Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 12

5135. 1641 april 8. Van W. de Groot.¹

Frater optime,

Misi ad te nuper litteras Blavii.² Nunc nihil aliud addam quam me et Vergoesium³ in hoc unice incumbere, ut editio maturetur. Scripsit ea de re heri Vergoesius; scribam ego post biduum, ut videam, quid ille interea responsurus sit.

De filii Petri negotio⁴ hoc dicam ipsum iam ad te scribere meque iudicare omnino e re esse, ut abducatur frequentatione eius, quam hic manens singulis septimanis invisere non desinet, cui rei maxime conducet in Galliam iter. Illud nuper mihi et senatori⁵ affirmavit se contra

1 Hs. Den Haag, ARA. Eerste afd., coll. Hugo de Gr. Aanw. 1911 XXIII no. 24, 189. Eigenh. oorspr. Antw. op no. 5120; beantw. d. no. 5153.

2 De brief van Johan Blaeu aan Willem ontbreekt. Hij betrof de uitgave van Grotius Annotationes in libros Evangeliorum (BG no. 1135); zie ook no. 5115 dd. 25 maart 1641.

3 Vermoedelijk Willem van der Goes (no. 4995 n. 15).

4 Zie over de vrijage van Grotius' tweede zoon Pieter de meer uitvoerige brief van Willem dd. 24 juni 1641, no. 5246. Het volgende ‘abducatur’ is verbeterd uit: subducatur.

5 Grotius' zwager Nicolaes van Reigersberch.

[p. 213]

tuam voluntatem uxorem non ducturum, sed ut aliam ducat induci vix poterit. Et forte eo modo fidem obstrinxit. Nisi huic malo absentia medeatur, serpet latius neque nos ei coercendo pares sumus. Vestrum erit de eo statuere quod optimum erit.

De Salmasii⁶ nova haesitatione miror. Scripsit ipse ad Rivetum et promittit scriptionem adversus Petavium,⁷ acerba etiam acerbiorem, qua via sibi licentiam ad nos redeundi parare sperat. Eos, qui aliter de animo suo iudicant, falsi reos pronuntiat.

De praeside Hiberniae⁸ iam in Anglia constitutum puto et quidem, ut omnes hic litterae testantur, in partem duriorem. Neque archiepiscopo⁹ spes maior, nam et is maiore petitur odio, ut et ipse indicas,¹⁰ ita ut ne advocatos quidem reperire valent causae suae defensores.

Haec cum hactenus scripsissem, afferuntur mihi a Blavio litterae cum ternionibus Oooo et Pppp,¹¹ quos ad te mittet Vergoesius. Moram hactenus iniectam in orationes quasdam Barlaei,¹² quas excudendas habuit, reiicit. Reliqua vero brevi absolutum iri spondet. Tradetur ei hac septimana Appendix¹³ neque enim diutius res differri potest, quia iam fere absoluti sunt tres libelli¹⁴ si non imprimendo, at certe characteres disponendo, quod operis est primarii.

Cras hic expectamus e Portugallia legatum,¹⁵ cuius collegam¹⁶ et Britanni excipient inclinante in eam partem parlamento.

Quod Oosterwikius¹⁷

6 Zie voor het verblijf in Frankrijk van Claudius Salmasius no. 4995 n. 10.

7 Salmasius had in een brief aan André Rivet dd. 15 maart 1641 beloofd in zijn De primatu papae een antwoord te geven op de Dissertationum ecclesiasticarum libri duo van Dionysius Petavius SJ. Zie ook supra no. 5111 n. 12; P. Dibon e.a., Invent. Corresp. Rivet, p. 183. Hij publiceerde echter tussentijds reeds een antwoord, Walonis Messalini de episcopis et presbyteris contra D. Petavium Loiolitam Dissertatio prima, Lugduni Batavorum, ex officina Ioannis Maire, anno MDCXLI. Zie ook C. de Waard (ed.), Corresp. Mersenne X, p. 539, 756 n. 7, 758.

8 Thomas Wentworth, graaf van Strafford, werd op 22 mei 1641 onthoofd.

9 William Laud, aartsbisschop van Canterbury, werd onthoofd in 1645.

10 No. 5120.

11 Het betreft de drukproeven van Grotius' Annotationes in libros Evangeliorum (BG no. 1135). Ook de hier genoemde brief van Johan Blaeu aan Willem ontbreekt.

