Alle de brieven. Deel 3: 1679-1683
(1948)–Anthoni van Leeuwenhoek–
Auteursrecht onbekendGepubliceerd in:
| |||||||||||||||
Letter No. 66 [34].
| |||||||||||||||
Published in:
| |||||||||||||||
Korte inhoud:Over den bouw en de groei der haren, over haaruitval, onderzoek van comedones. Onderzoek van eigen faeces bij diarrhee en ontdekking van micro-organismen daarin. Onderzoek van normale faeces van den mensch en van verschillende dieren. Over de samenstelling van klei. | |||||||||||||||
Figuren:De vier teekeningen zijn vervaardigd in rood krijt. | |||||||||||||||
Summary:The structure and growth of hairs; the shedding of hair; an examination of comedones. An examination of his own faeces during a fit of diarrhoea and discovery of micro-organisms in it. An examination of normal faeces of man and of several animals. The structure of clay. | |||||||||||||||
Figures:The four figures are drawn in red chalk. | |||||||||||||||
[d'Hr] Robert HookeGa naar voetnoot1)
Delft in Holland den 4. Novembr. 1681.
Seer vermaerde en Hoog geleerde Heer.
UEd: missive vanden 24e Junij is mij wel geworden, waer in tot mijn groot genoegen gesien, dat mijne eenvoudige observatien en raisonnementen daer over, vervat in mijn twee laaste missivenGa naar voetnoot2) de Conincl. Societeit, soo danig daer over sijn Vergenoegt geweest, dat mij door UEd: hertelijk hebben doen bedanken, ende dat de op gemelte Heeren, ordre gesteld hebben,Ga naar voetnoot3) omme deselvige publijcq te maken door de transactien, die nu eens ter maent sonder intermissie sullen gedrukt werden.Ga naar voetnoot4) Dese UEd: missive is mij van Rotterdam gesonden onder covert van den ingenieusen Edelman Mr D: Gregorius,Ga naar voetnoot5) van dato den 17e Julij die mij van UEd: wegen verseekert dat al wat ik heb gecommuniceert, dat het getrouwelijkGa naar voetnoot6) sal publijcq gemaekt werden, en vorder is de selve Hr sijn missive vol van beleeftheden,Ga naar voetnoot7) en toont | |||||||||||||||
Mr. Robert HookeGa naar voetnoot1).
Delft, Holland, November 4th 1681.
Renowned and Learned Sir,
I received in good order your letter of June 24th, and was much gratified to learn that the simple observations and reasoning, contained in my last two missivesGa naar voetnoot2), have so much pleased the Royal Society that the members have sent me their cordial thanks through you and that the said gentlemen have ordered them to be published in the Transactions, which are henceforward to be printed every month, without intermissionGa naar voetnoot3). Your letter, dated July 17th, was forwarded to me from Rotterdam, under cover to the Ingenious and Noble Mr. D. GregoryGa naar voetnoot4), who assures me in your name that everything I have communicated shall be faithfully published. Moreover, his letter is full of courteous expressionsGa naar voetnoot5) | |||||||||||||||
sijn selven seer genegen om mij te sien, maer dat de tijt, sulkx niet toe en liet, alsoo uijt Hollant most vertrecken, met bij gevoegt versoek, dat ik dog niet wilde na laten, te continueren, gelijk UEd: missive mede inhout. Mijn voornemen was wel omme UEd: daer eerder op te antwoorden, en UEd: en het Hoogweerdige College die vande Conincl. Societeit, over alle de beleeftheden,Ga naar voetnoot7) vervat in UEd: verhaelde missive, te bedanken, maer ik ben eenigsints verhindert geweest. Ga naar margenoot+Jk heb voor desen geschreven,Ga naar voetnoot8) hoe dat de Schors van hair van een Elant, Herd, en etc. bestond uijt globulen, en dat ik daer op ondersogt had, ons gemeen hair, en dat ik doen ter tijt oordeelde dat ons hair bestond uijt globulen, maer na der hant heb ik weder geschreven,Ga naar voetnoot9) hoe dat ons hair een bast, of schors had gelijk de boomen die ik oordeelde, dat uijt globulen waren te samen geset, of gevoegt,Ga naar voetnoot10) en dat de irregulierheijt vande selve globulen, alleen veroorsaekt wierden, om dat die nog sagt sijnde, met geweld door de huijt wierden gestooten,Ga naar voetnoot11) en dat het hair van binnen, uijt striemenGa naar voetnoot12) bestond. Dog alsoo het mij doorgaens te vooren komt,Ga naar voetnoot13) en veele daer vast bij blijven, dat ons hair hol is, en andere weder dat de hairen van binnen met merg versien sijn, gelijk als het Been.Ga naar voetnoot14) Soo heb ik goet gedagt, het Verkens hair af te teijkenen, om te toonen, datGa naar voetnoot15) de holte die soo nu en dan in het hair is, veroorsaekt wert, als mede, wat de oorsaek is, waerom dat veele oordelen, dat het hair met merg versien is. Het hair schiet niet boven uijt gelijk de | |||||||||||||||
and its writer expresses his anxiety to see me; only, time did not permit him as he had to leave Holland. He adds the hope that I shall not fail to continue my research, a hope you also express in your letter. I intended to have answered you before thanking you and the Honourable College of the Royal Society for all the civilities contained in the letter, but circumstances prevented my carrying out this intention. Ga naar margenoot+I have on a former occasion communicatedGa naar voetnoot6) that the cortex of the hair of an elk, a stag, etc., consists of globules, and I also wrote to say that I had afterwards examined our ordinary hair and at the time judged that it consisted of globules. Afterwards, however, I wrote to sayGa naar voetnoot7) that our hair has a bark or rind like trees, which I considered to be made up or composed of globules and that the irregularity of those globules was caused solely by the fact that, while still soft, they were thrust with great force through the skin; also that the hair, inside, consisted of fibres. But as it will often appear to me that our hair is hollow and because many adhere to this opinion, while others are of opinion that hairs, like bones, have marrow insideGa naar voetnoot8), I resolved to figure a hog's bristle in order to show how the hollow is caused which now and then appears in hair, as also what may be the reason why many people judge that hair contains marrow. Hair does not | |||||||||||||||
