Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 12

5205. 1641 juni 1. Aan L. Camerarius.¹

Illustris domine,

Duplex bonum accepit Suedia in valetudine meliore Banerii et in Arnhimii morte.² Rebus autem nostris satis bene adhuc euntibus non puto multos fore, qui ab his ad imperatorem transfugiant. Ratisbonae esse intelligimus Enckefortium, Hatsfeldium³, alios; Glenium⁴ ad Rhenum ire, Gillonem Hasium⁵ Crucenacum versus.

Dux Longavillanus dixit mihi se in Germaniam ire, sed prius ruri percuraturum se valetudinem, id est, ut puto, exspectaturum mandata pro temporum usu. Erlachius⁶ videtur moliri aliquid. Exiit enim Brisaco cum copiarum parte. Dux Carolus⁷ habere creditur ter mille equites, pedites quinquies mille. In eius gratiam restituitur in bona Elbovius⁸ et in matrimonium cum fratre regio princeps Margarita.⁹ Posset autem Castilionaeus¹⁰ se iungere cum duce Carolo, nisi maneret a Sedano metus agente Guisio Bruxellis, Namurci, ut hic fama est, Bulionio cum uxore.¹¹ Videntur bellum civile sperare ex cardinalis odio. Habent tria millia et quingentos equites, pedites totidem. Sed quid haec ad regios exercitus? Sollicitarunt etiam fratrem regium, sed is cuncta sibi comperta regi detexit missique sunt in carcerem qui se ei negotio immiscuerant.

1 Copie Uppsala, UB, E 388a, 283. Gedrukt Epist., p. 678 no. 1496.

2 Johan Gustavsson Banér was inmiddels op 20 mei 1641 te Halberstadt overleden, Hans Georg von Arnim-Boytzenburg (no. 5001 n. 11) op 28 april 1641 te Dresden.

3 Adriaen von Enkefort (no. 5020 n. 21), die teruggekeerd was uit Franse krijgsgevangenschap, en de keizerlijke veldmaarschalk Melchior von Hatzfeldt und Gleichen (no. 5025 n. 11).

4 Gottfried Huyn, graaf van Geleen (no. 5136 n. 5).

5 Gilles de Haes, Vlaming in keizerlijke dienst (no. 5041 n. 20).

6 Johann Ludwig von Erlach, goeverneur van Breisach (no. 4994 n. 15).

7 Karel IV, hertog van Lotharingen.

8 Charles II de Lorraine (1596-1657), hertog van Elbeuf, oudste broer van de graaf van Harcourt, had in 1631 deelgenomen aan de samenzwering tegen Richelieu; vgl. DBF XII, kol. 1184vv.

9 Margaretha van Lotharingen (1613-1672), zuster van hertog Karel IV, was in 1632 zonder koninklijke toestemming gehuwd met Gaston d'Orléans; vgl. NBG XXXVIII, kol. 812vv.

10 Gaspard de Coligny, hertog van Châtillon (no. 5119 n. 3). In plaats van het volgende ‘maneret’ geeft de copie te Uppsala: manserat.

11 Eleonora van den Bergh.

[p. 314]

Ad Airam bene res procedunt. Muniuntur castra, facilis est annona, incipiunt opera, caesi aut fusi sexcenti hostium, qui in urbem ingredi frustra speraverant. Non videtur Gallos diu tractura ea obsidio, qua peracta interiora Belgicae petituros se dicunt paratos praelio, famem quoque facturos urbibus, modo Batavi paria ex sua parte praestent.

In Italia pugnatum est; qua fortuna, nondum scimus, nisi quod dicunt non minus Chivasii obsidium dereliquisse principem Thomam et Hispanos quam Gallos Eporediae.¹² Additur pridem sine stipendiis esse Hispanos, equitatum vero eorum plane exhaustum.

