafschap, of den staat.’

Eindelijk werden, in die verschillende graafschappen, alle vrije grondbezitters van de lijst der jury geschrapt, omdat zij Vrijmetselaren waren.

De zaken waren in dien staat, toen de Loge te Batavia de onvoorzigtigheid beging, om, in weerwil van de gisting der gemoederen, aan te kondigen, dat zij het feest van St. Jan in het openbaar zoude vieren. Dit voerde de gisting ten top, en de Anti-Maçons werden, bij openlijke oproeping, uitgenoodigd, om zich op denzelfden dag te vereenigen, met een, doel, dat men gemakkelijk zal gissen.

Op den 25sten Junij 1827 kwamen omtrent drie honderd Vrijmetselaars bijeen. Op uitnoodiging van miller kwamen, op den anderen kant, twee tot drie duizend personen in het gebouw der regtbank bijeen. Eenigen onder hen waren met geweren gewapend, welke zij in de omstreken van het dorp lieten staan; anderen droegen breede messen, gelijk aan die der Amerikaansche wilden. De dag verliep nogtans zonder

eenig voorval, welks gevolgen het feest hadden kunnen storen. Wel is waar, er werden eenige zwakke pogingen aangewend, om den Maçonnieken optogt bij haar voorbijtrekken aan te randen, doch deze werden door de omstanders te keer gegaan.

De optogt werd eenige malen afgebroken door een wagen, die, klaarblijkelijk met opzet en bij herhaling, dwars door de rijen reed, terwijl er ook eenige steenen werden geworpen. Deze kwaadwillige pogingen, om onrust te verwekken, welke van de zijde van het laagste graauw kwamen, werden afgekeurd door al de personen der beschaafdere klasse. Men had zich, zoo het scheen, ten doel gesteld, de Vrijmetselaars door geweld tot vijandelijkheden te tarten, en wanneer dezen hunne ergernis niet hadden onderdrukt, dan zoude het dorp Batavia dien dag een tooneel van verwoesting hebben opgeleverd.

Te midden van deze en meer dergelijke gebeurtenissen, gevoelden de burgers van het graafschap New-York, dat het eenige middel om de rust te herstellen, bestond in het ontdekken der personen, die zich hadden schuldig gemaakt aan het ontvoeren van morgan, ten einde de wezenlijke oorzaak van dien aanslag te leeren kennen. Dienvolgens had er te Lewistown eene bijeenkomst plaats van personen, die afgevaardigd waren door onderscheidene openbare vergaderingen, en welke aan de wetgevende magt verzochten, eene speciale kommissie te benoemen, ten einde verdere nasporingen te doen ten opzigte van het voorval van morgan en te bevelen, dat de schuldigen, in zijne ontvoering betrokken, gestraft zouden worden. Deze petitie werd verzonden naar eene kommissie, die in haar rapport, eene belooning van vijf duizend Dollars (f 12,500) uitloofde, op de ontdekking van gemelden william morgan ingeval hij nog bestond, of indien hij dood ware, eene gelijke som op de ontdekking van den moordenaar; in het laatste geval zoude de som echter eerst na de veroordeeling uitbetaald worden. Dit rapport begeerde ook, dat er vijf leden zouden aangewezen worden, en wel twee uit den Senaat en drie uit de andere kamer, welke den last zouden erlangen, de graafschappen Ontario, Monroë, Livingston, Erié, Niagara

en Orleans, en, des gevorderd, ook andere te bezoeken, met onbeperkte magt, de personen voor zich te doen komen, zich de noodige stukken en papieren te doen voorleggen, en te onderzoeken naar de feiten en omstandigheden, welke in verband stonden met de verdwijning van den gezegden william morgan, en den uitslag hunner pogingen aan de eerstkomende wetgevende vergadering in te leveren. Deze voorstellen werden echter door eene aanzienlijke meerderheid verworpen, na eene belangrijke beraadslaging, in welke de toenmalige voorzitter der vergadering van New-York zich onderscheidde door eene redevoering, gekenmerkt door bondigheid en waarlijk grondwettige beginselen.

In weerwil dezer beraadslaging vaardigde de Gouverneur van den Staat New-York, clinton, eene proclamatie uit, bij welke duizend Dollars (f 2500) werden uitgeloofd voor dengeen, die de daders van morgan's ontvoering zoude ontdekken; waarop de nasporingen met nieuwe kracht hervat werden.

