Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 12

5387. 1641 september 28. Aan L. Camerarius.¹

Illustris domine,

Super libertate marescalli Hornii² exspecto responsum, quod D. Mokelius³ ab aula Bavarica accipiet, ad quam is meas literas⁴ regis voluntatem significantes miserat. De libello adversus Palatinam domum edito⁵ hoc tempore mirarer, nisi scirem internas Britanniae discordias efficere, ne magna sit regis istius auctoritas et Danum habere alia negotia, quae prae Palatino negotio praevertat. Obliterationis Ratisbonensis⁶ exemplum hic legitur, sed an archetypo congruat, nescio. Pacis certe inde spes exigua. Tum vero despectus iste et Lunaeburgicae et Hassicae domus ostendit multum adhuc Austriacis esse in viribus suis sociorumque fiduciae, quanquam commotis Hispaniae rebus.

Post malam Gallorum pugnam ad Tarragonam⁷ visa est nutare fides Barcinonensium. Itaque Mota Hodincurtius,⁸ qui Gallicis ibi copiis imperat et a principe Condaeo ex comitatu Ruscinonensi aliquid accepit supplementi, misit eo de suis, qui civitatem bona spe impleat, donec eo veniat cum proregis Gallici auctoritate marescallus Bressaeus,⁹ qui se ei itineri parat.

1 Copie Uppsala, UB, E 388a, 299. Gedrukt Epist., p. 690 no. 1523. De passage ‘metu oppugnationis ... dedita est’ ontbreekt in de copie te Uppsala, terwijl de brief in deze copie is gedateerd op 26 september.

2 Gustav Karlsson Horn (no. 5264 n. 1).

3 Friedrich Richard Mockhel, Zweeds resident te Benfeld; zie ook no. 5361.

4 Ontbreekt.

5 Niet geïdentificeerd. Zie voor een overzicht van de in de jaren 1639-1641 verschenen pamfletten inzake de Palts Theatr. Eur. IV, p. 468.

6 Zie no. 5357 n. 22, no. 5377 n. 13.

7 Op 22 en 23 augustus.

8 Philippe, graaf van La Mothe-Houdancourt (no. 5060 n. 16).

9 Urbain de Maillé, markies van Brezé, maarschalk van Frankrijk (no. 5142 n. 16), was van oktober 1641 tot mei 1642 Frans onderkoning van Catalonië.

[p. 538]

Sed et classis, quae Massiliam redierat, rursum itineri paratur crediturque marchio Bressaeus¹⁰ per fretum Gaditanum venturus, ut ei se adiungat suis cum navibus. Quod si fit, nudatur Portugallia, praeterea timendae erunt procellae, quae hac anni tempestate exoriri solent. De Taragona Gallis dedita vanus¹¹ est rumor. Portugalliae rebus nemo est, qui non timeat, ideo quod coniurationis detectae labes tam multas domos infecit et indicio est aut plurimis taedium obortum rerum novatarum aut mercedes et spes e Castella animos perrumpere.

Dux Carolus¹² adhuc laborat, ut privato sibi vivere liceat cum duabus ad sui custodiam centuriis; et forte id obtinebit, si Lamottam regi restituat.

XII mensis huius Conisa in Pedemontana regione Harcurtio¹³ dedita est metu oppugnationis, suffosso et multum verberato oppidi vallo. 15 Ionvillae urbs et arx in comitatu Burgundiae dedita est Granseio,¹⁴ qui ibi nunc arma regia gubernat Halerio¹⁵ Nanciacum custodiente. XVIII Bapalma spe citius in Gallorum venit potestatem. Qui praefectus Bapalmae fuerat¹⁶ et praesidiarii, quousque pacti fuerant, deducti a Gallis, deinde ubi paulum processissent, ab Atrebatum urbis praefecto Sampreulio¹⁷ oppressi captique sunt volente, ut creditur, ipso Bapalmae praefecto, Lauretta nomine, quia ad Hispanum redire metuit, aegre excusaturus tam festinam deditionem, praesertim cum fama sit emptam eam quinquagies mille pistoriensibus. Eodem die XVIII Hispani a Bassea, quam obsederant, discessere ob superventum Millereii¹⁸ validum ducentis exercitum. Ex eo Lamboianus¹⁹ miles partim se addidit Airam obsidentibus, partim Insularum urbem et ei circumiecta tuentibus. Principi Arausionensi, quando conatus in Saxum Gandavense non provenerunt, satis restat adhuc temporis, ut aliud aliquid tentet. Torstensonii²⁰ tardior adventus periculum adfert Dorstenae. Wolfenbuttelium multis machinis verberari audio. Nescio tamen an hoc incommodum et simul increscentes aquae tantae sint, ut brevi exspectare deditionem possimus. Hostis in propinquo ibi est. Hohentwila rursus obsidionem timet. Badae inter Helvetios multum discordatur.

