Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 12

5111. 1641 maart 23. Aan W. de Groot.¹

Frater optime,

Accepi per Vergoesium² primum recusa folia, deinde Bbbb, Cccc, Dddd. Sed magna illa congeries per Princium³ missa nondum comparet. Quare fac quamprimum norim nomen nautae aut nautarum et de eis inquirat Treselius.⁴ De nostris ad Vetus Testamentum⁵ velim curare pergas. Hebraea sunt multa, plura Graeca. Quare correctore opus, qui utraque intelligat.

De Anthologia⁶ poterimus exspectare, donec absoluta sit nova editio de Iure belli ac pacis.⁷ Interim non excident animo tuo poemata nostra⁸ et illa ad Lucanum.⁹ Historiam, quamdiu ultimam ei nondum imposui manum, multis de causis nolim a quoquam conspici;¹⁰ quare honeste id excusabis. Tu interim lege et quae monenda putabis me mone.

Adversus Trapezitici foenoris librum¹¹ scripsit iam Petavius.¹² Multa alia recte, sed acerbe examinat. Ipsam θέσιν de trapezitico foenore non refellit, sed infamat. Dedit autem Petavius mihi exemplum et alterum pro D. Heinsio, quod mittam, ubi commodum nactus fuero.

1 Gedrukt Epist., p. 917 App. no. 539. Geciteerd in vert. Brandt-Cattenb., Leven II, p. 298. Antw. op no. 5097; beantw. d. no. 5124.

2 Vermoedelijk Willem van der Goes (no. 4995 n. 15). Grotius had verlangd dat de katern Nn van zijn Annotationes in libros Evangeliorum (BG no. 1135) werd herdrukt; zie ook de brieven nos. 5005, 5066 en 5124.

3 Pieter Christiaensz. Prins te Rotterdam (no. 5032 n. 5).

4 Daniël Tresel, koopman te Rouaan (no. 4995 n. 3).

5 BG no. 1137; het werk verscheen in 1644 bij Cramoisy te Parijs.

6 BG no. 534; het werk zou pas verschijnen tussen 1795 en 1822.

7 BG no. 571; de uitgave verscheen bij Blaeu in 1642.

8 Een nieuwe uitgave van Grotius' Poemata waarin ook de recente gedichten werden opgenomen, kwam niet tot stand (no. 4995 n. 12). Zie voor Grotius' wensen dienaangaande ook no. 5084.

9 Grotius' nieuwe aantekeningen bij Lucanus verschenen bij Blaeu in 1643 (BG nos. 430 en 431).

10 Pieter Cornelisz. Hooft had inzage gevraagd van Grotius' Annales et Historiae de rebus Belgicis ... (BG no. 741). Zie Willems brief no. 5097.

11 Salmasius' Dissertatio de foenore trapezitico, in tres libros divisa, Lugduni Batavorum, ex officina Ioannis Maire, MDCXL. Zie ook P. Leroy, Dernier voyage, p. 65v.

12 Dionysius Petavius SJ (no. 5408 n. 1), professor theologie aan het Collège de Clermont te Parijs, had al in de jaren 1620 met Salmasius gepolemiseerd over onder meer diens aantekeningen bij Tertullianus, De pallio; vgl. Migne, PG XLIII, kol. 655v. Nu bestreed hij Salmasius in zijn Dissertationum ecclesiasticarum libri duo, in quibus de episcoporum dignitate ac potestate deque aliis ecclesiasticis dogmatibus disputatur, Parisiis, apud Sebastianum Cramoisy, ... MDCXLI ... Zie ook C. de Waard (ed.), Corresp. Mersenne X, p. 539; M. Hofmann, Theologie Petaus, p. 29v.

[p. 179]

Poemata puto praefatione non egere. De epistolis dedicatoriis addendis placet quod suggeris,¹³ ut et Hugenii commentatio de organis¹⁴ et tuum de ea epigramma.¹⁵ De Gabria¹⁶ memineris.

Rivetus¹⁷ in Anglia non quiescet quidem, sed nec multum, ut arbitror, promovebit. Si verum est de Malacca quod scribis, magna res est. Puto autem Indicanam in Batavis Societatem nihil malle quam ut bellum in Portugallia manens sibi occasiones agendi praebeat. Huc illud Taciti: Dum alii Vespasianum, alii Vitellium fovent, patere locum adversus utrunque.¹⁸

Scripsit ad me per ingens intervallum Petrus.¹⁹ Nihil rescribo. Videbo, quid sit acturus. Tibi opto tuorum educatio bene procedat et ut aliquando tuorum alicui vicem reddere queam pro tantis laboribus, quos mea causa suscipis.

Vendocinensi²⁰ dies dicta est a Francis marescallis in id a rege convocatis. Enckefortius²¹ et captivi quidam alii cum Gallis in Belgica captivis commutantur. Iohannes Waertius²² Nanciaci manet.

In Germania nihil magni agitur. Helvetii deliberant de Constantia et Geneva in suum corpus recipienda. Sed deliberant tantum. Metus hic magnus est, ne Suedi se bello subtrahant federe nondum renovato²³ et Banerio imperatoris uxori²⁴ largito tutum iter Viennam et D. Salvio multum colloquente cum residente caesariano Hamburgi.²⁵ Haec dies in lucem protrahet.

Suspecta mihi nonnihil tanta Blavii in edendis ad Evangelia nostris cunctatio post tantam antehac festinationem eoque magis, quod etiam antehac, cum pagellae de Antichristo²⁶ edendae essent, mirum in modum exspectationem meam traxit. Unde hoc eveniat, velim studiose inquiras. Nam si in rebus meis alios potius quam me audit et tempora gratificatur inimicis, quid in posterum de eo sperem?

Vale, mi frater, cum uxore, liberis, matre, amicis.

Tibi obligatissimus frater
H. Grotius.

13 Zie no. 5097.

14 Bedoeld is Huygens' Gebruyck of ongebruyck van 't orgel; zie voor de volledige titel no. 5078 n. 21.

15 Zie voor de tekst van Willems disticha no. 5097.

16 Grotius' Latijnse vertaling van de Griekse fabels in hinkjamben van Babrius (no. 5084 n. 26).

17 André Rivet (no. 5097 n. 21), die voor de opvoeding van Willem II zorg had gedragen, vergezelde de prins nu naar Engeland.

18 Tacitus, Hist. IV, 17.

19 De brief van Pieter de Groot ontbreekt. Grotius had kort tevoren de wens uitgesproken dat Pieter hem als secretaris zou bijstaan; zie no. 5093, postscriptum.

20 César, hertog van Vendôme, was medio februari naar Engeland gevlucht.

21 Adriaen von Enkefort (no. 5020 n. 21) en onder anderen Pedro de León Villaroel (no. 5062 n. 12).

22 Johan van Werth (no. 5017 n. 4).

23 Het verdrag tussen Zweden en Frankrijk werd in juli 1641 verlengd.

24 Maria Anna, gemalin van keizer Ferdinand III. Banér was in januari 1641 Regensburg, waar zich het keizerlijke hof bevond, tot op ca. 50 km genaderd.

25 Resp. Johan Adler Salvius (no. 5001 n. 1) en Konrad von Lützow (no. 5080 n. 3).

26 Commentatio de Antichristo (BG no. 1100). Grotius had het traktaat geschreven in het begin van 1638, maar het werd pas in januari-februari 1640 gedrukt; zie supra nos. 3964 (dl. IX), 4453 en 4545 (dl. XI).

23 Martii 1641.