12 Casparis Barlaei Christus patiens sive homilia in historiam passionis Domini et servatoris nostri Iesu Christi, recitata in Illustri Amstelodamensium Schola XXV Mart. MDCXLI, Amsterdami, apud Ioh. et Cornelium Blaeu, MDCXLI. Een Nederlandse vertaling verscheen onder de titel Casparis Barlaei Oratie over 't lijden, cruys en doot onses Heeren en saligmakers Iesu Christi ... Daer is bij ghevoeght desselfs Oratie van de kribbe ofte geboorte Christi, t'Amsterdam, gedruckt voor Jan Benningh ... anno 1641. Barlaeus schreef op 10 april 1641 aan Joachim de Wicquefort: ‘Oratio mea nondum excusa est; in causa est lentus typographus.’ Maar op 18 april was de druk voltooid; vgl. K. van der Horst, Invent. Corresp. Barlaeus, p. 120.

13 Grotius' Appendix de Antichristo (BG nos. 1128-1129).

14 Herdrukken van Grotius' Commentatio de Antichristo, Explicatio de fide et operibus en Explicatio Decalogi (BG resp. nos. 1102, 1111 en 1118).

15 Tristão de Mendonça Furtado (no. 5028 n. 6) werd op 9 april 1641 in Den Haag binnengeleid door Willem II; vgl. Aitzema, II (f.^o), p. 745.

16 Antão d'Almada en dr. Francisco d'Andrade Leitão (no. 5028 n. 6).

17 Willem van Liere, heer van Oosterwijk, ordinaris Staats ambassadeur te Parijs (no. 5063 n. 13), had in maart 1641 van de Franse staatssecretaris Chavigny vernomen ‘dat den heere de la Tuillerie ordre hadde om uwe Hooch Mogh.^en ende mijnheere den prince van Orange dyenthalven t'onderrichten dat den nuntius van den paeus residerende tot Bruyssel [i.e. Richard Pauli Stravius] aen den nuntius ende den ambassadeur van Venetiën alhyer [i.e. Ranuccio Scotti en Anzolo Correr] eenighe schriftelijcke openinghe van trefves hadde gedaen, doch dat den coninck aen de gemelde heeren tot antwoordt hadde gegeven dat, als den cardinael-infant van de coninghen van Hungariën ende Spagniën behoorlijcke authorisatie ende volmacht soude hebben tot afhandelinghe van eenen elfjarighen trefves, mits dat, dyen tijdt geduerende, ydereen blijven soude in 't besit van 'tgene hij nu heeft, sijne Ma.^t aen sijne geal-

[p. 214]

¹⁷ nuper de propositione regi Galliarum a nuntio papali facta de indu-

17 lieerde daervan advys soude geven ende hunne meninghe verstaen’; ARA, SG no. 6766 dd. 23 maart 1641. Zie ook infra bijlage no. 15; W. Brulez (ed.), Corresp. Pauli-Stravius nos. 1014, 1015, 1030, 1034 en 1037 (tussen 19 januari en 30 maart 1641); P. Blet (ed.), Corresp. Scotti nos. 665 en 669 (dd. 8 en 15 februari 1641), Relazione p. 537v. Vgl. Grotius' antwoord, no. 5153.

[p. 214]

ciis in undecim annos Foederatis transscripsit, id qui Gallicarum hic sunt partium rident, quasi rem vanam et nullius momenti et cuius tamen Tuillerius¹⁸ ad principem duabus ante septimanis fecerit mentionem, quasi hoc in publicum sufficiat.

Vale, frater optime, cum uxore et liberis, quibus nos omnia optamus faustissima.

Tibi obsequentissimus frater
Guilielmus Grotius.

18 Mathieu Coignet, sieur de La Thuillerie, ordinaris Frans ambassadeur te Den Haag (no. 5023 n. 10).

Hagae, VIII Aprilis 1641.

Adres: A monsieur monsieur Grotius, ambassadeur de la reine et couronne de Suède, à Paris.

Bovenaan de brief schreef Grotius: Rec. 16 April.

En in dorso: 8 Aprilis 1641 W. de Groot.