Rex Britanniae prudenter facit, quod Scotis concedit omnia, sed illa nimia lenitas non potest non multis esse suspecta doloris alto corde pressi.²¹ IV peditum, II equitum millia, quae in armis retinere volunt Scoti, obtentui habere possunt causam Palatinam, revera, ut arbitror, ipsorum tutelae inservient.

De Ruperto principe²² doleo evanidum esse quod conceperam gaudium. Et Suedi et Galli, quantum ego iudicare possum, inducias si habere possint, non recusent. Et quae cum Brandenburgico acta sunt,²³ videntur eo viam struere. Rex Daniae, ut puto, timeri vult ab utraque parte, ut quae ad suum sunt commodum obtineat, praesertim de comitatu Pinnebergensi, quem si retinere potest, malo in loco erunt res Hamburgensium.

Reginam Galliae matrem²⁴ puto ire Coloniam. Constantinopoli in magno honore et gratia

10 Jean Armand de Maillé, markies, later hertog van Brezé (no. 5103 n. 9).

11 De copie te Uppsala geeft: novus.

12 Karel IV, hertog van Lotharingen.

13 Henri de Lorraine, graaf van Harcourt, Frans opperbevelhebber in Noord-Italië (no. 5054 n. 3).

14 Jacques Rouxel de Médavy, graaf van Grancey (no. 5323 n. 11).

15 François de l'Hospital, sieur du Hallier, Frans militair goeverneur van Lotharingen (no. 5083 n. 25).

16 De sieur de Laurette.

17 François de Jussac, sieur de Saint-Preuil (no. 5273 n. 12).

18 Charles de La Porte, hertog van La Meilleraye (no. 5101 n. 7).

19 Wilhelm, baron van Lamboy (no. 5005 n. 12).

20 Lennart Torstensson (no. 5176 n. 4) kwam pas eind november bij zijn leger aan.

21 Vgl. Vergilius, Aeneis I, 209: premit altum corde dolorem. In plaats van het voorafgaande ‘multis’ geeft de copie te Uppsala: omnibus.

22 Ruprecht van de Palts werd echter in oktober 1641 vrijgelaten uit keizerlijke gevangenschap.

23 Op 24 juli 1641 was tussen Zweden en Brandenburg een wapenstilstandsverdrag gesloten.

24 Maria de' Medici.

[p. 539]

est legatus Persa.²⁵ Caesaris nuntio²⁶ nihil responsi datum. Mittetur aliquis inde Viennam,²⁷ qui efficiat ut iusta legatio ac plena dignitatis a Vienna Constantinopolim veniat. Interim Moscovitae a Tartaris, Turcarum sociis, male habiti dicuntur, capti multi.

Deum rogo ill. Dom. vestrae perpetuo sit propitius favensque.

Illust. Dom. vestrae perpetuae observantiae debitor
H. Grotius.

25 Ibrahim khan; zie ook bijlage no. 35.

26 De internuntius Iszdency.

27 Mehmet aga (no. 5370 n. 5).

Lutetiae, XXVIII Septembris anni MDCXLI.

Mitto decretum parlamenti contra bullam papae,²⁸ qua is ecclesiasticis Galliae interdixerat, ne quid ad bellum conferrent. Bellum exarsit inter papam et Parmensem,²⁹ ideo quod Parmensis in ducatu de Castro, quod feudum est ecclesiae, munimenta fecit et introduxit eo militem sine papae consensu. Opem Parmensi fert Ethruscus. Suam papae offert Hispanus. Harcurtius ivit, ut liberet Monticalvum ab obsidione Thomae principis. Classis Hispanica, quae ad oram Catalaniae fuit, est ad Maioricam. Exercitus Hispanicus ad Tarragonam, Gallicus ad Valles relicto Constantinae³⁰ praesidio. Per morbum Millerei comes Guichius³¹ factus Franciae marescallus imperat exercitui regis, qui est ad XXXV millia. Duo millia in praesidio sunt Basseae.

28 Zie no. 5374 n. 13.

29 Odoardo Farnese, hertog van Parma.

30 Resp. Valls en Constantí nabij Tarragona.

31 Antoine III de Gramont, graaf van Guiche (no. 4996 n. 16).

Adres (volgens de uitgave der Epist.): Ludovico Camerario, reginae regnique Sueciae consiliario.

Bovenaan de brief in de copie te Uppsala: Redd. Leidae, 5 Octob. 1641.