Het lijdt geen twijfel, dat deze gebeurtenissen aan menigeen aanleiding gaven, van dezelve gebruik te maken om het algemeen tot eigen voordeel te misleiden. Zoo deed er zich zekere thomas hamilton op, die voorgaf onderrigt te zijn van de bijzonderheden van het vermoorden van morgan, en tevens, dat hij vreesde, dienvolgens door de Vrijmetselaars vermoord te worden. Aanvankelijk speelde hij de rol van eenen Methodisten prediker, en wist door dit middel eenig geld van de bewoners van Batavia te trekken. Toen het bedriegelijk middel, door hem gebezigd, afgesleten was, begon hij tegen de Vrijmetselarij uit te varen, daarbij voortdurend liefdegiften inroepende. Eenigen tijd hierna werd hij echter gevat en als landlooper gevangen gezet. Toen hij uit de gevangenis kwam, had hij den naam eens martelaars verworven, en zijne Anti-Maçonnieke werkzaamheden slaagden boven alle verwachting. De diakenen en ouderlingen der Kerk vereenigden zich in het gebed voor zijne veiligheid, en de naam van hamilton werd in de geheele streek gevierd en herhaald door duizende monden.

Na eene zijner voorlezingen te Avon, in het graafschap Livingston, was hij, bij hem niets zeldzaams, zoo beschonken, dat men dacht, dat hij het zoude besterven. Dienvolgens verspreidde men het gerucht, dat hij door de Vrijmetselaars vergiftigd was. De Anti-Maçons verklaarden, dat hamilton een martelaar was; hunne dagbladen herhaalden de beschuldiging van het vergiftigen, en de geheele landstreek weêrgalmde van dit nieuwe en rampzalige treurspel. Ongelukkig voor hunne zaak, sliep hamilton den roes uit, en vertrok den volgenden dag gezond naar Buffalo.

Twee dagen na zijne aankomst aldaar, vonden eenige lieden het lijk van eenen persoon, horman fay genaamd, die zich in de kleine baai van Tonnewanta had verdronken, en begroeven hetzelve. Hamilton was kort te voren uit Buffalo verdwenen, en hierdoor ontstond het gerucht, dat het in de baai gevonden lijk, van niemand anders was, dan van den ongelukkigen hamilton, welke, na ontkomen te zijn aan het vergif, eindelijk door de Vrijmetselaars verdronken zoude zijn. Een groote toeloop van volk kwam naar de plaats, waar horman fay begraven was. Het lijk werd opgegraven en aan een naauwkeurig onderzoek onderworpen. Op eene gelukkige wijze werden ook de mogelijk nadeelige gevolgen hiervan voorkomen, door dat hamilton juist op dat oogenblik uit eene herberg kwam, waar hij den geheelen tijd van zijn afwezen in dronkenschap en wellust en liederlijkheid had doorgebragt.

Hamilton vertrok weinig tijds daarna naar het graafschap Ontario, waar hij opgenomen werd in het huis van eenen ijverigen Anti-Maçon; maar hier een schandelijken aanslag gemaakt hebbende op de eerbaarheid van zijns gastheers dochtertje - een meisje van negen jaren - eindigde hij zijne loopbaan in de staatsgevangenis te Auburn.

Inmiddels bleef de kommissie te Livingston hare nasporingen, omtrent het geheimzinnig verdwijnen van morgan, met ijver voortzetten. De rivier Niagara en een gedeelte van het meer Ontario werden, gedurende eenige maanden, met opzettelijk daartoe uitgedachte werktuigen onderzocht, maar al de

middelen door het vernuft uitgedacht, werden vruchteloos aangewend, vermits men niet het minste spoor vond. Ten gevolge van al die omstandigheden begon de gisting der gemoederen, door de gebeurtenis met morgan veroorzaakt, langzamerhand te bedaren, en men begon te hopen, dat de wraakgierigheid, waarmede men de Vrijmetselaars vervolgd had, wanneer die niet op nieuw gevoed werd, eindelijk zoude bedaren.

