Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 12

5053. 1641 februari [9]. Aan W. de Groot.¹

Frater optime,

Memini literas istas, quae tam sero ad te pervenerunt,² per Spiringium³ missas. Itaque posthac eo circuitu abstinebo.

Exspectabo paginas a Qq ad Aaaa et menda annotabo atque transmittam.⁴ Si Amstelodamum excurris, spero et tibi et Vergoesio⁵ curae fore, ut certe haec postrema nitide edantur; simul intellecturum te ex Blavio, an post absolutam editionem novam de Iure belli ac pacis⁶ velit edere nostra Annotata ad Vetus Testamentum,⁷ quae iam confecta sunt a me omnia exceptis paucis libris dubiae auctoritatis, ad quos nunc scribo pauca. Descripta autem sunt omnia ad Ezechielem usque, ita ut restent describenda tantum pars ad Ezechielem, ad Danielem et ad XII Prophetas minores, quod fieri poterit vel currente praelo. Erit opus, ut spero, perutile.

Portugallensem controversiam gaudeo iam tibi percognitam, ut de ea ex arte nostra loqui possis.⁸ Universitas Conimbrica tota olim pro Catharina, unde orti sunt duces Bragantiae,⁹ respondit. Exspectantur hic legati inde,¹⁰ qui tanquam regis excipientur.

Regnum Suediae nunc in aere meo non est. Recepi enim e Gallica pecunia quae mihi debebantur.¹¹ De Brasseri uxore¹² doleo. Quae de me revocando sparguntur, falsa esse non dubito. Quod si tamen id evenerit aliquando, possem in loco quieto quietus vivere.

1 Gedrukt Epist., p. 913 App. no. 553; de passages ‘Petri ... ἀπειθεῖς’ en ‘Noli ... dissimulando’ alleen gedrukt Clavis Epist. Antw. op no. 5032; beantw. d. no. 5066. De uitgave der Epist. dateert op 10 februari. Willem de Groot refereert echter in zijn antwoord, no. 5066, aan Grotius' brief dd. ‘IX Februarii’. Deze laatste datering lijkt aannemelijker en past bovendien beter in de reeks van wekelijkse correspondentie.

2 No. 5005.

3 Petter Spiring Silvercrona, resident en raad van financiën van Zweden in Den Haag (no. 5000 n. 1).

4 Het betreft de drukproeven van Grotius' Annotationes in libros Evangeliorum (BG no. 1135).

5 Vermoedelijk Willem van der Goes (no. 4995 n. 15).

6 BG no. 571; de uitgave verscheen bij Blaeu in 1642.

7 BG no. 1137; het werk verscheen in 1644 bij Cramoisy te Parijs.

8 Vgl. no. 5032 en n. 13.

9 Over het Portugese koningshuis zie men no. 5018 n. 17.

10 Francisco de Mello en dr. António Coelho de Carvalho (no. 5028 n. 6) bereikten Parijs in maart 1641.

11 Grotius had zijn achterstallige salaris afgehouden van de Franse subsidie aan Zweden; zie no. 4976 (dl. XI).

12 Margaretha Jacobsdr. van der Dussen, vrouw van Joost Brasser, was eind januari overleden; zie no. 5032.

[p. 92]

Pelsius¹³ nondum mihi, sed domesticis dixit abiturum se brevi ad patrem. Id si ita sit, mihi incommode eveniat carere scribentis auxilio. Quare quaeso dispicias, an quis reperiri possit καλλίγραφος, diligens, Latinae et Graecae linguae non ignarus. Si reperias, de eo me edoce.

Postquam haec scripseram, dixit uxori Pelsius se patris iussu abire. Exspectabit, donec aliquis veniat, qui locum eius impleat. Sed diu exspectare non potest; quare properandum nobis erit. Opus est bene norit epistolas claudere.

Salmasius aliquoties apud me fuit. Extima omnia parat defendere, etiam Petrum in Italia nunquam pedem posuisse.¹⁴ Miror tantum posse sectaria studia.