In Ruscinonensem comitatum irruet princeps Condaeus. De Catalania vero in Arragoniam deduxisse exercitum dicuntur Hispani relictis praesidiis Taragonae et Constantinae. Missae ad archiepiscopum Burdegalensem¹³ tres naves longae, ad Harcurtium¹⁴ tria militum millia. Omnia essent in spe optima extra illum, quem dixi, metum a Sedano.

Interdictum papae adversus Lucenses¹⁵ suspensum manet ad tempus aliquod. Nihil ibi poterit papa tuentibus civitatem Hispano et Ethrusco. Rex reginae matri¹⁶ offert aut reditum mutata familia aut sedem, ubi minus suspecta vivat.

De federe Suedos inter et Gallos¹⁷ puto et ego confectum negotium, sed famam spargi, quasi ad pacem usque communem id duraturum esset territandis hostibus; caeterum in arcano pepigisse Suedos; si res Germaniae meliorem in statum restituantur, sibi ut pacem facere liceat. Nam Galliam regentium quin intersit bellum manere quam diutissime, dubitari non debet. Forte et rex Angliae nihil peccasset, si pridem bello externo antevertisset domesticos motus. Nunc infesti exercitus, audaces seditiones, tristia supplicia quem exitum sint habitura, perobscurum est. Electori certe Palatino¹⁸ haec omnia incommode eveniunt. Proposita ad pacis colloquia loci mutatio¹⁹ mihi non aliud videtur adferre commodum quam quod minus longa erunt intervalla inter Suedorum et Gallorum legatos. De Iohannis Waertii²⁰ morte nihil hic audimus. Sed cum magno dolore libertatem suam differri queritur Hornius.²¹

Transmarinae Portugallorum provinciae videntur adhuc aut Castellanis adhaerere aut dubitare. Ex bonis malisve domi successibus pendebunt et externae res. Putatur hic in Suediam iturus qui nunc in Dania est a Portugallia legatus.²² Miror autem et episcopum,²³ qui hac transiit, ire Romam cum legati titulo, priusquam constet, an eum ut talem recipere audeat papa. Periculosum autem est pati status controversiam in ea aula, unde omnia ferme Italorum iudicia pendent.

Deus et publicis rebus et privatim ill. Dom. vestrae largiatur salutaria.

Ill. Dom. vestrae perpetuae observantiae debitor
H. Grotius.

12 Ivrea in Piemonte.

13 Henri d'Escoubleau de Sourdis, aartsbisschop van Bordeaux (no. 5121 n. 27).

14 Henri de Lorraine, graaf van Harcourt, Frans opperbevelhebber in Noord-Italië (no. 5054 n. 3).

15 Zie voor de moeilijkheden tussen de paus en Lucca, Pastor, Gesch. Päpste XIII 2, p. 712v.; A. Mancini, Storia di Lucca, p. 259v.

16 Maria de' Medici vestigde zich in september 1641 te Keulen.

17 Het verdrag tussen Frankrijk en Zweden werd in juli 1641 verlengd.

18 Karl Ludwig van de Palts.

19 In het Frans-Zweedse verdrag van 1638 waren Keulen en Hamburg genoemd als plaatsen waar een vredesconferentie zou worden gehouden, in het verdrag van 1641 werd dit gewijzigd in Munster en Osnabrück.

20 Johan van Werth overleed pas in 1652 (no. 5017 n. 4).

21 De brieven van Gustav Karlsson Horn (no. 5264 n. 1) aan Grotius van 1641 ontbreken.

22 Francisco de Sousa Coutinho (no. 5156 n. 2).

23 Dom Miguel de Portugal, bisschop van Lamego (no. 5028 n. 6).

Lutetiae, Calendis Iuniis MDCXLI.

[p. 315]

Rumores hic sunt de capta Constantina²⁴, de Theodonisvilla obsidenda a duce Lotharingo et Castilionaeo, de fame Hispanorum in Ruscinonensi tractu.

24 Constantí nabij Tarragona was op 14 mei 1641 door de Fransen ingenomen.

Bovenaan de brief in de copie te Uppsala: Red. Leidae, 8 Iunii st.n. 1641.