Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 11

[p. 318]

4684. 1640 juni [9]. Aan Willem de Groot¹.

Mi frater,

Miror scribi ex Hollandia per literas satis recentes non prostare Explicationem Decalogi². Venerunt huc ad Cramoisiacum et Pellaeum³ exempla duorum libellorum, de Antichristo⁴ scilicet et de Fide et operibus⁵, non item Decalogi explicatio. Id tamen minus miror, quia dudum est quod missa sunt ista. Filius vero Petrus promiserat se mihi missurum exemplar novae editionis de Antichristo⁶. At nec misit nec scripsit neque etiam me docuit, quod petieram, ubi sint nunc Annotata ad Evangelia⁷. Tum vero ex literis tuis⁸ non disco, an exempla Veritatis religionis christianae cum testimoniis⁹ ad te pervenerint. Pervenisse oportet, quando dudum est quod isthuc advenere principes Palatini¹⁰, cum quibus mare transiit Andelius¹¹, cui Treselius¹² ista commendaverat. Si pervenerint, fac quaeso dentur, quibus scripseram. Si non pervenerint, fac sciam, in quo sit mora. Si Blavii¹³ alicujus auctoritate moti supprimunt Explicationem Decalogi, nihil illis meorum tradi velim. Quod si et tu odium aliquod ex hac re metuis, libere significa, ut aliter rebus meis provideam. Erunt et in Annotatis ad Evangelia et in historiis meis¹⁴ multa, quae non omnibus placebunt. Ego conscius veritatis a me cultae ac procuratae odia non metuo¹⁵ Sed semel certus esse debeo, an Blaviis satis sit animi, ut omnibus meis jussis parere cupiant. Fac me quaeso certum de his omnibus; omnia enim experiar, ne maneant ἀνέϰδοτα, quae in utilitatem posterorum elaboravi. Periculum video, si ista haeredibus committam. Dabit mihi, spero, Deus vitam, ut perficiam inchoata, perfecta dem publico.

Placet mihi, quod Didericus¹⁶ it ad Baneriana castra. Scribo ad ipsum cum bonis

1 Gedrukt Epist., p. 898; gedeelt. gedr. in vert. Brandt-Cattenb., Leven II, p. 266-267. Antw. op no. 4664. De datering van deze brief op 4 juni kan onmogelijk juist zijn: de brief dd. 26 mei waarop de onderhavige het antwoord is, werd door Grotius pas op 6 juni ontvangen. Een datering op 9 juni is meer waarschijnlijk, mede omdat in dat geval de brief in de reeks van wekelijkse correspondentie past.

2 Explicatio Decalogi Vt Græce exstat, Et quomodo ad Decalogi locos Euangelica præcepta referantur. Amstelodami, Apud Ioh. & Cornelivm Blaev. MDCXL; Ter Meulen-Diermanse no. 1117.

3 Sébastien Cramoisy en Guillaume Pelé, beiden uitgever te Parijs.

4 Commentatio ad Loca quædam N. Testamenti quæ de Antichristo agunt, aut agere putantur, expendenda ervditis. Amstelodami, Apud Ioh. & Cornelivm Blaev, MDCXL; Ter Meulen-Diermanse no. 1100.

5 Explicatio trium utilissimorum locorvm N. Testamenti: Capitis I Pauli ad Ephesios. Posterioris partis capitis II Iacobi, commatis I [sic, pro: XIV] & sequentium. Capitis III Epistolæ I Ioannis. In quibus agitur de fide & operibvs. Amsterdami, Apud Ioh. & Cornelivm Blaev, MDCXL; Ter Meulen-Diermanse no. 1109.

6 Vgl. no. 4625. Zie voor de volledige titel aldaar n. 8. aant.

7 Hvgonis Grotii Annotationes in libros Evangeliorvm. Cum tribus tractatibus & Appendice eo spectantibus. Amsterdami, Apud Ioh. & Cornelivm Blaev. MDCXXXXI; Ter Meulen-Diermanse no. 1135.

8 No. 4664.

9 Zie voor de volledige titel no. 4674, n. 10; betreffende de verzending zie men no. 4544.

10 Eduard en Philipp van de Palts.

11 Pieter van den Andel.

12 Daniel Tresel, koopman te Rouaan.

13 De Amsterdamse drukkers-uitgevers Johan en Cornelis Blaeu.

14 Hvgonis Grotii Annales et historiæ de rebvs Belgicis. Amstelædami, Ex Typographejo Joannis Blaev. MDCLVII. Cum Privilegiis S.C. Majestatis; & Ordd. Belgicæ Fœderatæ, nec non Holl. West-Frisiæque, per annos quindecim; Ter Meulen-Diermanse no. 741.

15 Wellicht woordspel met het bekende ‘oderint, dum metuant’ (Suetonius C. Caligula 30, 1).

16 Diederik de Groot; hij was vertrokken naar het leger van de Zweedse veldmaarschalk Johan Gustavsson Banér. Grotius' brief aan Diederik heb ik niet kunnen terugvinden.

[p. 319]

ominibus. De te scripsi quam potui efficacissime ad comitem Hohenloium¹⁷; ad uxorem¹⁸ vero de rebus pertinentibus ad patrem¹⁹, cujus veneranda mihi semper erit memoria.

Vale cum matre, uxore et liberis, et pro laboribus, quibus te saepe onero, alios, quos voles, mihi injunge.

Tui amantissimus frater,
H. Grotius.

17 Georg Friedrich van Hohenlohe, heer van Weikersheim; vgl. no. 4647, n. 5 en 7. De brief ontbreekt; Grotius schreef hem tussen 26 mei en 9 juni 1640.

18 Maria van Reigersberch bevond zich in het vaderland. Grotius' brief aan haar heb ik niet kunnen terugvinden.

19 Jan de Groot was op 3 mei 1640 overleden.

Lutetiae, 4 Junii 1640.