planten doen, maer het wast bij voortstootinge,Ga naar voetnoot16) en het gene dat heden inde huijt, en als de wortel is, is over een dag of twee uijt de huijt gestooten.Ga naar voetnoot11) Dit hair uijt de huijt comende, is in al sijn deelen seer vogtig, en aenstonts begint dan de vogtigheijt weg te wasemen, en wanneer daer dan een schielijke weg waseminge geschiet, krijgt de schors van het hair, met de striemen, naest aen de schors gelegen, een stijfte, waer door het hair niet gelijkerhantGa naar voetnoot17) kan in krimpen, en daer door komt dan te geschieden, dat als de striemen die meerder binnewaerts leggen, mede haer vogtigheijt vervliegt, en daer door dunder komen te werden, de striemen van een doet scheuren, de eene tijt met een scheur, en op een ander tijt met verscheijde scheuren,Ga naar voetnoot18) en maekt alsoo een duijstere streep, of streepen in het hair, dat dan na alle aparentie, voorGa naar margenoot+ Merg van het hair wort aen gesien, als hier fig: 1. ABCD. dat een stuckie van een varkens hair is, dat bij mij over dwars is doorsneden, EEEE. sijn de barsten, of reten, die door het droogen van het hair als hier vooren geseijt veroorsaekt werden. Dog dit hair was van binnen, buijten gemeen van een gescheurt. Ga naar margenoot+fig: 2. FGHI. is een stuckie van het selfde hair een weijnig digter aende huijt, mede over dwars doorsneden, waer in niet verscheijde scheuren of barsten sijn, maer eene barst, of scheur, die soo groot is, datter een groot gat, of holteGa naar voetnoot19) in het hair is,Ga naar voetnoot20) als KLM. en eenige soodanigen hair voortkomende,Ga naar voetnoot21) sullen na alle aparentie haer in gebeelt hebben, dat dit een holligheijt was, | |||||||||||||||
shoot at the top as plants do but grows by pushingGa naar voetnoot9), and what to day sticks in the skin and is as it were the root, will be thrust out from the skin in a couple of days. On leaving the skin this hair is very moist in all its parts, but this moisture at once begins to evaporate. When this evaporation takes place rapidly, the cortex of the hair together with the fibres near it acquire a stiffness owing to which the hair cannot shrink equally. The result will be that when the fibres that are situated farther inward also lose their moisture and consequently become thinner, they will be torn asunder, sometimes showing one tear, sometimes several tearsGa naar voetnoot10), thus causing a dark line or lines in the hair which then, judging from appearances, is taken to be the marrow of hair, as representedGa naar margenoot+ here in fig. 1, ABCD, which is a piece of a hog's bristle cut across by me. EEEE are the cracks or clefts, caused by the drying of the hair, as said before. But this hair was torn abnormally inside. Ga naar margenoot+Fig. 2, FGHI is a piece of the same hair, a little nearer to the skin, also cut across and not showing so many cracks or clefts. But there is one crack or cleftGa naar voetnoot11) which is so large that there is a big hole or cavity in the hair, as at KLM, which some, on seeing it, apparently will have taken for a hollow, judging that such a | |||||||||||||||
die niet bij geval maer het hair eijgen was, ende dat alle hairen hol waren.Ga naar voetnoot22) Ga naar margenoot+fig: 3. NOPQ. is mede een stukie van een verkens hair, over dwars doorsneden, datGa naar voetnoot23) ik mij inbeeld, dat daer uijt de vogtigheijt, soo langsaem is weg gewasemt, dat daer gans geen de minste scheur of barst, en heeft konnen in komen. Dit was een hair dat bont was, want eenige striemkens waren swart, en verbeeldenGa naar voetnoot24) de figuer a b c. de andere waren wit.Ga naar voetnoot25) Ga naar margenoot+fig: 4. is een stukie van een gans swart verkens hair mede over dwars doorsneden, en om dat het seer aerdig was om te sien, heb ik het mede afgeteikent,Ga naar voetnoot26) in welk hair mij de striemen, over dwars afgesneden, seer naektGa naar voetnoot27) voor quamen, selfs door een gemeen microscope,Ga naar voetnoot28) die ik hier heb aen gewesen; maer ik heb deselvige veel grooter geteikent, als die inderdaet (na proportie vande circumferentie van het hair) sijn, omdatGa naar voetnoot29) mij on mogelijk | |||||||||||||||
cavity was not a peculiarity of one hair, but that every hair is hollowGa naar voetnoot12). Ga naar margenoot+Fig. 3 NOPQ is also a piece of a hog's bristle, cut across. I imagine that its moisture has evaporated so slowlyGa naar voetnoot13) that not the slightest crack or cleft could result. This was a pied hair, for some fibres were black as pictured in fig. abc and the others were whiteGa naar voetnoot14). Ga naar margenoot+Fig. 4 is a piece of an entirely black hog's bristle, also cut across; as it was very interesting to see, I also made a drawing of itGa naar voetnoot15). In this hair the fibres, cut transversely and marked by me, were very distinct, even through an ordinary microscopeGa naar voetnoot16); however, I drew them much bigger than they actually are (in proportion to the circumference of the hair) because I found it | |||||||||||||||
was, deselvige na behooren, soo kleijn te teikenen, en al hoe wel meest doorgaens de scharen die in een scharp rasoir, selfs wanneer het op een goede olij steen geslepen is, blijven, seer veel streepen, in het over dwars snijden, van de hairen overlaten, soo vernam ik egterGa naar voetnoot30), in het doorsnijden van het hair, de streepen seer weijnig, en dit was mijns oordeels de eenigste reden, dat ik dusGa naar voetnoot31) de striemen, daer uijt het hair van binnen bestaet, perfecter hier konde bekennen, als oijt te vooren. Aen dese afgeteikende hairen, kan men ook sien, dat de geene dwalen, die seggen dat alle hairen ront sijn, ja men soude eerder konnen seggen, dat soo menigen hair soo menigen figuer.Ga naar voetnoot32) Ga naar margenoot+Seeker Heer uijt een groote krankte gekomen sijnde, en wiens hairen, selfs van sijn hooft, gans waren uijt gevallen, quam mij besoeken, en klaegde mij, dat hoe wel de spijs hem wel smaakten, egter soo een groote jeukte, of kitteling, over sijn lichaem gevoelde, dat de Doctoren oordeelde, dat het selvige uijt een scherpigheijt, die int bloet was, veroorsaekt wiert, en bij aldien sulkx weg genomen was, dat hij in sijn gesontheijt hersteld soude sijn, en waer op den Doctor, als doende arbeijde. Maar ik was van een ander gevoelen, en beelde mij in,Ga naar voetnoot33) dat de jeuking, alleen veroorsaekt wiert, om dat het lichaem in soo danige gestalte, weder was toe genomen, dat de uijt gevallen hairtgens, waer mede een stark | |||||||||||||||