Maar op den 7den October 1827, daags voor eene te geschieden verkiezing, werd in de stad Carlton, in het graafschap Orleans, op omtrent veertig mijlen afstands van het fort Niagara, het lijk van eenen vreemdeling gevonden, dat op den oever der rivier lag, waar het aangespoeld was. Een gezworene werd er heen gezonden, gelijk dit altijd gebruikelijk is bij gevonden lijken; hij deed de lijkschouwing; er werden getuigen verhoord, die morgan hadden gekend, en het verdict (aldus noemt men de uitspraken van alle gezworenen in Engeland en Amerika) luidde, dat het 't lijk was van eenen onbekenden persoon, door verdrinken gestorven. Aangezien het onderzoek van den gezworene in onderscheidene dagbladen werd geplaatst, deden de Anti-Maçons het vermoeden weder levendig worden, dat dit het lijk van morgan ware.

Dienvolgens begaven zich onderscheidene inwoners van Batavia en Rochester naar de plaats, waar men het lijk ter aar. de had besteld, en deden het opgraven. Zij gaven voor, of meenden werkelijk er eenige gelijkenis met morgan in te vinden, en ten einde, gelijk zij zeiden, te beletten, dat de Vrijmetselaars het, gedurende den nacht, niet zouden stelen, plaatsten zij er wachters bij. Vervolgens begaven zij zich naar de vrouw van morgan, welke zij overhaalden, hen naar Carlton te verzellen. En het was toen, dat de raddraaijers het plan vormden, den publieken geest te misleiden door het schandelijkste middel, dat men bezigen kon, om de menschen te bedriegen, namelijk, door eene wettelijke bekrachtiging.

Een tweede onderzoek had plaats. Niets was er in de kleeding, of het uiterlijke, overigens reeds geheel in den staat van rotting, wat bewees dat het morgan was. Desniettemin ver-

klaarde morgan's vrouw, dat het de overblijfselen van haren man waren. Men toonde twee tanden, welke morgan zich eenige jaren te voren had laten uittrekken, en zij pastten zeer goed in de gaten van het tandvleesch van het lijk. Een getuige herkende de trekken van zijn aangezigt, een ander de kleur zijner haren; een derde de tanden; eindelijk verklaarde de jury, dat dit het lijk was van william morgan, door verdrinken gestorven. Het lijk werd met groote praal teruggebragt en begraven te Batavia, in tegenwoordigheid van eene tallooze menigte, waarbij een prediker james cochran genaamd, die beurtelings nuchter en dronken was, en zich veel in de omstreken liet hooren, eene zeer heftige lijkrede uitsprak. Deze uitslag, van welken de partijhoofden op eene sluwe wijze gebruik maakten, deed de haat op de Maçonnerie aangroeijen, en de ontdekking van het lijk scheen volgens hen een wapen te zijn, door de Voorzienigheid verschaft, om de regtvaardigste zaak te doen zegepralen. De aannadering der verkiezingen gaf nog meer kracht aan de verstoordheid der gemoederen en aan de vreugde over de zegepraal. Ondertusschen vernielde eene stem uit Canada deze algemeene vreugde. Het was die van eene bedroefde weduwe en van hare vaderlooze kinderen, die de overblijfselen opeischten van eenen echtgenoot en van eenen vader. Hun smeekschrift werd eerst met vooringenomenheid aangehoord, en men beleedigde hen zelfs; maar het vooroordeel en de driften zwegen eindelijk voor de waarheid.

Het lijk werd nog eens opgegraven; men deed een derde onderzoek, en er werd duidelijk erkend, dat dit het lijk was van timotheus monro, die op den 26sten September in het meer Ontario gevallen en verdronken was.

De driften, die op den naam vaji morgan waren opgewekt, verkoelden een weinig, ten gevolge van deze gebeurtenis. Zij begonnen echter op nieuw door de vrijwillige bekentenis van zekeren hill, die zich beschuldigde, een der moordenaars te zijn. Hill werd gevangen genomen en naar Lockport gezonden. Daar gekomen weigerde hij voor de groote jury te verschijnen, om zijne eerste bekentenissen te bekrachtigen, en ging toch voort, zichte beschuldigen. De groote jury hem als gek be-

schouwende, weigerde vonnis te geven, en hij werd in vrijheid gesteld.

