Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 12

[p. 180]

5112. 1641 maart 23. Aan A. Oxenstierna.¹

Excellentissime et illustrissime domine,

Et ex Longovillani ducis et ex aliorum congruentibus inter se sermonibus cognosco sollicitam esse hanc aulam de Suedico federe,² non sine paenitentia tracti tam diu negotii et retentae eius quae debebatur pecuniae. Itaque existimo eos ad conditiones nostras venturos. Caeterum, quod saepe scripsi, pro certo etiamnunc habeo eos, qui res hic digito temperant, nullam omnino velle pacem. Mire enim illorum et securitati et gloriae et utilitatibus servit bellum et nunc hoc magis, quod res multae etiam super vota ipsis succedunt: Catalania et dux Lotharingus³ additi Gallicis partibus; legati Portugallici⁴ iam ad urbem; Petrus Leo Hispanus et Enckefortius⁵ iam missi ad locum constitutum inter Peronam et Cameracum, ut ibi cum marchione Ievrio aliisque Gallis⁶ Hispanorum captivis commutentur.

Apud Helvetios⁷ sermones quidem sunt de adsciscendis in corpus societatis Helveticae Geneva et Constantia, sed magis inter se discordant Helvetii, quam ut in talis momenti re convenire possint; tum vero Galli id omnibus modis impedient. Apud Rhaetos non dubium est, quin sint qui superbam Hispani societatem graviter ferant, sed eos non multum curant Galli, ex quo Alpes sibi alibi fecere pervias.

Optatur hic, ut elector Brandeburgicus⁸ ad nostras partes redeat et ob id eius cum regina nostra coniugium.

Goltzius⁹ bis mille equites misit tuendae contra Banerium Bohemiae. Gillo Hasius¹⁰ cum equite suo e Meinunga se servavit relicto intra urbem pedite. Gallicus illis in locis exercitus, ad quos rediit Rosa,¹¹ Hasfurtum in Franconia obsidet. Sunt imperatoris et Bavari copiae trans Danubium, in quo pontem molitur Piccolominaeus ad faciliores ultro citroque transitus. Ei se iuncturus Wahlius¹² Francofurtum transiit. Suspecta hic est D. Banerii comitas, qui imperatoris coniugi¹³ tutum Viennae iter concesserit ac vicissim suae mensae necessaria accipiat Ratisbona.

Deum precor, etc.

Lutetiae, XIII/XXIII Martii anni MDCXLI.

Conveniunt hodie Franciae marescalli in id, ut dies dicatur Vindocinensi.¹⁴ Piccolominaei exercitus esse dicitur ad viginti milia. It princeps Condaeus bellum gesturus in Hispania, Har-

1 Copie Dresden, Sächs. Landesbibl., C 61, 14; copie Leipzig, UB, ms. 2633, f. 52. Gedrukt Oxenst. Skrifter 2. afd., IV, p. 117 no. 367.

2 Het verdrag tussen Zweden en Frankrijk werd in juli 1641 verlengd.

3 Karel IV, hertog van Lotharingen; zie voor het met hem gesloten verdrag no. 5083 n. 22.

4 Francisco de Mello en dr. António Coelho de Carvalho (no. 5028 n. 6) maakten op 25 maart hun officiële entrée in de stad. Zie ook infra, postscriptum.

5 Pedro de León Villaroel en Adriaen von Enkefort; vgl. no. 5062 en n. 12.

6 François-Louis Potier, markies van Gesvres, en onder anderen monsieur d'Aigueberre (no. 5062 n. 13).

7 Grotius ontleende dit nieuws vermoedelijk aan de brief van C. Marin dd. 6 maart 1641, no. 5089.

8 Friedrich Wilhelm, keurvorst van Brandenburg, sloot op 24 juli 1641 een wapenstilstandsverdrag met Zweden.

9 Martin Maximilian von der Goltz, keizerlijk generaal-majoor (no. 5001 n. 3). De beide copieën geven ten onrechte: Goetzium.

10 Gilles de Haes, Vlaming in keizerlijke dienst (no. 5041 n. 20).

11 Rheinhold von Rosen (no. 4993 n. 4).

12 Johann Joachim (Joachim Christian), graaf van Wahl (no. 5110 n. 6).

13 Maria Anna, gemalin van Ferdinand III.

14 César, hertog van Vendôme, bevond zich sinds medio februari in Engeland.

[p. 181]

curtius¹⁵ in Italia. Erlachius¹⁶ marescallus castrorum factus est. Praefectus Hohentvilae¹⁷ in Suevos, Ossenvillius¹⁸ in Badensem agrum excurrit. Habebit et comes Guichius¹⁹ exercitum. Rex Siricum habere desiderat a duce Lotharingo.

Ex Anglia habemus sex milliones a parlamento promissos regi; archiepiscopum²⁰ in Turrem reductum; venisse in urbem electorem Palatinum²¹ et legatum a Portugallia.²² Duo indidem legati in hac urbe sunt, sed latent adhuc, dum de honore illis habendo deliberatur.

Pacem audimus Turcae constitutam cum Persa et Polono;²³ landgravium Hassiae, qui pontificius,²⁴ cardinalem fieri. Exercitus Hispanorum in Catalania esse dicitur XV^es mille peditum, bis mille equitum.

15 Henri de Lorraine, graaf van Harcourt (no. 5054 n. 3).

16 Johann Ludwig von Erlach, goeverneur van Breisach (no. 4994 n. 15).

17 Konrad Widerholdt (1598-1667); vgl. ADB XLII, p. 386vv.

18 Paul Le Prévost, baron van Oysonville (no. 4994 n. 16).

19 Antoine III de Gramont, graaf van Guiche (no. 4996 n. 16).

20 William Laud, aartsbisschop van Canterbury.

21 Karl Ludwig van de Palts.

22 Antão d'Almada en dr. Francisco d'Andrade Leitão (no. 5028 n. 6).

23 De Turks-Perzische vrede, gesloten in 1639, werd in 1641 geratificeerd. Het Turks-Poolse vredesverdrag was in 1640 vernieuwd.

24 Frederik van Hessen-Darmstadt (1616-1682) werd pas in 1652 kardinaal gecreëerd; vgl. NDB V, p. 504.

Bovenaan de brief in de copie te Leipzig: Argumentum. Gallicum foedus cum Suedis renovandum auguratur. Consilia de Constantia et Geneva in foedus Helvetiorum recipienda. Varia nova.