De recudendis quas indicaveram paginis¹⁵ noli quiescere, donec res confecta sit. Non ero securus, priusquam factum esse norim. Reginae matris mors¹⁶ hic celatur, donec transierint choreae nuptiales.¹⁷

Petri¹⁸ impudentiam miror, qui nobis emendum [se] putat et quidem, quanto ipse indicat, si officium faciat. Agit quae vult, feret quae non volet. Pro merito cuique suus erit honos. Rogo te omni modo historica nostra¹⁹ facias tuae potestatis. Vides, in quo periculo futura sint apud υἱοὺς ἀπειθεῖς.

Barcino ultra duos menses defendi non potest. Auxilia hic tarde procedunt forte ob cupiditatem Gallorum volentium a Catalanis exprimere ea, quae sponte non sunt concessuri. Portugallici legati, ut dixi, hic exspectantur ac sine dubio hic excipientur ut regis legati. Alii reges ea in re non sunt properaturi, sed speculaturi eventus. Nescio an verum sit Maderam et Terceram insulas novi regis accessisse partibus. Si id verum est, poterit idem sperari de India Asiatica et limites ibi poni Batavos inter et Portugallos. Nam in Brasilia dubium non est, quin Batavi arrepturi sint has Portugallorum discordias, ut quod ipsis deest recupere[n]t.

In Italia quiescitur. Videntur res ire ad inducias longas. Principes Sabaudi volunt se bello eximere. Qui extra bellum sunt, ut Veneti et Mantuana,²⁰ implicari bello nolunt. Persa pacem habet cum mogore²¹ et finitimis eoque facilius pacem firmam conficiet Constantinopoli, ubi et legatus Polonicus exspectatur. Helvetii et cum Hispanis multa habent controversa et plane diffidunt Gallis.

13 Grotius' secretaris Pieter Pels (no. 5228 n. 1) vertrok in februari of maart 1641; zie ook no. 4948 (dl. XI). Als mogelijke opvolgers zijn in dit jaar achtereenvolgens genoemd Johan de Groot (no. 5066), Pieter de Groot (no. 5093), N. van Arkel (no. 5115), Caspar Barlaeus jr. (no. 5120), een Duitser (no. 5140), een verwant van Pieter Pietersz. Hasselaer (no.5153) en Johan van Reigersberch (no. 5383). In 1642 kwam tenslotte Coenraad van Beuningen (1622-1693) bij Grotius in dienst als secretaris; vgl. NNBW VII, kol. 118vv.

14 De reis van Petrus naar Rome wordt alleen in de apocriefe bijbelboeken vermeld; vgl. LTK VIII, kol 340v. Grotius verdedigde in zijn Appendix de Antichristo (BG nos. 1128-1129) op grond van de patristische traditie, dat Petrus te Rome was geweest en daar ook was gekruisigd. Salmasius verdedigde in zijn De episcopis et praesbyteris (Leiden 1641) dat Petrus nooit te Rome was geweest. Vgl. P. Leroy, Dernier voyage, p. 147; zie voor de gehele discussie ook A.J. Lamping, Ulr. Velenus, p. 198-200.

15 De katern Nn van Grotius' Annotationes in libros Evangeliorum (BG no. 1135).

16 Maria de' Medici overleed pas in 1642.

17 De bruiloft van Louis II de Bourbon, hertog van Enghien, de latere ‘Grand Condé’, en Claire Clémence de Maillé-Brezé vond plaats op 9 februari. Zie ook no. 5005 n. 9; over het ballet zie men infra no. 5054.

18 Pieter de Groot.

19 De drukkerskopij van Grotius' Historia Gotthorum ... MDCLV (BG no. 735) en van zijn Annales et historiae ... MDCLVII (BG no. 741) was niet meer in handen van zijn zoon; vgl. no. 5066.

20 Maria Gonzaga, hertogin van Mantua.

21 Djahan sjah, keizer van het Noordindische Mogolrijk. Het verdrag tussen Perzië en Turkije werd in 1641 geratificeerd.

[p. 93]

Vale, mi frater, cum optima matre, uxore et liberis. Noli, quaeso, Petri vitia ipsi aliquando pessime eventura fovere dissimulando.

Tibi obligatissimus frater
H. Grotius.

10 Februarii 1641.

Iohannes Waertius²² iam in arcem Nanciaci perductus est, ut permutetur cum marescallo Hornio. Videntur hostes iterum circumsessuri Hohentwilam.

22 Johan van Werth (no. 5017 n. 4) werd in 1642 uitgewisseld tegen Gustav Karlsson Horn (no. 5264 n. 1).