In 1828 werd er nog eene kommissie benoemd, met onbeperkte magt, om het spoor van morgan op te zoeken. Eene memorie werd aan het congres ingeleverd, dat de zaak naar de regters van den Staat van New-York verzond, daarenboven werd er eene petitie aan den president van de Vereenigde Staten ingezonden; maar dit alles bragt geene nieuwe ontdekking in deze geheimzinnige zaak aan.

De sterkste uitslag, door deze groote beweging der Anti-Metselaren voortgebragt, was, in het tijdstip van 1830, de verkiezing van omtrent dertig leden voor de wetgevende vergadering van New-York, die de grondbeginselen en de gevoelens van de Anti-Maçonnerie vertegenwoordigden, en die altijd te zamen stemden over de staatkundige vragen. Deze leden vormden overigens eene gemengde partij tusschen de twee groote partijen, die de vergaderingen van de Vereenigde Staten verdeelden, en streefden, sterk genoeg te worden, om de overwinning te kunnen beslissen, ter gunste van den een of den ander, ten einde door dit middel, van beide zijden belooningen te verkrijgen.

Hoe het dan ook zij, deze Anti-Maçonnieke epidemie, die, geboren in het oosten, zich in al de rigtingen van de Vereenigde Staten uitstrekte, en vervolgens met eene groote hevigheid in Nieuw-Engeland heerschte, moest echter uit deze streken verdwijnen. De gemoedelijke personen, die tot de Anti-Maçonnerie gedreven werden uit verontwaardiging, over den moord van morgan door de Vrijmetselaren, bleven niet door valsche schaamte in de rangen van deze partij; zij werden eindelijk overtuigd, dat deze vermeende moord slechts een onedel bedrog was, en de intriganten, van welke zij een blind werktuig waren, bielden eindelijk op, eene stem te doen hooren, die niet meer ingang vond.

Heden ten dage weet men, dat de verdwijning van morgan de uitrekening van eene schandelijke speculatie was, met het doel, om de belangstelling op zijnen persoon en de aandacht op zijne

Uitlegging van de Maçonnerie te leiden, en dat morgan, na eenigen tijd verborgen te zijn gebleven, om den uitslag van dezen kunstgreep af te wachten, en er de vruchten van geplukt te hebben, zich onder eenen anderen naam ingescheept en Amerika heeft verlaten.

Verder is het overtuigend gebleken dat morgan sedert te Smirna is herkend, niettegenstaande de vermomming, welke hij had aangenomen, om aan de blikken te ontsnappen van de menigte Amerikanen, door den handel daar heen gelokt. Onder den valschen naam van giraud speelde hij de rol van eenen bezielde, en eene audientie van den Pacha gevraagd en verkregen hebbende, had hij gezegd, dat mohamed-zelf hem verschenen was, en hem bevolen had, het geloof zijner vaderen af te zweren en Turk te worden.

De Pacha hem beschouwende, als door dolheid aangetast, had hem overgehaald, dit eenigen tijd uit te stellen, ten einde zich van de waarheid zijner roeping te verzekeren; maar morgan had korten tijd daarna voorgewend, eene nieuwe verschijning van den profeet gehad, en een nieuw bevel van zijnen kant, om de Mohamedaansche godsdienst te omhelzen, ontvangen te hebben, en had hij eindelijk verkregen, van daarin opgenomen te worden, waartoe hij zich aan de besnijdenis onderwierp.

Zijne aanneming in het Muzelmansche geloof had te Smirna veel gerucht gebaard, en is bevestigd door bewijzen en ooggetuigen, welke het grootste vertrouwen verdienen.

[Antiochie]

ANTIOCHIE. Een Pseudo-naam, welke men der stad Bamberg in de Illuminaten-orde heeft gegeven.

[Apen- en Leeuwenridders]

APEN- EN LEEUWENRIDDERS. (De) Een uitvloeisel van het Schotsche ridderwezen, welks ontstaan men in den jare 1777-1780, den aanhangers der Jezuiten, toeschreef, en welks inhoud geheel zonder belang is.

[Aquila Coronata. (Eques ab)]

AQUILA CORONATA. (EQUES AB) Zie van osten.

[Aquila Fulva. (Eques ab)]

AQUILA FULVA. (EQUES AB) Zie von starck.

