Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 11

4812. 1640 september 1. Aan Willem de Groot¹.

Mi frater,

Facis mihi rem pergratam, quod editiones nostras tam diligenter curas. Gaudeo Annotata² procedere et censeo illis addenda tria, quae hactenus ἀνώνυμα³ fuere. Ubi Maresii libellum⁴ videro, sciam ecquid addendum sit; tum vero ubi duodecim illa exemplaria, de quibus scribis⁵ accepero, annotabo diligenter, quae corrigenda erunt, et ad vos mittam. Quod de Annotatorum exemplaribus egisti, perplacet. Velim autem post Curcellium⁶ relegendis speciminibus incumbere aut D. Vossii filios⁷ aut D. Corvinum⁸, ad quem ea de re scripsi⁹. D. Vossius, ut ex tuis literis conjecto, id metuit, ne, si omnia Annotata legisse dicatur, auctoritatem praestare cogatur omnium, quae scripsi, cogitans non omnia omnibus placitura. Caeterum ad me de eo opere scripsit benigne ac magnifice¹⁰. Quod me ad similes labores plurimum excitat.

Laudo te, quod inter D. Salmasium et Heinsium¹¹ medium te tenes et cum utroque amicitiam colis, deinde etiam quod judicium tibi liberum servas. Trapezitica¹² paucis probantur. De dominii transitione in mutuo omnes, qui hic praecipui sunt D. Salmasii

1 Gedrukt Epist., p. 902. Antw. op no. 4791; beantw. d. no. 4826.

2 Hvgonis Grotii Annotationes in libros Evangeliorvm...; Ter Meulen-Diermanse no. 1135.

3 Commentatio...de Antichristo...; Explicatio...de fide & operibvs; Explicatio Decalogi...; zie voor de volledige titels no. 4684, nn. 4, 5 en 2.

4 Samuel Desmarets - Maresius- publiceerde in september 1640 zijn Dissertatio de Antichristo...; zie voor de volledige titel no. 4771, n. 22.

5 No. 4791.

6 Etienne de Courcelles, remonstrants theoloog.

7 Matthaeus en Isaac, zonen van Gerardus Johannes Vossius, hoogleraar te Amsterdam.

8 Johannes Arnoldi Corvinus, rechtsgeleerde te Amsterdam.

9 No. 4801.

10 No. 4694 dd. 15 juni.

11 Over de slechte verhouding tussen de Leidse professoren Claude de Saumaise - Salmasius - en Daniel Heinsius zie men bijv. Sellin, Daniel Heinsius and Stuart England, p. 43-51.

12 Dissertatio de Foenore Trapezitico, in Tres libros divisa. Claudio Salmasio Auctore. Lugduni Batavorum, Ex officina Ioannis Maire MDCXL.

[p. 489]

fautores, aliter sentiunt. Audio Cyprianum¹³ valde acerbe scripsisse contra Salmasium. De duodenis exemplaribus quod non ad Treselium missa sunt, doleo¹⁴. Vereor, ne intercidant, quod plane nolim, et Vlackius ille, ut puto, nobis minus aequus est. Nonnulla Heinsii contra Salmasium defendit nuper Heraldus¹⁵ et multis probavit.

Pergitur in arce fabricanda ad urbem Atrebatum.

In urbe Taurinorum an esuriatur, incertum est. Sed sal et pulverem bellicum per globos cavos in urbem immittit Leganesius¹⁶. Magna supplementa adveniunt Leganesio. Urbem tamen Galli suam futuram sperant intra Septembrem.

Princeps Palatinus¹⁷ adhuc hic retinetur rege dona quaedam praeparante.

Vale cum uxore, liberis, amicis.

Tibi obligatissimus frater
H. Grotius.

13 Cyprianus Regner van Oosterga schreef, met een woordspeling door middel van het woord σφάλμα ‘fout’: Petri Cvnæi Sententia defensa à Cypriano Regneri I.V.D. Mutuum esse alienationem. Adversus Sphalmasium Quendam, Dominum de Sancto Lupo. Lvgdvni Batavorvm, Apud Iustum Livium. MDCXL. Hij reageerde hiermee op Salmasius' Diatriba de mutuo, Non esse Alienationem. Adversus Coprianum quemdam Iuris Doctorem. Auctore Alexio à Massalia, Domino de Sancto Lupo. Lugduni Batavorum, Ex officina Ioannis Maire. MDCXL. Blijkens een brief van André Rivet aan Constantijn Huygens dd. 6 augustus 1640 (Worp, ed., Briefw. Huygens III, p. 79) gaf Cyprianus' boek aanleiding tot nieuwe invectieven in deze geleerdenruzie.

14 Vgl. no. 4791. De boeken waren verzonden door middel van Adriaen Vlacq in plaats van via Daniel Tresel, koopman te Rouaan.

15 Didier Hérault (± 1579-1649), 1598-1611 hoogleraar grieks te Sedan; hij werd wegens zijn arminiaanse sympathie afgezet en werkte sindsdien als advokaat bij het parlement van Parijs. Vgl. Haag, France prot. V (1855), p. 507v. Zie Desiderii Heraldi de rervm iudicatarvm avctoritate libri II. Eivsdem Observationvm & emendationum liber vnus. Parisiis, Apud Olivarivm de Varennes, viâ Iacobaeâ sub signo Vasis aurei. M.DC.XL. Cum privilegio Regis. Vgl. de brief van Sarrau aan Saumaise dd. 10 augustus 1640 (Hs. Parijs, BN, fonds lat. 10350).

16 Diego Mexía Felípez de Guzmán, markies van Leganés, Spaans goeverneur van Milaan.

17 Karl Ludwig van de Palts.

Calendis Septembribus 1640.

Mitto tibi exemplum novae epistolae meae ad Marinum¹⁸, ut cognoscas qualem Ecclesiarum reconciliationem desideremus. Velim scire an accessiones illae et manuscripta Anglicana¹⁹ addita sint Annotatis ad Evangelia: et quid de Lucano²⁰ futurum sit.

18 Charles Marin(i), Zweeds resident in Zürich. Grotius' brieven aan hem van 1640 zijn verloren gegaan. De uitgave der Epist. geeft abusievelijk ‘Maximum’.

19 De codex Alexandrinus van het griekse Oude en Nieuwe Testament; zie no. 4632, n. 16.

20 M. Annaei Lvcani Pharsalia, ... Additae sunt in fine Hvgonis Grotii notae... Amsterodami Apud Ioannem Blaeuw. Ter Meulen-Diermanse no. 430. Zie ook brief no. 4552 en n. 19.