impossible to draw them properly on so small a scale. And though as a rule the notches left in a sharp razor, even when whetted on a good oil-stone, leave a great number of scratches in cutting hairs across, I yet perceived only few scratches while cutting this hair. In my opinion this was the only reason why I thus could discern the fibres of which the hair consists inside more distinctly than ever before. We can also see from the hair figured here that those err who maintain that all hairs are round. Nay, one might well say: so many hairs, so many shapesGa naar voetnoot17). Ga naar margenoot+A certain gentleman, who had recovered from a severe illness and whose hairs, even those of his head, had entirely come off, paid me a visit and complained that, although he relished his food, his body itched all over so much that the physicians were of opinion that this was caused by a sharpness in the blood, and that, if this had been remedied he would be cured, wherefore his doctor prescribed against it. I, however, had another opinion, and imagined that the itching was only due to the fact that the body had become stouter and that the hair with which a strong man's body is usually | |||||||||||||||
Mensch, meest sijn lichaem over beset is,Ga naar voetnoot34) weder soo verre waren toe genomen, dat deselvige gecomen sijnde, tot aen het opperste huijtge, en daer geen opening vindende, waer door de hairtgens plagten uijt te komen, en om soo te spreeken, als toe gestopt sijnde,Ga naar voetnoot35) alsdan met gewelt, door het opperste huijtge, moeten dringen, die dan eenigsints het opperste huijtge, van de regte huijt af scheuren,Ga naar voetnoot36) het welk dan niet als met een groote jeukingGa naar voetnoot37) kan geschieden. Jk heb gesont sijnde een groote jeuking aen mijn lichaem, dog meest int voorjaer, en dit komt mij nergens ander(!) van daen beeld ik mij seekerlijk in, als om dat mijn lichaem buijten gemeen, beset is met hairen, die mijGa naar voetnoot38) niet alleen inde voortijtGa naar voetnoot39) alle (behalven die van hooft, en baert), uijtvallen, maer ik geloof ook dat alle menschen haer hairtgens die sij op haer lichaem hebben, jaerlijkx uijt vallen.Ga naar voetnoot40) en alsoo ik nog op twee distincte plaetsen, aen mijn lichaem heb vernomen, daer hairtgens uijt vallen, daer ik met het oog niet bij kan komen, soo heb ik op drie distincte plaetsen, het hair op mijn hand afgeschoren, ende deselvige afgeschore hairtgens, eenige dagen agter den anderen geobserveert, en gesien, dat het eene hairtge veel in wasdom toe nam, en andere weder gans niet, en heb alsdoen, tot mijn groot genoegen konnen sien dat eenige vande selvige souden uijtvallen, die ik dan met een subtijl instrumentge, sonder eenige pijn uijt trok, en | |||||||||||||||
entirely coveredGa naar voetnoot18), after the old hair had come off, had again grown so much that it reached the outer cutile; finding no apertures there through which the hairs use to sprout, these being so to say choked upGa naar voetnoot19), the hairs must forcibly pierce the outer cuticle; doing this they tear the outer cuticle a little from the true skinGa naar voetnoot20), which cannot take place without causing a bad itch. Though I am quite healthy, my body itches badly, but mostly in spring. I am firmly convinced that this is caused only by the fact that my body is uncommonly thickly covered with hairs; these in my case, come off in spring (except those of the scalp and of the beard), but I believe that the hair that covers the bodies of all human beings annually falls offGa naar voetnoot21) and having found two other spots of my body, where hair falls off but which my eyes cannot reach, I have shaved off the hair on my hand in three different places. A few days running I observed these cut-off hairs and noticed that, while one hair grows rapidly, another will not grow at all. I then saw to my great satisfaction that some of these hairs were going to fall off unaided, and pulling them out painlessly with a fine little instrument, I saw that, while hairs that | |||||||||||||||
dat daerGa naar voetnoot41) de uijt getrocken hairen, die vast staen, ordinairGa naar voetnoot42) dicke wortels hebben, soo hadde dese hairen, die stonden om uijt te vallen, alleen een scherp dun toe loopent wortelken.Ga naar voetnoot43) En dat die geene die haer lichaem met geen hairtgens beset sijn, egterGa naar voetnoot44) de plaets inde huijt is, waer door de hairen souden konnen door komen,Ga naar voetnoot45) en dat in plaets daer hairen souden gemaekt werden, een materie wort uijt gedreven, die soo magtig, of niet bequaem en is, om hair te maken, soo dat in plaets, datter hair behoorden uijtGa naar margenoot+ te komen, Somtijts de opperste huijt aldaer beset wordt met swarte stipiensGa naar voetnoot46), die eenige dan oordeelen dat wormkens sijn, en om dese verbeeldeGa naar voetnoot47) wormkens te verdrijven ordonneren eenige doctoren, en voornamentlijk binnen de stad Aken, datmen soo een Mensch, met sijn rug tegen een Eijken Vuijer sal aen setten, en sijn lichaem smeeren met Honig, waer door dan de verbeelde dierkens, door die soetigheijt, en warmte, meerder met haer hoofden, buijten de huijt komen uijt te puijlen, diemen alsdan met | |||||||||||||||