[Arbeid, Arbeiden]

ARBEID, ARBEIDEN noemt men de werkzaamheden der Vrijmetselaren, zoowel wanneer zij aan de tafel als in gewone Loges verzameld zijn.

[Arbeider]

ARBEIDER (De) is de symbolische naam van eenen Vrijmetselaar. Een arbeidend Br∴ is hij, die Lid eener Loge is.

[Arbeidsloon]

ARBEIDSLOON. (Het) Zulks te hebben bekomen heet, dat men met het werk, den arbeid, of het onderrigt, tevreden is. Vermeerdering of verhooging van het loon is bevordering van den eenen tot den anderen graad. Deze uitdrukking is alleen in de Johannes-graden in gebruik.

[Arbore Frugifera. (Eques ab)]

ARBORE FRUGIFERA. (EQUES AB) Zie bose.

[Arcanum]

ARCANUM. Zie steen der wijzen.

[Arch]

ARCH. (the Royal) Het koninklijk gewelf. Zoo heet de in Engeland en Amerika verbreide hoogste graad der Vrijmetselarij. Deze werd door de Engelsche Groote Loge der nieuwe Vrijmetselaren als zoodanig erkend, en in den jare 1777 voor dezen graad een Hoofd-Kapittel in Londen opgerigt. Ook in andere systema's is deze aangenomen geworden, en maakt den 13den graad uit, zoowel in het oud-Engelsche, uit Amerika naar Frankrijk overgevoerde Rituaal, als ook in het Kapittel der Keizers van het Oosten en Westen in Parijs, en is in het Mitzraïmitisch systema de 31ste graad.

[Archidemides]

ARCHIDEMIDES. Zie von starck.

[Archief]

ARCHIEF (Het) is de plaats, waar eene Loge hare oorkonden, acten, correspondentieboeken, schilderijen, oudheden, enz. bewaart. Eenige Loges hebben uitgemunt, door haren ijver, om dergelijke verzamelingen voltallig te maken, en ten algemeenen nutte te doen strekken, zijnde het meerendeel echter nalatig in het wel bewaren harer papieren.

[Architect]

ARCHITECT. De Officier, welke met het onderhoud van het Loge-gebouw en met deszelfs innerlijke versiering belast is.

[Architect]

ARCHITECT, (De Engelsche volkomen) de 28ste graad van het Mitzraïmitisch systema te Parijs.

[Architect]

ARCHITECT, (De groote) de 6de graad der Martinisten, de 8ste der Élus Coëns;; de 12de van den Raad der Keizers van het Oosten, Westen en van het uit Amerika naar Frankrijk gevoerde oud-Engelsche systema; de 23ste van het Mitzraïmitisch systema, en de 10de van de Élus de la verité (uitverkorenen der waarheid.).

[Architect]

ARCHITECT, (De Grootmeester) de 12de graad van het uit Amerika naar Frankrijk gevoerde oud-Engelsche systema.

[Architect]

ARCHITECT, (De kleine) de 22ste graad van het Mitzraïmitisch systema in Parijs, en de 9de der Uitverkorenen van de Waarheid.

[Architect]

ARCHITECT, (De Opper-) de 24ste graad van het Mitzraïmitisch systema.

[Architect]

ARCHITECT, (De volkomen) in drie klassen, Leerling, Medgezel en Meester verdeeld, maakt de 25ste, 26ste en 27ste graden van het Mitzraïmitisch systema uit.

[Archivaris]

ARCHIVARIS. De bewaarder der Loge-acten, papieren, boeken, enz. en die alzoo een archief, of eene bibliotheek, bijeenbrengt of vermeerdert. Gewoonlijk is hij tegelijk Zegelbewaarder der Loge.

[Argonauten-Ridder]

ARGONAUTEN-RIDDER. De 5de graad van de Akademie der ware Vrijmetselaren te Montpellier.

[Arithmetica]

ARITHMETICA. Zie rekenkunde.

[Armbezorger]

ARMBEZORGER. Zie aalmoezenier.

[Armbus]

ARMBUS. Eene bus, waarin de armengelden en kleine geldboeten bij de Tafelloge ingezameld worden.

[Armiger]

ARMIGER, (De Wapendrager) de 3de klasse van den 6den graad der Strikte Observantie, en de 1ste graad der innerlijke orde van de Afrikaansche Bouwheeren.

