Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 12

[p. 192]

5120. 1641 maart 30. Aan W. de Groot.¹

Mi frater,

Pridem commoveor, quod qui tam festini antehac fuere Blavii nunc testudineo gradu incedant et nobis ac veritati male volentibus tantum largiantur temporis.² Rogo urgeantur, quantum fieri potest. Omnino tria ἀνώνυμα antehac, nunc φερώνυμα non patiar a reliquo Annotatorum corpore divelli. Sunt et in ipsis Annotatis plurima, quae ministris sunt displicitura. Et erunt etiam in illis ad Vetus Testamentum.³ Si Amstelodami, ubi missalia et breviaria eduntur, talia edi non possunt, de iis monitus aliter constituissem de rebus meis, ut et antehac tibi scripsi.⁴ Videamus, quid futurum sit. Ego non supprimam ea, quae meorum operum potissima et utilissima iudico, neque patiar a suo velut corpore divelli. Τοῦτο κέκριται. Qui sibi metuit, potest se negotio subducere. Interdictis libris crescit saepe et auctoritas et pretium. Exemplar Annotatorum ad Iura belli et pacis⁵ ideo retineri ac nondum dari typographis volueram, ut ea exspectatione magis eos haberem in potestate. D. Vossius videtur mihi in meis sua agere, quod nolim.

Librum, quem Petavius⁶ contra D. Salmasium scripsit Heinsioque dari voluit, accipies mari per Treselium,⁷ ad quem misi, ut ad te mittat. Acerbe tractatur Salmasius acerbiusque tractabitur, si liber ille Adversus papam⁸ prodierit. Incertus adhuc est, in Batavos redire an hic manere debeat. Vellet hic manere, frui sex millibus francorum annuis et scribere quaecunque vult etiam contra Romam et romanenses,⁹ quos cardinalis levi de causa lacessere non vult. Quod si Salmasio talia scribenti bene faciat, in ipsum recidet invidia.

De correctore quod Blavios mones,¹⁰ bene facis. Nam in paginis ad Iohannem plurima peccata video ignorantia Graeci, Hebraei et Arabici sermonis. Nomen nautae, quo usus est Princius,¹¹ scire percupiam et nancisci scribam, qualem depinxi.¹² Petri¹³ adventus, si eo animo venturus est, ut nos sibi cogat obsequi, neque mihi neque matri gratus est futurus.

Praefectus qui fuit Hiberniae¹⁴ putatur bene se purgaturus. In archiepiscopum¹⁵ maiora

1 Gedrukt Epist., p. 917 App. no. 540; de passage ‘Petri... futurus’ alleen gedrukt Clavis Epist. Antw. op no. 5105; beantw. d. no. 5135.

2 Het betreft het drukken door Blaeu van Grotius' Annotationes in libros Evangeliorum (BG no. 1135) en de bijbehorende, eerder anoniem verschenen traktaten Commentatio de Antichristo, Explicatio de fide et operibus en Explicatio Decalogi (BG resp. nos. 1102, 1111 en 1118).

3 Grotius' Annotata ad Vetus Testamentum (BG no. 1137) verscheen in 1644 te Parijs.

4 No. 5093. Zie over Blaeu als drukker van katholieke boeken infra no. 5162.

5 BG no. 571. De drukkerskopij, bestaande uit een gecorrigeerd exemplaar van een eerdere uitgave en een copie van Grotius' ‘Annotata’ bij het werk, was sinds december 1639 in het bezit van Gerardus Joannes Vossius; vgl. nos. 4367 en 4409 (dl. X). Omstreeks januari of februari 1641 moet hij deze kopij bij Blaeu, die ook zijn eigen uitgever was, hebben ingeleverd; zie ook infra no. 5162. De uitgave verscheen tenslotte in maart 1642.

6 Dionysius Petavius SJ (no. 5408 n. 1). Zie voor de polemiek met Claudius Salmasius en voor de volledige titel van zijn Dissertationum Ecclesiasticarum libri duo no. 5111 en n. 12 aldaar.