are pulled out when they are firmly attached usually have thick roots; those which were on the point of falling off only had a sharp, pointed little rootGa naar voetnoot22). I have also observed that in the case of those whose body is not covered with hair, there is yet a spot in their skin through which the hairs might pass and that instead of hairs being formed, a substance is thrust out which is not strong enough or is not able to produce hair, so that in stead of hairGa naar margenoot+ naturally appearing, the upper skin is occasionally covered with black specklesGa naar voetnoot23) which some take to be little worms. In order to expel these supposed worms some physicians, especially those in the town of Aix-la-Chapelle, order a man to be put with his back turned towards a fire of oak-wood and his body to be smeared with honey, owing to which, both the sweetness and the warmth, the supposed animalcules will protrude their heads further from the skin; then | |||||||||||||||
een rasoirGa naar voetnoot48) afsnijt,Ga naar voetnoot49) dit laaste, seeker Heer binnen de stad Aken geordonneert sijnde, en tselfde mij verhalende, nam ik voor daer omtrend weder eenige observatien te doen, en drukte, niet alleen uijt mijn neus, alwaer geen hairkens staen, maer ook uijt een ander man sijn neus, de verbeelde wormkens,Ga naar voetnoot50) en dat op verscheijde tijden, en moet seggen, datter eenige wel souden sweeren, alsmen het maer door een bril aenschoude, dat het wormkens waren,Ga naar voetnoot51) want eenige schenen een hooft te hebben, het welk alleen veroorsaekt wiert, om dat dat deel dat buijten de huijt had gesteken, en dus veel drooger en bruijnderGa naar voetnoot52) van couluer was geworden, dan het gene dat inde huijt beslooten was, En hoe menig van dese soo genoemde dierkens ik observeerde, soo en kan ik niet seggen, dat ikr twee vande selvige gesien heb, die malkanderen gelijk waren. Jk heb deselvige meest alle in verscheijde deelen gedeelt, en soo geobserveert, en ik kan niet seggen, dat ik eenig deel gesien heb, dat na eenig dierken geleek, maer ik heb int midden van eenige weijnige, seer dunne korte hairtgens, met haer wortelkens gevonden, die eenige wel 25. andere 100. maelGa naar voetnoot53) dunder waren als een gemeen hair. Dit siende beelde ik mij des te vaster in, dat de verbeelde wormen, alleen de plaets is, waer in het hair behoorde gemaekt te werden, en dat het voetsel, dat de geseijde dunne hairtgens gemaekt heeft, seer weijnig, en maer voor een korte tijt heeft | |||||||||||||||
their heads are cut off with a razorGa naar voetnoot24). When a certain gentleman had been treated in this manner at Aix-la-Chapelle, and had told me about it, I resolved to make some further observations concerning this. So I squeezed these supposed wormsGa naar voetnoot25) not only from my own nose where there are no hairs, but also from another man's nose at various times and must own that some people looking at them through ordinary spectacles, would swear to it that they are little wormsGa naar voetnoot26), for some seemed to have heads. This was merely caused by the fact that this part had protruded from the skin and so had become much drier and darker in coulour than the part enclosed in the skin; and of all the numerous so-called little animals that I observed, not two were alike. I have cut up most of them into several parts and next observed them, but cannot say that I have seen any part that at all resembled an animalcule. But I did find in a very small number of them, very thin, short little hairs with roots, some at least 25, others 100 timesGa naar voetnoot27) thinner than an ordinary hair. When I saw this I was strengthened in my opinion that the so-called worms were merely the spots in which a hair ought to have been formed and that the food, which has | |||||||||||||||
geweest.Ga naar voetnoot54) En nog meerder versterkt het verhaelde mijn gevoelen, als ik gedenk aen eenige eerst gebooreneGa naar voetnoot55) kinderen, die wij sien, dat haer gantsche lichaem beset is met hairen, uijt oorsaak (beeld ik mij in) om dat deselvige in Smoeders lichaem, overvloet van voetsel hebben ontfangen, en wanneer deselvige kinderen wat ouder geworden sijn, en soo veel voetsel van haer spijs die sij nuttigen, niet en ontfangen, dan sij hadden doen sij in S Moeders lichaem waren, veel vande hairkens uijtvallen, en niet wederGa naar margenoot+ groeijen. Jk weeg omtrend 160. lb en seer na in soo danige swaerheijt, heb ik omtrent 30. jaer geweest, en ik heb ordinair des morgens, een wel gebondene afgang, maer somtijts om de 2. 3. á. 4 weeken, heb ik voor desen een dunne doorgangGa naar voetnoot56) gehad, soo dat ik wel 2. 3. á. 4 malen, op een dag afging, maer nu vande soomer is het mij, seer menigmael geschiet, en voornamentlijk, als ik maer gerookt warm Osse-vlees,Ga naar voetnoot57) of Ham, welke spijs ik seer gaerne eet.Ga naar voetnoot57) ja het is mij eens drie dagen bij gebleven, en wat spijs ik nuttigde, ik hadse nietGa naar voetnoot58) boven de 4 uren int lijf, en ik beelde mij in dat ik mij (om verscheijde redenen) weder herstellen soude, met boven gemeen heete The te drincken,Ga naar voetnoot59) gelijk het mij ook te meer mael is gelukt,Ga naar voetnoot60) dit heeft mij verscheijde malen, mijn excrement soo dun sijnde doen observeren, en ik heb soo nu en dan bij memorie gesteld,Ga naar voetnoot61) wat spijs ik gegeten, en wat drank ik gedronken had, en wat ik gesien heb, maer het soude hier te lang | |||||||||||||||
