Algemeen letterkundig lexicon

collatieformule

Etym: Lat. collatio = samenbrenging, vergelijking.

Term uit de analytische bibliografie voor de formule waarmee de opbouw van de ideal copy wordt weergegeven, met andere woorden: hoeveel bladen er idealiter in een exemplaar van een druk of oplage aanwezig dienen te zijn. Wanneer zonder te collationeren een formule van één enkel exemplaar-1 wordt genoteerd, wordt vaak ook de term collatieformule gebruikt, maar beter is in zulke gevallen te spreken van opbouwformule.

De collatieformule wordt voorafgegaan door de aanduiding van het bibliografische formaat van het desbetreffende boek. Ze bestaat uit een opgave van het aantal katernen en d.m.v. een bovengeschreven cijfer het aantal bladen (blad-2) per katern. Tussen haakjes worden toegevoegde, vervangende (cancel) of ontbrekende bladen aangegeven en na een ‘$’-teken het aantal bladen dat per katern gesigneerd is. Toegevoegde bladen in het voorwerk worden aangeduid met ‘π’; in het hoofdwerk met ‘χ’.

De formule 8: ⁸ (±2) A-E⁸ F⁸ (-F8) G-K⁸ L⁸ (L6+χ) M-Z⁸ [$5 (-1, 2, A1; +B6)] betekent: dit boek in octavo-formaat telt 192 bladen, nl. één katern voorwerk + 23 katernen hoofdwerk (de letters J, U en W worden niet gebruikt) van elk acht bladen; in het voorwerk is het tweede blad een cancel; in het F-katern ontbreekt het laatste blad; in het L-katern is tussen het zesde en zevende blad een extra niet-gesigneerd blad toegevoegd; alle katernen zijn tot en met het vijfde blad gesigneerd, maar op de eerste twee bladen van het voorwerk en het eerste blad van het A-katern is geen katernsignatuur geplaatst; een extra signatuur daarentegen bevindt zich op blad 6 van het B-katern.

Lit: W.W. Greg, ‘A formulary of collation’ in The Library, 4th series, 14 (1934), p. 365-382 • F. Bowers, Principles of bibliographical description (1949), p. 196-254 • W.W. Greg, A bibliography of the English printed drama to the Restoration, dl. 4 (1959), p. I-CLXXIV • M.J. Pearce, A workbook of analytical & descriptive bibliography (1970), p. 73-95 • Ph. Gaskell, A new introduction to bibliography (1974²), p. 328-332 • P.J. Verkruijsse, Mattheus Smallegange (1624-1710) (1983), p. 43-44.

collatie zie preek

collationeren