Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 11

4791. 1640 augustus 20. Van Willem de Groot¹.

Frater optime,

Nunc primum Amstelodamum veni non, ut tu in postremis litteris² suspicaris, ante duas septimanas; tunc enim Goederedae fui et huc quidem appellens negotium tuum ex parte confectum repperi et typographum impressioni Annotatorum in Evangelia³ instantem, sed nemo de conditionibus egerat, dum Vossius⁴ filium Petrum⁵ et Corcelium⁶ respexisse se asserit; illi vero rem a Vossio transigendam arbitrantur. Ego sexaginta exemplaria pro te pactus sum, sed compacta omnia dare renuunt et quidem quae in Galliam erunt mittenda aliter quam hic fieri solet compingi solere novimus; aliqua tamen iis, qui hic sunt, amicis proximis daturos se profitentur compacta. Inter alias causas, cur non omnia compacta dent, et hanc recensent, quod ipsi jam non habeant operas alias

1 Hs. Den Haag, ARA. Eerste afd. coll. Hugo de Gr. Aanw. 1911 XXIII no. 24. Eigenh. oorspr. Antw. op no. 4777; beantw. d. no. 4812.

2 Zie no. 4777.

3 Hvgonis Grotii Annotationes in libros Evangeliorvm...MDCXXXXI; Ter Meulen-Diermanse no. 1135.

4 Grotius' vriend, de Amsterdamse hoogleraar Gerardus Johannes Vossius.

5 Pieter de Groot verleende zijn diensten bij de publikatie van de werken van zijn vader.

6 Etienne de Courcelles, remonstrants theoloog.

[p. 465]

quam typographicas atque ita suis impensis alibi compingi curare debeant. Ego liberalitatem eorum hac quidem in parte expectandam censui, dummodo de numero exemplarium constet. Tribus hisce septimanis jam XXVI folia impresserunt et hac septimana aliqua additum iri non dubitant, quae ego per uxorem⁷ mittere decrevi. Duobus praelis jam exercetur impressio, quibus et tertium adjuncturos se promittunt typographi eo consilio, ut paucis mensibus absolvendum sit opus. Vossius, qui per aliquot menses tua habuit, pauca ex iis legit neque aliud quam generale judicium de toto opere interponit. Nunc mihi se excusat, quod typographi totum exemplar habere desideraverint; quod verum quidem est, sed tamen antea satis ad legendum temporis habuit.

Quod Vossii opus⁸ tam lente processerit, id ipsius morae imputant typographi neque ipse sane diffitetur saepius scripta sua non fuisse parata.

Video Vossium omnino transiisse in partes Salmasii⁹ etiam in controversia de mutuo et Heinsio plane iniquum esse, quod ego jure fieri non nego. Caeterum cum utroque amicitiam mihi colendam semper duxi neque alteri me totum addicere volo.

Libelli anonymi quattuor¹⁰ ad te mittuntur et de singulis quidem exemplaria duodena, sed naves reflante vento hactenus vela facere nequiverunt; nunc abiisse omnes credimus. Ea exemplaria ad te perferet Adrianus Vlackius¹¹, de cujus adventu apud Morellum typographum¹² poteris inquirere, nam per errorem fasci ad eum destinato tua inclusa fuerunt, cum ad Treselium¹³ mittenda essent.

Proximo die Lunae Blavii¹⁴ ad te missuros se receperunt scriptum Marezii¹⁵ contra libellum de Antichristo, quod inclemens sane futurum in te suspicor, nam te auctorem esse credit idque vel ea ratione, quod et Blavios male excipere cogitaverit, nisi typographus intercessisset. Ubi id legeris, constitues an tuo scripto aliquid velis addere an non et an id cum reliquis annotatis velis recudi, quod Blaviis quidem perplaceret.

De rebus novis nihil jam addam, nisi quod princeps¹⁶ cum copiarum parte Dordraci jam esse dicitur et quod Groningani nondum accedunt Frisiis, qui praefecturam suam comiti Guilielmo Ernesti filio¹⁷ detulerunt, Drentenses vero enim honorem detulisse Guilielmo, principis filio.

7 Maria van Reigersberch vertoefde in het vaderland.

8 Gerardi Ioannis Vossii de Theologia Gentili et Physiologia Christiana... Amsterdami, apud Ioh. et Cornelivm Blaev, MDCXXXXI; zie voor de volledige titel no. 4694, n. 17.

9 Claude de Saumaise - Salmasius -, klassiek filoloog, hoogleraar te Leiden. Hij had enige werken tegen de woeker gepubliceerd: De Vsvris Liber...1638, De modo usurarvm liber...1639, Dissertatio de Foenore Trapezitico...1640 en Diatriba de mutuo 1640 (zie over dit laatste werk ook no. 4693, n. 24). Over de slechte verhouding tussen Salmasius en Daniël Heinsius zie men bijv. Sellin, Daniel Heinsius and Stuart England p. 43-51.

10 Commentatio...de Antichristo; Explicatio...de fide & operibvs; Explicatio Decalogi...; zie voor de volledige titels no. 4684, nn. 4, 5 en 2. De absolvto reprobationis decreto; zie no. 4688, n. 4.

11 De te Gouda geboren boekverkoper en wiskundige Adriaen Vlacq (1600-1666 of 1667). In 1642 vertrok hij - na enige jaren vanuit Londen handel gedreven te hebben - naar Parijs, waar hij o.a. werken van Grotius drukte (zie Ter Meulen-Diermanse no. 733 rem. 4 en nos. 896 en 897)aant.. Na 1648 vestigde hij zich als drukker-boekverkoper in Den Haag. Zie NNBW II, kol. 1503-1506; Cal. State Pap. Dom. 1640, Register i.v.

12 Gilles Morel, laatste telg van een bekende familie van drukkers te Parijs; op 18 september 1639 was hij zijn broer Charles opgevolgd als ‘imprimeur du roi’.

13 Daniel Tresel, koopman in Rouaan.

14 De Amsterdamse drukkers-uitgevers dr. Johan en Cornelis Blaeu.

15 Samuel Desmarets - Maresius. In september 1640 verscheen zijn Dissertatio de Antichristo...; zie voor de volledige titel no. 4771, n. 22.

16 Frederik Hendrik.

17 Willem Frederik, graaf van Nassau-Dietz, zoon van Ernst Casimir (1573-1632), die stadhouder van Groningen, Friesland en Drenthe was. Willem Frederik volgde zijn broer Hendrik Casimir I op als stadhouder van Friesland; Frederik Hendrik wist zich het stadhouderschap in Groningen en Drenthe te verwerven met toezegging van ‘survivance’ voor zijn zoon (vgl. Poelhekke, Fr. Hendr., p. 512vv.).

[p. 466]

Interea ingentes tibi gratias ago pro iis, quae de victoria Atrebatensi scribis; quae sane magni est momenti.

Vale, frater optime, et me ut soles ama.

Tibi obsequentissimus frater
Guilielmus Grotius.

Amstelodami, XX^o Augusti 1640.

Boven aan de brief schreef Grotius: Rec. 29 Aug.