Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 12

5501. 1641 december 14. Aan L. Camerarius.¹

Illustris domine,

Filio ill. Dom. vestrae² opto celerem reditum bene confectis negotiis.

Postquam Torstensonius³ suo cum milite ad veterem exercitum venerit, videbimus, an res

1 Copie Uppsala, UB, E 388a, 310. Gedrukt Epist., p. 699 no. 1543.

2 Joachim Camerarius (no. 5026 n. 8). Zie over zijn reis naar Zweden Friedr. H. Schubert, L. Camerarius, p. 408v.

3 Lennart Torstensson (no. 5176 n. 4) was eind november bij het leger aangekomen.

[p. 666]

ad praelium sit ventura, an vero nostri oppugnaturi Saxonica oppida. Hohentwilum machinis verberant hostes, ipsi validis munimentis sese tutantes contra hostium tela. Erlachio,⁴ ut contra eos eat, non satis est copiarum. Dux Carolus⁵ Homburgi est, copiae eius partim in praesidiis, partim in Palatinatu inferiore. Palam hostilia in Gallos patrant et Galli e Tabernis Alsaticis⁶ egressi equos cepere, quos Argentoratensis civitas mittebat donum duci Carolo. Pontemoussani iterum iurarunt fidem regi Galliae et Granseius⁷ arcem oppugnat sitam inter Mottam et Novum Castellum.

Helvetii adhuc disputant, an dilectus, quos petit legatus Galliae,⁸ debeantur in hoc bello ex federe cum Gallia, an vero pugnent cum federibus Austriacis, Burgundicis, Mediolanensibus et imperii reverentia. Sed pontificii Helvetii metu Gallorum abstulere diplomata tutelae, quae locis quibusdam episcopatus Basileensis apposuerant.

In Ruscinonensem tractum advenit marescallus Bressaeus⁹ Catalaniam pro Galliae rege recturus summo cum imperio. Audimus in eo tractu Ruscinonensi nunc pares ferme esse copias bellantium utrinque, ad septem millia peditum, equites minus mille. Rex Catalanis in ver proximum promittit novem peditum, duo equitum millia.

Aira ante hos dies octo Hispanis dedita est paullo celerius quam hic creditum fuerat idque ob alimenta, quae restabant, madore corrupta. Praefectus oppidi qui fuit,¹⁰ ad regem venit et bene ab eo acceptus est. Periere de praesidio, quod ter mille hominum fuerat, morbis mille septingenti. Rupellam¹¹ rex novum episcopatum facit.

Dux Parmensis¹² exutus ducatu Castri novo edicto, ut ipse Romam veniat fide publica accepta, citatur. Manet adhuc in armis et metuitur ideoque papa multo milite tutatur fines et Bononienses et Ferrarienses. Sed et Mutinensis dux¹³ cum ipso Parmensi et Ethruscus¹⁴ cum legato Galliae¹⁵ collocuti sunt, ut conditionibus aequis hoc negotium componatur. Manet adhuc Lucensis controversia et an legatus, qui novus e Portugallia venit,¹⁶ ut talis admittendus sit, lenta est Romae consultatio.

Facit rex novas cohortes Germanorum et alas. Princeps autem Monaeci¹⁷ etiam dux et par Galliae futurus est. Fama hic est contra Portugallos mitti principem Thomam, Catalaniae tuendae Leganesium.¹⁸

Principi Ruberto¹⁹ libertatem gratulor. An pro ea domo maius aliquid sperare debeamus, pendet ex iis, quae in parlamento Angliae decernentur. Ad alia impedimenta non levia accessit gravis ille ex Hybernia motus, ubi ingens est pontificiorum numerus et forte addent se alii,

4 Johann Ludwig von Erlach, goeverneur van Breisach (no. 4994 n. 15).

5 Karel IV, hertog van Lotharingen. In plaats van het volgende ‘Homburgi’ geven de copie te Uppsala en de uitgave der Epist.: Hamburgi.

6 Zabern in de Elzas.

7 Jacques Rouxel de Médavy, graaf van Grancey (no. 5323 n. 11), belegerde het kasteel van Bazeilles aan de Maas; zie ook infra, postscriptum.

8 Jacques Le Fèvre de Caumartin (no. 5015 n. 5). Grotius ontleende het Zwitserse nieuws wellicht aan de brief van C. Marin dd. 28 november, no. 5482.

9 Urbain de Maillé, markies van Brezé, maarschalk van Frankrijk (no. 5142 n. 16).

10 Monsieur d'Aigueberre (no. 5062 n. 13).

11 La Rochelle werd pas in 1648 een bisdom.

12 Odoardo Farnese, hertog van Parma.

13 Alfonso III d'Este, hertog van Modena.

14 Ferdinando II de' Medici, groothertog van Toscane.

15 François Du Val, markies van Fontenay, genaamd Fontenay-Mareuil (no. 5119 n. 34).

16 Dom Miguel de Portugal, bisschop van Lamego (no. 5028 n. 6). In plaats van het volgende ‘consultatio’ geeft de copie te Uppsala: consideratio.

17 Onorato II Grimaldi (no. 5484 n. 7).

18 Zowel Tommaso Francesco van Savoye als Diego Mexía Felípez de Guzmán, markies van Leganés, bleef in Noord-Italië. aant.

19 Ruprecht van de Palts.

[p. 667]

quibus gravis est Anglorum ibi dominatus. Unum hoc tempore bonum est, quod Hispano talia fovere nunc non vacat.

Accepi a barone Oxenstierna²⁰ literas. Puto verum esse quod coniectat ill. Dom. vestra ab induciis non abhorrere Suedos. Neque id nolent Lunemburgici ac Hassica²¹ additis quibusdam conditionibus. Palatinum negotium, ni fallor, omnes Anglis tractandum relinquent. Quod ad caeteros Germaniae principes attinet, non possunt externi liberos facere eos, qui liberi esse nolunt. Nam et si cogantur esse liberi, eo ipso liberi non erunt. Ansiaticae civitates in bellum pertrahi se non patientur et magna excusatio est commerciorum necessitas. Hamburgensis civitas et Bremensis a rege Daniae eiusque filio²² magnum adeunt libertatis periculum nec video, quomodo malum imminens evitare possint, nisi societate cum Batavis.

Deus pacem det christianis et ill. Dom. vestrae prospera omnia.

Ill. Dom. vestrae obsequii perpetui debitor
H. Grotius.

20 Johan Oxenstierna. Zijn brief aan Grotius is in dit deel opgenomen onder no. 5464A.; zie ook Grotius' antwoord, no. 5503.

21 De hertogen August, Friedrich en Christian Ludwig van Braunschweig-Lüneburg en Amalia Elisabeth van Hanau-Münzenberg, landgravin-regentes van Hessen-Kassel.

22 Frederik, aartsbisschop van Bremen, de latere koning Frederik III van Denemarken.

Lutetiae, 14 Decembris MDCXLI.

Arx illa apud Motam dicta Basilia in potestatem venit Gallorum. Marescallus Bressaeus in Ruscinonensi tractu Argilleriam munit.

In Italia agitur de nuptiis filiae ducis Parmensis cum filio Barbarini Romae praefecti.²³

23 Zie no. 5384 n. 15.

Adres (volgens de uitgave der Epist.): Ludovico Camerario, reginae regnique Sueciae consiliario.