formed the said thin hairs, was scanty and of short durationGa naar voetnoot28). I am strengthened still more in my opinion on what I have mentioned above, when I call to mind that we see some new-born children whose entire body is covered with hair, I imagine because they got plentiful nutrition while in their mother's womb; but when they have grown a little older and have less nourishment from the food they take than when they were in their mother's body, many of these hairs will come off and will not grow again. Ga naar margenoot+I weigh about 160 pounds and have been of very nearly the same weight for some 30 years and ordinarily have a fairly thick stool in the morning, but at one time I occasionally had a looseness every 2, 3 or 4 weeks, so that I went to stool some 2, 3 or 4 times a day. But this summer this happened to me very often and especially when I partook of hot smoked beefGa naar voetnoot29) or ham, which food I like to eat; indeed I was once afflicted with it for three days, and whatever food I took I kept in my body notGa naar voetnoot30) above 4 hours, and imagined (for various reasons) that I would recover by drinking uncommonly hot teaGa naar voetnoot31), which I did several times with good success. This induced me several times, when my excrement was so thin, to examine it; and now and then I noted down what food I had eaten and what drink I had taken, and what I saw; | |||||||||||||||
vallen, al mijne observatien te verhalen, Jk sal maerGa naar voetnoot62) seggen, dat ik doorgaensGa naar voetnoot63) in mijn excrement gesien heb veel irreguliere deeltgens, van verscheijde grootheden, die meest hellen na een ront, die seer helder en geel van couluer sijn,Ga naar voetnoot64) dese waren die gene, die de gantsche materie in ons oog een geele couluer geven, en ookGa naar voetnoot65) daer beneffens, soo danige deeltgens, die seer helder en doorschijnende waren, sonder datmen eenig couluer daer aen konde bekennen. Jk heb ook op verscheijde tijden globulen gesien, die soo groot waren, als de globulen van ons bloet, en dat ijder vande selvige, uijt 6. distincte globulen bestonden, dat vorders door de materie lagen globulen, die met haer 6. de groote van een globule bloet souden uijt maken, dese laaste globulen, waren in soo een grooteGa naar voetnoot66) menigte, datse wel een derde vande gantscheGa naar voetnoot66) materie schenen uijt te maken, en ook mede veel globulen, die soo kleijn waren, datse met haer 36. de groote van een globule bloet souden uijtmaken; alle dese verhaelde deeltgens lagen in een heldere doorschijnende materie, in welke heldereGa naar margenoot+ materie ik op eenige tijden gesien heb, dat seer aerdig beweegden, dierkensGa naar voetnoot67) eenige wat grooter andere wat kleijnder, als een globule bloet, alle van een ende deselvige maeksel,Ga naar voetnoot68) haer lichamen waren wat langer als breet, en haer onderlijfGa naar voetnoot69) dat platagtig was, met verscheijde pooten versien, met de welke sij soo danige beweging door de heldere materie, en globulen maekten, als of wij ons in beelden, een pissebedde tegen een muijer te sien op loopen; en al hoe wel sij een vaerdigeGa naar voetnoot70) beweginge met haer pooten | |||||||||||||||
but it would take up too much time now to tell all my observations. I will only say that I have repeatedl seen in my excrement many irregular particles of various sizes, most of them tending to a round figure and of a yellow colourGa naar voetnoot32). It was these that make the whole substance look yellow to our eye. And besides these I also saw particles that were very clear and transparent, without one being able to discern any colour in them. I have also, at various times, seen globules that were as big as the globules of our blood and that each of them consisted of six separate globules, and that there further lay, spread through the substance, globules, six of which would together make up the size of a globule of blood. These last were in such great numbers that they seemed to form at least a third of the whole substance. There were also many globules, which were so small that 36 of them would make up the size of a blood-globule. All the afore-said particles lay in a clear, transparent matter, inGa naar margenoot+ which clear matter I have sometimes seen animalculesGa naar voetnoot33) moving very prettily, some of them a little bigger, others a little smaller than a globule of blood, but all of one and the same shape. Their bodies were a little longer than broad, and their belly was flattish and furnished with several legs, with which they moved through the clear matter and among the globules in such a manner that one might imagine seeing a wood-louse running up against a wall; and although they made a quick motion with their legs they for all | |||||||||||||||
maekten, soo hadden deselvige nogtans een trage voortgang. Van dese dierkens sag ikr op de eene tijt maer een in een sant groote materie, en op een ander tijt weder wel 4. á. 5. en ook wel 6. á. 8. Jk heb ook eens vernomen dierkens vande selvige groote, maer van een ander maeksel.Ga naar voetnoot71) Jk heb ook een soort van dierkens gesien die de figuer hadden, van onse rivier alen, dese waren in een seer groote menigte, en soo kleijn, dat ik oordeelde dat als 5. á. 600. in lengte lagen gestrekt, de langte niet en souden bereijken, van een volwassen aeltge, die inden asijn sijn, dese hadden een seer vaerdige beweginge, en bogen haer lichaem slangs gewijs, en schooten door de materie soo vaerdig, als een Snoek door het water,Ga naar voetnoot72) op een ander tijt sag ik in 4. distincte observatien, maer een dierken vande eerst geseijde soort, dog mijn vierde observatie naeuwkeuriger doende, als de voorgaende, sag ik een groot getal van dierkens,Ga naar voetnoot73) die ik oordeelde dat ijder meer dan 200. mael kleijnder waren, dan een globule van ons bloet, want ik beelde mij in te sien, dat de lengte van 6. axen van een dierken, niet boven een axe, van een globule bloet konden uijt maken, dog ik spreek hier tegen de gene, die inde Meetkonst ervaren sijn, en wel weten, dat als de axe van een lichaem doet een, en een axe van een ander lichaem (die van gelijke figuer sijn) doet 6. dat dan haer verschil van haer grootheden sijn, als 1. tot 216. En ik moet seggen, dat ik verscheijde malen geoordeelt heb, dat ik in een grof sant groote materie, meer dan 1000. levende dierkens, en dat van 3. á. 4. soorten, met groot vermaek, door malkanderen heb sien leven. ja soo danig, datmen wel soude geoordeelt hebben, dat de gantsche materie, niet anders en scheen te bestaen, dan uijt levende dierkens. Eenige dit hoorende, souden haer nu wel konnen in beelden, dat dese dierkens, om hare uijtstekendeGa naar voetnoot74) kleijnheijt, wel souden konnen overgaen tot in ons bloet, Maer ik beeld mij in, dat de | |||||||||||||||