7 Daniël Tresel, koopman te Rouaan (no. 4995 n. 3).

8 Salmasius' De primatu papae verscheen in 1645 bij Elzevier in Leiden.

9 De uitgave der Epist. heeft ten onrechte: romanensem.

10 Zie no. 5105 en n. 6.

11 Pieter Christiaensz. Prins te Rotterdam (no. 5032 n. 5) zorgde voor de verzending van de drukproeven van de Annotationes (BG no. 1135) aan Grotius.

12 Een opvolger voor Grotius' secretaris Pieter Pels; vgl. no. 5053 n. 13. Zie ook infra, postscriptum.

13 Pieter de Groot. Grotius had eerder verlangd dat hij naar Parijs zou komen; zie no. 5093, postscriptum.

14 Thomas Wentworth, graaf van Strafford, werd op 22 mei 1641 onthoofd.

15 William Laud, aartsbisschop van Canterbury, werd in 1645 onthoofd.

[p. 193]

sunt plebis odia, ut apparuit, cum in Turrim duceretur, concursu adversus ipsum iam satis infelicem tamen facto; quo tempore ipse satis apposite usurpavit illud Iuvenalis:

At quid

Turba fremit? Sequitur fortunam ut semper et odit
Damnatos.¹⁶

Edita hic est Apologia brevis Scotorum,¹⁷ in qua se aiunt non contra regem et Anglos, sed contra archiepiscopum aliosque arminianos arma cepisse. Vides, quanto in odio sit veritas, id est moderatae veteresque sententiae. Ut filia regis¹⁸ ante nuptias, id est ante aetatem nubilem, regno exeat, aegre impetrabitur. Neque ipsi neque patri neque matri neque ordinibus id placet. Videamus et quid effecturus sit elector.¹⁹ Parum arbitror. Nam nimis aperta sunt, etiamsi obvelentur, regis et ordinum Angliae dissidia. Mittit elector Ratisbonam,²⁰ ut cum Bavaro colloquatur. Res trahitur ut antehac.

Qui Galliam regunt, pacem nullam volunt. Lotharingus²¹ sua recipit Nanciaci aliisque locis nonnullis relictis in regis custodia, quamdiu bellum erit. De turbis in regno Neapolitano et Arragonia verum non puto. Et in Catalania magnus est Hispanorum exercitus.

Barlaei filium²² pro scriba mihi commendat Wyckefortius. Sed nescio, an et omnia norit, quae mihi sunt opus.

Bene vale cum matre, uxore, liberis.

Tibi obligatissimus frater
H. Grotius.

16 Vgl. Juvenalis, Sat. 10, 73-75. Zie ook infra no. 5123 en n. 3.

17 Vermoedelijk het ‘Manifeste des Escossois, prenans leur marche vers l'Angleterre’, verschenen als ‘Extraordinaire’ van de Gazette de France, no. 34, p. 161-164, dd. 26 maart.

18 Mary Stuart, de ‘Princess Royal’, huwde met Willem II op 12 mei 1641. Zij kwam in maart 1642 naar de Republiek.

19 Karl Ludwig van de Palts.

20 Konrad de Spina en Georg Johann Peblitz (no. 5033 n. 5).

21 Karel IV van Lotharingen; zie voor het met hem gesloten verdrag no. 5083 n. 23.

22 Caspar Barlaeus (1619-1673), zoon van de Amsterdamse professor in de filosofie, Caspar Barlaeus; hij reisde in mei 1641 via Engeland naar Frankrijk, maar werd door zijn vader vanuit Rouaan weer teruggeroepen. Vgl. NNBW II, kol. 71; F.F. Blok, Barlaeus, p. 87v., 94-101. De aanbevelingsbrief van Joachim de Wicquefort ontbreekt. Ook Caspar Barlaeus sr. schreef aan Grotius, maar deze vernietigde de brief; zie infra no. 5141.

30 Martii 1641.