Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 12

5194. 1641 mei 26. Aan L. Camerarius.¹

Illustris domine,

Arnimius² hic mortuus nuntiatur. Parantur autem ad S. Desiderii urbem duodecim cohor-

1 Copie Uppsala, UB, E 388a, 282. Gedrukt Epist., p. 677 no. 1495.

2 Hans Georg von Arnim-Boytzenburg (no. 5001 n. 11) was op 28 april 1641 te Dresden overleden.

[p. 299]

tes, id est regimenta, quae in Germaniam eant, incertum an una ituro duce Longavillano.³ Mittuntur et Brisacum septem turmae, nescio an non magis ad firmandum Ossenvillii⁴ imperium quam contra hostem. Glenium⁵ audimus a Bavaro accepisse cohortes novem. Audimus et magnas largitiones fieri ab Hispanico legato,⁶ qui Ratisbonae est; suaderi autem ab eo inducias, quod non miror. Ab imperatore ipso omnem dari operam, ut Brandenburgicus retineatur, etiam res eius in Polonia commendando, reconcilietur vero Luneburgicus, etiamsi opus esset Wolfenbuttelum ei concedere.

Apud Eporediam⁷ cladis aliquid a principe Thoma Galli accepere. Itaque obsidione derelicta retinentur a Gallis castella quaedam urbi incommodatura.

In Catalania Galli terra marique Taragonam circumveniunt. Mari Burdegalensis archiepiscopus⁸ cepit Salam, Alfaquiam obsidet; terra autem Motta Hodincurtius⁹ Constantinam aut obsidet aut cepit.

Ad finem Belgicum pro Bapalma, ubi aquae penuria pressura exercitum fuerat, Aira obsideri coepit, quod viam struit ad repetendam S. Audomari obsidionem.¹⁰ Interim et Ransovius¹¹ cum parte aliqua copiarum ipsi attributa conatur Lillerium capere, quod ab Aira abest non longe. Cardinalis Hispanus his molitionibus auditis Insulas se transtulit cum Cantelmo¹² et decem millibus. Totidem alia oppositurus dicitur Batavis Fontanus comes;¹³ sex millia futura sub Beckio¹⁴ in Lutsenburgico et ad Mosam quatuor, si forte in eas partes incumbat dux Lotharingus. Praeterea ab imperatore cardinalis Hispanus precatur auxilia supra illa sub Lamboio.¹⁵

Ducis Vindocinensis causa cum a iudicibus coram rege tractaretur iamque in eo esset, ut damnaretur absens poenis maiestatis, misit cardinalis qui diceret satis sibi esse, quod paterent consilia contra vitam suam suscepta; se Vindocinensi condonare hanc culpam, rogare regem, idem ut faciat. Rex multum laudata cardinalis clementia suum sibi ius dixit incolume; se eo usurum abstenturumve, prout in posterum se gereret Vindocinensis. Itaque inhibita est traductio imaginis eius¹⁶ et bonorum confiscatio, quamdiu regi ita videtur. Hoc spei ac metus temperamento creditur futurum, ut Vindocinensis retineatur, ne se adiungat duci Bulionio, qui haud

3 Henri d'Orléans, hertog van Longueville, ging echter in verband met de rebellie te Sedan met zijn leger naar Champagne, terwijl het Franse leger in Duitsland onder commando bleef van Jean-Baptiste de Budes, graaf Guébriant.

4 Paul Le Prévost, baron van Oysonville, adjunct-goeverneur van Breisach (no. 4994 n. 16).

5 Gottfried Huyn, graaf van Geleen (no. 5136 n. 5).

6 Manuel de Moura y Corte Real, markies van Castel Rodrigo (no. 5082 n. 9).

7 Ivrea in Piemonte. Zie voor de Franse nederlaag de bijlage no. 22, die Grotius op 22 mei 1641 moet hebben ontvangen.

8 Henri d'Escoubleau de Sourdis, aartsbisschop van Bordeaux (no. 5121 n. 27). Blijkens de Gazette 1641 no. 59, p. 301, dd. 26 mei veroverde hij het fort Salou en voer vervolgens naar het schiereiland Alfaques.

9 Philippe, graaf van La Mothe-Houdancourt (no. 5060 n. 16).

10 In mei-juni 1638 was een Franse belegering van Saint-Omer mislukt.

11 Josias, graaf van Rantzau (1609-1650), Deen van geboorte; hij diende achtereenvolgens in de legers van de Republiek, Denemarken, Zweden en Frankrijk. Vgl. ADB XXVII, p. 281; DBL XIX, p. 156v. Blijkens de Gazette 1641 no. 64, p. 330, dd. 8 juni ging Lillers op 23 mei in Franse handen over.