that made but slow progress. Of these animalcules I saw at one time only one in a particle of matter as big as a sand-grain and again at another time at least 4 or 5 and even as many as 6 or 8. Once I also observed animalcules of the same size but of another shapeGa naar voetnoot34). I have also seen a sort of animalcules that had the figure of our river-eels; these were very numerous and so small that I judged that if 500 or 600 of them lay extended end to end they would not reach to the length of a full-grown eel such as are found in vinegar. These had a very quick motion and bent their bodies serpent-like and shot through the matter as rapidly as a pike does through the waterGa naar voetnoot35). At another time I saw, in 4 several observations only one of the sort first mentioned, but making my 4th observation more accurately than the preceding ones, I saw a great number of animalculesGa naar voetnoot36), each of which I judged to be more than 200 times smaller than a globule of our blood, for I imagined I saw that the length of 6 diameters of an animalcule could not exceed the diameter of a blood-globule. But here I speak to those who are experienced in geometry and know quite well that if the diameter of one body be one, and if the diameter of another body (of like figure) be 6, the difference in their magnitude will be as one 1 to 216. I must say that I have several times judged that I saw, with great delight, in a particle of matter of the size of a coarse grain of sand, more than 1000 living animalcules belonging to 3 or 4 sorts, alive and swarming; nay, to such a degree that you might have supposed that the whole matter consisted of nothing but living animalcules. Some people hearing this might perhaps imagine that these animalcules, owing to their extreme smallness, might pass into our blood, but I imagine that the | |||||||||||||||
vaaten, die de materie (waer uijt het bloet, Vet, en etc. gemaekt werden) over nemen,Ga naar voetnoot75) soo kleijn sijn, ofGa naar voetnoot76) door sulke naeuwe passage moeten passeren, dat bij aldien soo een kleijn dierken gedivideert was in meer dan 1000. delen, egter om desselfs groote, niet en soude konnen passeren. Jk heb ook mijn excrement wanneer die op sijn ordinair dikte was geobserveert, en ook vermengt, met suijver water, maer daer inne geen dierkens konnen ontdecken. Maer wanneer de materie wat dunder als ordinair was, heb ik buijten mijn vermoeden, daer nog dierkens in gesien, Jk heb ook wel eenige deeltgens vande spijs inde materie die niet verbrijselt waren sien leggen, als onder andere, wanneer ik aspargens gegeten had, sag ik seer aerdigGa naar voetnoot77) de pijpiens,Ga naar voetnoot78) (waer van de sagte deelen verteert waren[)] leggen. Ga naar margenoot+Jk heb vande Soomer mij verscheijde malen begeven in onse weijden, en op genomen de drek van koeijen, en Paerden soo alsGa naar voetnoot79) sij die lieten vallen, maer ik heb daer in geen levende dierkens konnen ontdecken. Maer de meeste materie, (de gras deeltgens die onverbrijselt waren aen een sij gesteld)Ga naar voetnoot80) bestont uijt globulen, waer van de 6. globulen, de groote van een globule bloet, souden uijt maken, en veel globulen, die ik oordeelde dat met haer 36. maer de groote van een globule bloet, souden konnen uijtmaken, alle leggende in een heldere materie. Ga naar margenoot+Jk heb inde maent van Meij met mijn paert dat een Merrij is omtrent 1½ ure gaens,Ga naar voetnoot81) seer stark gereden, en op het stal komende, loosden het sijn urine, en om dat het laaste vande urine, in mijn oog seer dik scheen en asverwig van couluer was, observeerde ik door een gemeen microscope dat ik bij mij had het selvige, en | |||||||||||||||
vesselsGa naar voetnoot37) which take in the materials (of which blood, fat, etc. are made) are so small or that the animalcules must pass through such narrow channels that if such a little animalcule were divided into more than a thousand parts, even these would be too large to pass through owing to their size. I have also examined my excrement when it was of ordinary thickness, and also mixed with clean water, but I could not detect any animalcules in it. But when the matter was thinner than usual, I have still seen animalcules in it, contrary to my expectation. Sometimes I have also seen in it some particles of food that had not been digestedGa naar voetnoot38), among others, for example, after I had eaten asparagus I saw very clearly the little tubesGa naar voetnoot39) (the soft parts of which had been digestedGa naar voetnoot38)). Ga naar margenoot+Several times this summer I went into our meadows and collected the dung of cows and horses the moment they dropped it, but could not detect living animalcules in it; but most of the matter (not taking into consideration the particles of grass which had not been digestedGa naar voetnoot38)) consisted of globules, six of which globules would make up the size of a globule of blood, and of many globules 36 of which I conceived would be only as big as a globule of blood, all of them lying in a clear medium. Ga naar margenoot+In the month of May I rode my horse, a mare, very hard over 4 or 5 milesGa naar voetnoot40). On returning to the stable she voided her urine, and as the last portion of this urine looked to me very thick and ash-coloured, I examined it through an ordinary microscope which | |||||||||||||||
