Algemeen letterkundig lexicon

oplage

Druktechnische en bibliografische term voor alle exemplaren van een druk die tot dezelfde aanmaakeenheid behoren. In de periode van de handpers valt de oplaag meestal samen met de druk omdat het zetsel van een drukvorm na het voltooien van de beoogde oplage gedistribueerd werd om weer voor de volgende drukvorm gebruikt te kunnen worden. Wanneer het zetsel blijft staan, kan men steeds opnieuw naar behoefte nieuwe oplagen (bijdruk) maken, die al of niet herzien worden. Strikt genomen is het met de fotografische facsimilemethode mogelijk om nu een 2^de oplage te vervaardigen van een boek waarvan het zetsel al eeuwen geleden gedistribueerd is. Een zo verkregen oplage wordt echter gewoonlijk aangeduid als reprint of facsimile-editie.

In de praktijk wordt oplage ook in andere, meer kwantitatieve betekenissen gebruikt, nl. als ‘drukoplage’ (het totaal aantal exemplaren dat van één druk van een werk is gemaakt, dus alle oplagen samen) en als ‘titeloplage’ (het aantal exemplaren dat in de loop van de tijd in totaal van een werk is verschenen, dus alle oplagen en drukken samen). De druktechnische term voor oplage zou ter onderscheiding van de beide andere termen dan ‘deeloplage’ kunnen luiden.

De aanduiding van oplagen in moderne boeken gebeurt wel met duizendtallen, bijv. ‘1^ste dr., 10^de-12^de duizendtallen’, maar meestal met alleen de vermelding ‘2^de, enz. oplage’.

Lit: Ph. Gaskell, A new introduction to bibliography (1974²), p. 313-316 • F.A. Janssen, ‘Notities bij de aanduiding van herdrukken’ in Spektator 4 (1974-1975), p. 275-283 • B.P.M. Dongelmans, ‘De betekenis van oplage’ in Jaarboek voor Nederlandse Boekgeschiedenis 1 (1994), p. 181-201.

opkooien zie formaatmaken

opmaak