12 Andrea Cantelmo (no. 5169 n. 17).

13 Paul-Bernard, graaf van Fontaine (no. 5169 n. 16).

14 Johann von Beck, Spaans goeverneur van Luxemburg (no. 5140 n. 19).

15 Wilhelm, baron van Lamboy (no. 5005 n. 12).

16 Bedoeld is een executie in effigie; vgl. no. 5198. Het verhaal van de rechtszitting is meer uitvoerig te vinden in A. Aubéry (ed.), Mémoires pour l'histoire du cardinal duc de Richelieu (Paris 1660), II, p. 651vv. In plaats van het voorafgaande ‘Itaque’ geeft de copie te Uppsala: Duci.

[p. 300]

dubium est, quin cum Hispano pepigerit aliquid¹⁷ pecuniasque denuo acceperit. Suessionensis vero et dux Guisius dicuntur non quidem ei federi subscripsisse, quia ius summi imperii non habent, quale habet dux Bulionius, sed fidem suam perscriptam dedisse Bulionio se communem cum ipso fortunam habituros. Ea res Castilionaeum¹⁸ cum copiis ad Retelium retinet neque ullam amplius spem video componendi, ut optaveram, huius negotii.

Apud Airam tria hostium castella partim capta, partim derelicta in potestatem Gallorum venere. De federe inter Suedos Gallosque¹⁹ bona omnia ominor. Nihil tamen certi habeo.

Portugalliae res multum mihi videntur nutare, praesertim quod praefectos trans mare non videam novo regi accedere et supplicia illa de proceribus sumta²⁰ soleant irarum semina relinquere.

In re Palatina nihil video, quod speremus, priusquam et Scotici et Anglici motus certam quietem acceperint. Valde exspecto scire, an pactam suam secum sit adducturus minor princeps Arausionensis,²¹ et quale fedus Angli cum Batavis desiderent.

Cum Dano Batavos conventuros puto quam minimo poterunt damno. Nolent enim ultra Hispanicum bellum aliud sibi insuper accersere. Exspectatur hic, ut magni aliquid efficiant aut certe tentent Batavi alioqui non evitaturi offensas huius aulae iam nonnihil commotae ob datum aditum legato caesariano.²²

Deo publica negotia simulque omnia ad ill. Dom. vestram pertinentia seria prece commendo.

Illust. vestrae Dom. perpetuae observantiae debitor
H. Grotius.

17 De overeenkomst van 30 april 1641 was eveneens getekend door de graaf van Soissons en de hertog van Guise; vgl. no. 5129 n. 21.

18 Gaspard de Coligny, hertog van Châtillon, maarschalk van Frankrijk (no. 5119 n. 3).

19 Het verdrag tussen Frankrijk en Zweden werd in juli 1641 verlengd.

20 Het bericht moet berusten op valse geruchten.

21 Willem II keerde in juni 1641 terug in de Republiek; Mary Stuart, de ‘Princess Royal’, volgde hem pas in maart 1642.

22 Johann Weichard, graaf Auersperg (no. 5042 n. 6).

Lutetiae, 26 Maii MDCXLI.

Sanctogermanus et alii quidam²³ ex Anglia huc se receperunt parlamenti metu. Marescallo Castilionaeo imperatum, ut se adiungat duci Lotharingo et Halerio²⁴ inter Mosam et Sambram. Detectae sunt insidiae comitis Suessionensis in montem Olympi.²⁵ Rex autem praesidium posuit in Ioinvilla. Speratur Aira Gallorum fore cis dies quadraginta. Nec minor spes de Tarragona, per famem, si vis non succedat.

23 Henry Jermyn († 1684) was, tezamen met Henry Percy († 1659), afgevaardigde in het parlement voor Northumberland, en de dichter sir John Suckling (1609-1642) in maart 1641 verwikkeld in een complot om zich van het leger meester te maken ten behoeve van Karel I. Vgl. DNB resp. XXIX, p. 342vv.; XLIV, p. 413v.; LV, p. 140-146. Zie ook CSP Ven. 1640-1642, p. 149v.

24 Karel IV, hertog van Lotharingen, en François de l'Hospital, sieur du Hallier (no. 5083 n. 25).

25 Mont-Olympe, een door Lodewijk XIII gebouwde vesting aan de Maas nabij Sedan.