[Asarias]

ASARIAS. Zie hasariah.

[Aschard]

ASCHARD. De verminkte uitspraak van het Hebr. woord Chasak (sterk), een in de hooge graden bekend woord.

[Aspirant]

ASPIRANT. (De) Een Prof∴, die zich aangemeld heeft, om in de orde der Vrijmetselaren opgenomen te worden, en zijne toelating afwacht.

[Assum (von)]

ASSUM (VON) rigtte te Grünstadt, ten jare 1787, de orde der Drievuldigheid op.

[Astrea]

ASTREA, (dochter van jupiter en themis, de Godin der geregtigheid). Deze naam wordt somtijds gegeven aan bloemrijke. voorlezingen van Logeredenaars, doch de echte Vrijmetselarij weet van geene Mythologie. Astrea is de naam van de (30 Augustus 1815) in St. Petersburg opgerigte G∴ L∴ van Rusland, doch welke op het onverwachtst ontbonden werd door een bevel van Keizer alexander aan den Minister van Binnen-

landsche zaken, Graaf kotschabey, van den 12 Augustus 1812, waarbij de Vrijmetselarij in geheel Rusland verboden werd. Men heeft zich verdiept in het onderzoek, aangaande dit verbod, maar de oorzaak daarvan niet kunnen vinden; waarschijnlijk moet zulks aan de bemoeijingen der Jezuiten worden toegeschreven.

[Astrologie]

ASTROLOGIE, (sterrewigchelarij) Is de kunst, om uit de plaatsing der sterren, toekomstige dingen te voorzeggen.

[Astronomus]

ASTRONOMUS. De naam van den Priester der 6de klasse van de oude Egyptische geheimen. Astronomie werd in het bekende Vrijmetselaars-verhoor, naar een handschrift van Koning hendrik VI van Engeland, van den jare 1696, in het antwoord op de 6de vraag, onder de kunsten gerekend, welke de Vrijmetselaren den menschen geleerd hebben.

[Athee]

ATHEE, (De Ridder van) de 52ste graad van het Mitzraïmitisch systema.

[Athelstan, of Adelstan]

ATHELSTAN, of ADELSTAN, de 8ste Koning van Engeland gedurende de Saksische Dynastie van 925-941, kleinzoon van alfred den Grooten. Als Schutsheer der kunsten en wetenschappen droeg hij ongemeen veel bij tot de beschaving der toenmalige Engelschen. Hij liet uit Frankrijk, het zuidelijk Duitschland en andere vreemde landen, Bouwkundigen en Metzelaars komen, om verschillende groote bouwondernemingen te laten uitvoeren. Hij verhoogde het arbeidsloon der Metselaren, en gaf hen zijnen broeder edwin tot Oppertoezigter, welke in 926 tot eersten Grootmeester verkoren werd. Op diens aanzoek gaf athelstan aan dit Bouwligchaam eenen vrijbrief, volgens welken zij zich jaarlijks te York tot algemeene beraadslagingen mogten vereenigen, behalve nog eenige andere veel beteekenende voorregten, welke hij hen insgelijks toestond. (Zie edwin en engeland.)

[Athersata]

ATHERSATA. Zie thersata.

[Augustinus]

AUGUSTINUS (Sint) werd, volgens de overleveringen, benevens 40 andere Monniken door Paus gregorius I, naar Engeland gezonden, en bragt vele kunsten en wetenschappen derwaarts. Hij stelde zich aan het hoofd der Bouwvereenigingen, door welke hij toen als Grootmeester werd beschouwd, en legde van

de jaren 600 tot 605 den grond voor de hoofdkerken van Canterbury, Rochester, Londen en Westminter.

[Augustus III]

AUGUSTUS III, Koning van Polen en Keurvorst van Saksen, vaardigde in het jaar 1739, in zijne deels Katholijke staten, het bevel uit, om de Bul van Paus clemens XII tegen de Vrijmetselaren in werking te brengen.

[Austin]

AUSTIN. Zie augustijn.

[Avond]

AVOND. Zie westen.

[Avreka]

AVREKA. Zie aborchah.

[Aziatische Ridderbroeder]

AZIATISCHE RIDDERBROEDER. Zie broeders.

[Azuur]

AZUUR. Zie blaauw.

Vorige Volgende