Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 12

[p. 581]

5427. 1641 [oktober] 19. Aan N. van Reigersberch.¹

Mijnheer,

Van Aire is de uitcomste onzeecker. De stadt werdt bij Beck² zeer beschoten ende geapprocheert. Den graef van Guiche³ schijnt eenige diversie voor te hebben op Arlois ofte Escluse. Men hout hier den cardinael-infant weder gezondt, Lamboi⁴ ontrent Rijssel met een goet leger. Eenige Spaensche ruiterie uit Lutsenburg loopt zeer in Vrancrijck ende den hertogh Carel⁵ stroopt het landt bij Metz, hoewel zijn volck zeer is verloopen, zoo men zegt, ende niet veel boven de tweeduizent, met denwelcke denzelven hertoch niet hebbende connen becomen van den coning dat hij wilde, zich schijnt te willen vougen bij Gil de Haes.⁶

Denzelve Gil de Haes heeft duizent ruiters ende een regiment te voet van Haetzveld⁷ tot zijne verstercking ontfangen ende heeft d'heer Erlach⁸ zich doen retireren aen deze zijde van den Rijn. Nu werdt vanhier wat gelds nae Brisac gezonden om de zaecken daer te herstellen. Den grave van Gransei⁹ heeft Virou genomen ende noch een casteel tusschen Dole ende Grai.

Monsieur du Halier,¹⁰ op denwelcke eenige suspicie meest vanwegen zijne huisvrouw zijn gevallen, is te hove ontboden ende belast te landewaert te vertrecken.

De roomschgesinde Zwitsers persisteren van haer volck die Vrancrijck dienen, te willen thuis roepen, zoo het graefschap van Bourgognië niet en werdt gestelt in neutraliteit. Maer in Vrancrijck is men daermede weinigh becommert, alzoo boven de vijfhondert van die Switzers in den Franschen dienst niet en zijn ende veelen schoon thuis geroepen zijnde liever zullen hebben te blijven, omdat op hare betailing wel gepast werdt.

Friburg ende Soldurn maecken myne van de protestantische cantons wel toegedaen te zijn, meest om haere desseings te vernemen. Aen de Grisons in Milaen geschiet quade betaeling, zoodat veele verloopen. De cappucijns, naedat haer door groote instantie van het hof te Tirool toegelaeten is in de Engadine te comen, willen daer niet gaen zonder eerst verzeeckert te zijn van een goed onderhout.

In 't Rossillon ende Catelagne werdt gevochten met cleine voordeelen van beide zijden. Maer de Spaignaerden schijnen Elne te willen belegeren ende te Perpignan is honger, waerdoor een goed deel Ieren aen de Fransche zijde zijn overgecomen.

Den marquis de Breszé¹¹ comt hier uit Portugael. Zijn vloot heef[t] door tempeest eenige schade geleden. Zijnen vader, d'heer marescal de Breszé,¹² excuseert zich op de jicht om niet te gaen nae Catelagne ende den hertogh van Longueville immers zoozeer op zijne indispositie ende 't oordeel van de medicijnen om niet te gaen nae Duitschlant.

1 Hs. Amsterdam, UB, coll. RK, H 21b. Eigenh. oorspr. Niet ondertek. Grotius zelf dateerde de brief op 19 mei 1641. De nouvelles die hij meedeelde zijn echter dezelfde als die welke hij op 19 oktober aan Camerarius en Oxenstierna, nos. 5424 en 5426, doorgaf. De brief is daarom hier geplaatst op 19 oktober 1641. Tezamen met no. 5428 antw. op no. 5404 en beantw. d. no. 5444.

2 Johann von Beck (no. 5140 n. 19).

3 Antoine III de Gramont, graaf van Guiche (no. 4996 n. 16). Arleux en Lécluse liggen ten oosten van Atrecht.

4 Wilhelm, baron van Lamboy (no. 5005 n. 12).

5 Karel IV, hertog van Lotharingen.

6 Gilles de Haes, Vlaming in keizerlijke dienst (no. 5041 n. 20).

7 De keizerlijke veldmaarschalk Melchior von Hatzfeldt und Gleichen (no. 5025 n. 11).

8 Johann Ludwig von Erlach, goeverneur van Breisach (no. 4994 n. 15).

9 Jacques Rouxel de Médavy, graaf van Grancey (no. 5323 n. 11).

10 François de l'Hospital, sieur du Hallier, Frans militair goeverneur van Lotharingen (no. 5083 n. 25). Zijn vrouw was Charlotte des Essarts (no. 5390 n. 8).

11 Jean Armand de Maillé, markies van Brezé (no. 5103 n. 9).

12 Urbain de Maillé, markies van Brezé, maarschalk van Frankrijk (no. 5142 n. 16); hij was van oktober 1641 tot mei 1642 onderkoning van Catalonië.

[p. 582]

In Italië zijn het Fransche ende Spaensche leger meest in garnisoen, uitgenomen dat men zegt dat den grave van Harcourt¹³ met weinigh trouppes Ravel in Piedmont belegert.

Den hertogh van Parme¹⁴ heeft groot garnisoen gelegt binnen Castro, 'twelck werdt belegert bij 't volck van den paus, als oock in Ruzillano.¹⁵ Den paus heeft zich met Luce geaccommodeert,¹⁶ tracht de vrede ofte bestant te bemiddelen tuschen Vrancrijck ende Spaignië. Bassee is bij den coning wel gesterckt.

Wij verstaen dat den coning van Groot-Bretaigne zoect een verbont te maecken met de Vereenigde Nederlanden.¹⁷ Vrancrijck meent haer daeraen gelegen te zijn dat zij wete, op wat voet, ende zijn ondertuschen niet ten beste tevreden, omdat haer de gewoonelijcke lichtinge in Schotlant werden geweigert. Den tijd zal leeren, off die resolutie bij den Schotten is genomen ten dienste van den palsgraeff¹⁸ ofte tot haere eigene verzeeckering.

Den ambassadeur Roo¹⁹ schijnt zich nae Weenen te zullen laeten slepen ende den vorst van Beieren schijnt geene intentie te hebben om veel weder te geven.

19 Mey [sic] 1641.

13 Henri de Lorraine, graaf van Harcourt (no. 5054 n. 3). Revello ligt ten westen van Saluzzo in Piemonte.

14 Odoardo Farnese.

15 Bedoeld is Ronciglione.

16 Een schikking tussen de paus en Lucca kwam pas tot stand in 1643; zie Pastor, Gesch. Päpste XIII2(1929), p. 712v. Het volgende ‘wel’ is in het hs. herhaald.

17 Dit verbond kwam niet tot stand; zie no. 5023 n. 9.

18 Karl Ludwig van de Palts.

19 Sir Thomas Roe (no. 5143 n. 7).

In dorso schreef Reigersberch: Broeder de Gro(ot), den 19 Mey [sic] 1641 uyt Paris.