bevond, dat het geene dat de asverwige couluer veroorsaakte, globuleagtige deelen waren, van verscheijde grootheden, bestaende ijder vande selvige weder uijt t samen gesette globulen, welke laeste globulen soo groot waren, als de globulen van ons bloet, en dese globulen weder uijt 6. distincte globulen. Jk kan de eerste soort van globulen niet beter vergelijken, dan of wij metGa naar voetnoot82) ons bloote oogen sagen, een ronde bos druijven, die seer digt in een gewassen waren, en al hoe wel dese deelen niet volkomen ront waren, soo mag ik deselvige egterGa naar voetnoot44) wel globulen noemen, want daer manqueerden niet anders aen, als dat de globulen, die soo groot waren als een globule bloet, en waer van ik gesegt heb datse te samen geset waren, rontom wat uijt staken, gelijk ijder druijfie van sijn bos uijtsteekt, van dese materie nam ik een weijnig mede, en bevond, dat boven de verhaelde globulen, nog veel globulen waren, die de groote hadden van een sesde part van een globule van ons bloet, en ook die ik oordeelde dat met haer 36. globulen, maer de groote van een globule bloet souden konnen uijtmaken. Ga naar margenoot+Jk nam voor de drek van hoenderen te observeren, en om die suijver te hebben, druckte ik, soo als het hoen gedoot was, de drek uijt het lijf, en het selfde observerende, sag ik daer in, een over groote menigte van levende Slangekens, of aelkens, die ik oordeelde het saat van een Haen te wesen, gelijk het ook inder daat was, want het was meer als een half volwassen Haen,Ga naar voetnoot83) en ik beelde mij seekerlijk in, dat ik door het uijt drucken vande drek, de saat vaaten soo geforceert had, dat ik ook te gelijk de materie uijt de saat vaten vanden haen hadde gedrukt,Ga naar voetnoot84) Na der hand heb ik uijt hetGa naar margenoot+ agterlijf, van verscheijde jonge hennen de drek gedrukt, maer daer in nietGa naar voetnoot85) als een levend dierken ontdekt, dat omtrent soo groot was, als een sesde van een globule bloet. Vorders bestond de drek uijt een heldere materie vermengt met veelGa naar voetnoot86) globulen die soo groot waren als ⅙ van een globule bloet. dese waren ook wel met 2. 3. 4. 5. en 6. globulen, als aen malkanderen gekleeft. als mede seer veel kleijne globulen, die met haer 36. maer de groote van een globule bloet, (beelde ik mij in) soude konnen uijtmaken. | |||||||||||||||
I had by me, and found that what caused the ash-colour were globulous particles of various sizes, each of them consisting in its turn of combined globules which last were as big as the globules of our blood, and these globules again consisted of 6 distinct globules. I cannot compareGa naar voetnoot41) the first sort of globules better than by supposing that we saw with our naked eyes a round cluster of grapes growing very close together; and although these particles were not perfectly round, I may yet call them globular for they were wanting in nothing but that the globules which were as big as a blood-globule (which I have already described as compound) stuck out a bit all round, as each grape does from its bunch. Of this matter I took away a little and found that, besides the above-mentioned globules, there were many globules which had the size of a sixth part of a globule of our blood, and also some which I judged would, if there were 36 of them, make up the bigness of a blood-globule. Ga naar margenoot+I made up my mind to examine the excrement of fowls, and in order to get it unmixed, I squeezed the excrement out of the fowl's body as soon as it had been killed. Observing it I saw in it a huge number of living little snakes or eels which I considered to be a cock's seed, as indeed it was a more than half full-grown cockGa naar voetnoot42) and I took it for certain that in squeezing out its excrement I had compressed its seed-vessels so much that I also squeezed the stuff out of the cock's seed-vesselsGa naar voetnoot43). Afterwards I squeezedGa naar margenoot+ the excrement from the hind-part of several young hens, but I discovered in it nothing but one little living animalcule, about the size of one sixth of a blood-globule. Further the excrement consisted of a clear matter, mixed with manyGa naar voetnoot44) globules, the size of one sixth of a blood-globule. Sometimes 2, 3, 4, 5 or 6 of these globules stuck together as it were, and there were also many little globules, 36 of which (I imagined) would be only as big as a blood-globule. | |||||||||||||||
Ga naar margenoot+Jk heb ook de drek, van twee eerst gedoode duijven, die omtrent een maent out waren, uijt haer lichaem sagt gedrukt, inde eerste en konde ik gans geen levende dierkens bekennen, maer inde drek vande tweede duijf, die veel helderder was dan de eerste, sag ik veel dierkens,Ga naar voetnoot87) soo dat jk oordeelde dat in ijder sant groote materie wel 100. dierkens waren, die seer aerdigGa naar voetnoot88) door malkanderen beweegden, sijnde, alle seer na van een ende deselvige groote, hebbende de figuer van een eij, en na mijn oordeel de groote van ⅙ van een globule van ons bloet, Vorders was de materie gelijk ik hier boven van de hoenderen heb geseijt. Ga naar margenoot+Na dat ik op nieuw weder observatien hadde gedaen ontrent de kleij,Ga naar voetnoot89) en gesien hadde, dat doen ik hadde gesprooken van verscheijdenheijt van de kleij, dat ik bedrogen hadde geweest, want hier sag ik nu, dat ijder globule kleij, die ik voor desen voor een deeltge hadde aen genomen, weder uijt verscheijde deeltgens waren te samen geset, soo nam ik voorGa naar voetnoot90) inde maent van Maert, wanneer de Rivier de Mosa, sijn ijs inde Zee geloost had, enGa naar voetnoot90) het water dat selfs van de Alphische gebergte afstort,Ga naar voetnoot91) en alsdan seer dik en drabbig is, en veel kleij deelen mede neemt, die selfs heele lantstreeken doet aen wassen, te observeren, en na dat ik sulk water een weijnig hadde laten staen, nam ik de kleij deelen vande gront,Ga naar voetnoot92) en sag, dat eenige te samen gevoegde kleij deeltgens, die niet volkomen ront en waren, en ook soo groot niet en waren, als een globule bloet, egter konde bekennen, datGa naar voetnoot93) uijt 17. á. 18. globulen, waren te samen gestelt. eenige andere wat grooter, en ook weder wat kleijnder, en ook veel globulen, die soo kleijn waren, dat met haer 36. (soo ik mij inbeelde) maer de groote souden uijtmakenGa naar voetnoot94) van een globule van ons bloet, en onder dese globulen sag ik een dierke swemmen, dat groen was, en niet | |||||||||||||||
