Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 12

5484. 1641 november 30. Aan L. Camerarius.¹

Illustris domine,

Rex Erlachio et, si is absit, Ossenvillio,² ita ut ego rogaveram, mandata dedit, ut Waertium³ deducant Basileam aut Argentoratum, prout inter marescallum Hornium,⁴ ubi is Lindaviam perductus iterum fuerit, et Iohannem Waertium convenerit, ut permutatione facta utrique contingat libertas. Cognovi autem ex regis sermone valde eum desiderare certos nuntios de Torstensonii⁵ et exercitus novi ad exercitum veterem adventu et de eventu colloquii Goslariensis.⁶ Hac occasione rogavi eum, ut verbis rebusque animos adderet landgraviae, cuius exemplo etiam Lunaeburgici retineri possint. Id rex curae sibi fore promisit. Fuit rex valetudine minus secunda, sed nunc convaluit maxime exhilaratus laeto nuntio de arce Monaeci in Liguria, quae adiuvante vetere domino e Grimalda domo⁷ Hispanicum praesidium eiecit accepitque Gallicum, unde magna erit oportunitas mari infestandi Hispanos portu iustae classis capace.

Ad hostium castra Airam obsidentia fuit cum equitatu et pedite nonnullo comes Guichius,⁸ sed nihil vidit, quod ea oppugnandi aut perrumpendi spem daret. Itaque rediit Airamque reliquit brevi dedendam hosti.

Dux Carolus⁹ in Bavaria ipse est, legit militem; eum quem habuit distribuit per Palatinas et Lotharingas terras infestum Metensi agro, cuius habitatores, ut se tueantur, armis instruit

1 Copie Uppsala, UB, E 388a, 308. Gedrukt Epist., p. 697 no. 1540. Geciteerd in vert. Brandt-Cattenb., Leven II, p. 296.

2 Resp. Johann Ludwig von Erlach, goeverneur van Breisach (no. 4994 n. 15), en diens adjunct, Paul Le Prévost, baron van Oysonville (no. 4994 n. 16).

3 Johan van Werth (no. 5017 n. 4).

4 Gustav Karlsson Horn (no. 5264 n. 1).

5 Lennart Torstensson (no. 5176 n. 4) kwam eind november met nieuwe troepen bij het Zweedse leger aan.

6 Te Goslar confereerden sinds 7 oktober onderhandelaars namens de keizer en de hertogen van Braunschweig-Lüneburg.

7 Onorato II Grimaldi (1604-1662); vgl. NBG XXII, kol. 69. Hij had in de nacht van 17 op 18 november in Monaco een Frans garnizoen toegelaten.

8 Antoine III de Gramont, graaf van Guiche (no. 4996 n. 16).

9 Karel IV, hertog van Lotharingen.

[p. 647]

Gransaeus.¹⁰ Misit autem dux Carolus in Lucemburgicum et filiam suam¹¹ et quae habet pretiosa. Ipse videtur ire ad promovendam obsidionem Hohentwilii, quod adhuc bene defenditur, et, ut ei subveniat, Erlachius militis plus exspectat.

Helvetiorum autem pontificii quantum clam possunt Austriacas res provehunt metuiturque, ne in apertum cum eiusdem gentis protestantibus divortium erumpant.

E Perpiniani praesidio egressi nonnulli cladem accepere a Gallis XX caesis, captis XL. Et Almerasi¹² oppidum arcemque insessa ab Hispanis recepere Galli. Caeterum in illis locis et mare et pleraque camporum tenent Hispani. Ducatus Castri addictus est creditoribus ducis Parmensis;¹³ ipse de Parmensi et Placentino territorio periclitatur. Sed rex Galliae et Itali principes laborabunt pro eo, ut veniam petat accipiatque.

Rumor est Asaci urbem a Turcis captam arce adhuc penes Cosaccos manente; Persam autem legatum cum legato a Constantinopoli¹⁴ redire in Persidem paci stabiliendae.

Bavaro non est cur multum fidant Galli. Sed nec Palatinum curabunt negotium nisi Anglia praeeunte, quae praeter motus et suos et Scoticos novum negotium invenit bello a pontificiis Hibernis suscitato, quod profecto aleret Hispanus, si tempora haberet minus impedita. Miseret me boni regis, in quem tot insurgunt adversa.

Anstruterus¹⁵ secundam in Suedia famam habet. Itaque gratum puto fore eius adventum, sed sine effectu, si verba tantum adferat. Vix futurum puto, ut nova nupta¹⁶ ad Batavos eat ante annum aetatis duodecimum. Tantisper res omnis in incerto erit.

Pacem serio a se desiderari rex mihi affirmat. Parat se itineri Mazarinus et baronem Oxenstiernam¹⁷ mare transisse laetor. Si induciae fiant, tam Palatinus¹⁸ quam dux Carolus nihil obtinebunt, nisi alimenta e suis bonis.

Danum cum imperatore suas controversias compositurum arbitror. Renovatio federum cum Batavis res pertricosa est.

Cardinalis Hispani¹⁹ mors non videtur tantum incommodi allatura Belgicis rebus, quantum vellent Galli et Batavi, quia ex morbo diu prospectatum est id malum et curata omnia, quibus prohiberi possent res novae. De successore varii et hic sermones. Regina hic fratrem luget.²⁰

Regis frater in maternas aedes venit.²¹ Guisiorum aedes diruentur.

De literis²² amicos urgebo Deum rogans, ut ill. Dom. vestrae sit semper propitius.

Illust. Dom. vestrae perpetuae observantiae debitor
H. Grotius.

10 Jacques Rouxel de Médavy, graaf van Grancey (no. 5323 n. 11).

11 Anne de Lorraine (1639-1720), dochter van Béatrice de Cusance, prinses van Cantecroix.

12 Almenar ten noorden van Lérida was op 6 november ontzet; vgl. Gazette 1641 no. 149, p. 861-868, dd. 28 november.

13 Odoardo Farnese, hertog van Parma.

14 Niet geïdentificeerd.

15 De Engelse diplomaat sir Robert Anstruther. Hij had meermalen diplomatieke missies in Duitsland vervuld; Grotius had hem in 1633 in Hamburg ontmoet. Vgl. dl. V, nos. 1867, 2092 en 2126. De hier genoemde bezending naar Zweden heeft niet plaatsgevonden.

16 Mary Stuart, de ‘Princess Royal’, kwam in maart 1642 naar de Republiek.

17 Johan Oxenstierna.

18 Karl Ludwig van de Palts.

19 De kardinaal-infante Ferdinand van Oostenrijk was op 9 november overleden.

20 Op 30 november werd in de Gazette 1641, no. 157 p. 880, meegedeeld: ‘Le 28 tous les ambassadeurs et résidens en cette cour, excepté ceux de Suède et de Holande, allèrent à Saint-Germain de la part de leurs maistres, se condouloir avec la reine sur la mort du cardinal-infant, frère de sa Majesté.’

21 Gaston d'Orléans betrok, nadat Maria de' Medici zich te Keulen had gevestigd, haar paleis het Luxembourg te Parijs.

22 Het betreft vermoedelijk humanistenbrieven, waarvan Camerarius een verzameling aanlegde, onder meer met de hulp van Théodore Godefroy (no. 5447 n. 21).

Lutetiae, 20/30 Novembris anni MDCXLI.