Ga naar margenoot+I also pressed the excrement from two pigeons, aged about one month, which had first been killed, gently squeezing it from their bodies. In the first I could not discover any living animalcules at all, but in the dung of the second pigeon, which was much clearer than the first, I saw many animalculesGa naar voetnoot45) so that I judged that there were quite 100 of them in every bit as large as a sand-grain; these moved very prettilyGa naar voetnoot46) among each other, and were all of very nearly the same bigness, having the shape of an egg, and, I judge, the size of ⅙ of a globule of our blood. For the rest the matter was like what I have described above from fowls. Ga naar margenoot+After once more observing clayGa naar voetnoot47), and on finding that I was mistaken when I spoke of the variety of clay (for I now saw that each globule of clay, which I before had taken to be a particle, in its turn consisted of several particles), I resolved to examine the water of the river Meuse in the month of March, when this river has discharged its ice into the sea, and when its water, which washes down even from the Alpine mountainsGa naar voetnoot48), is very thick and turbid, carrying along many particles of clay, so as even to form entire districts by alluvion. After allowing such water to stand for some time I took the clay from the bottom, and although some collected particles of clay, that were not perfectly round, were not so big as a globule of blood, I yet could discern that they were composed of 17 or 18 globules. Some of them were a little bigger, some again a little smaller, while many were so small, that I imagined 36 of them would only make up the bigness of a globule of our blood. Among these globules I noticed an animalcule swimming about; it | |||||||||||||||
grooter in mijn oog als ⅛ van een globule bloet. Jk heb dese observatien gedaen, om dat ik gedagten hadde, dat de globule kleij, om dat deselvige soo een lange beweginge in het water gehad hadden, soo net in een gevoegt soude gesien hebben, en vande selvige groote als de globule van bier-gist,Ga naar voetnoot95)) Wijn, en water.Ga naar voetnoot96) Maer tis mij gemist.Ga naar voetnoot97) Ga naar margenoot+Seeker Heer mij in Maegschap bestaende, is seer miserabel gequelt met de jigt,Ga naar voetnoot98) en heeft hem niet ontsien, alle bedenckelijkeGa naar voetnoot99) middelen te gebruijken, ja hij heeft hem verscheijde malen laten branden, na de leer of beschrijvinge van Bushoff,Ga naar voetnoot100) Maer al wat hij tot nog toe gedaen heeft tis te vergeefs; nu is den selven Heer ter hand gecomen het journael des Scavans, waer in gesien heeft de wonderlijke genesinge, door het aftappen van het bloet van een Mensch, en weder in desselfs plaets, bloet, van een dier over te tappen,Ga naar voetnoot101) waer toe hij hem ook wel genegen toonde, maer om dat het in dese landen in geen practijcq is, versogt mij om UEd: daer over eens te schrijven, om te mogen weten, of het | |||||||||||||||
was green and to my eye not larger than ⅛ of a globule of blood. I made these observations because I expected that the globules of clay having so long been moved about in the water, I should have found them to be as neatly composed as the globules of beer-yeastGa naar voetnoot49), wine, or waterGa naar voetnoot50), and of the same size. But it came to nothing. Ga naar margenoot+A certain Gentleman, related to me, is badly tormented by goutGa naar voetnoot51) and has not failed to use all possible remedies; nay, he has even allowed himself to be burnt several times according to Busschoff's theory or descriptionGa naar voetnoot52). But all he has hitherto done has been in vain; now the Journal des Sçavans has come to this Gentleman's hand, where he read about the wonderful cure effected by drawing a person's blood and transferring the blood of an animal in its steadGa naar voetnoot53). He appeared inclined to undergo this operation. But because this cure is not practised in our country he has asked me to write to you about it, in order to know if it is yet practised | |||||||||||||||
in Engelant nog gepractiseert, en hoe het int werk gestelt wert,Ga naar voetnoot102) en soo niet, waerom sulkx na gelaten wert, Dierhalven, is mijn seer seriues versoek, of UEd: desen aen gaende, mij ijets daer van gelieft te laten toe comen; ook mede het geene bij eenige vande leden, vande Conincl. Societeit,Ga naar voetnoot103) mogt sijn ontdeckt, sal ik volgens | |||||||||||||||
in England, and how they set about itGa naar voetnoot54); and if not for what reason. Therefore I seriously request you to inform me on this subject. According to your previous promise I expect to hear from you about any discoveries by members of the Royal Society. After offering | |||||||||||||||
UEd: voorgaende toe segginge afwagten, en ik sal na presentatie van mijn alder onderdanigste dienst, soo aen Hooghweerdige College die vande Conincl. Societeit, als aen UEd: al de dagen van mijn leven blijven.Ga naar voetnoot104)
Mijn Heer.
UEd: seer onderdanige, en ten hoogst verpligten Dienaer.
Antonj Leeuwenhoeck. | |||||||||||||||
my very humble service both to the Honourable Royal Society and yourself, I shall remain, all the days of my lifeGa naar voetnoot55),
Your most obliged, humble Servant
Antoni Leeuwenhoeck. |
|