Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 6

2364. 1635 november 24. Van N. van Reigersberch¹.

Mon frère,

Ick schrijve desen bij avance gaende naer Delft, alwaer ick lichtelijck soude connen vernachten ende maendach middach, ordinaris dach, niet thuys wesen. Het subiect van mijn reyse is voor een groot deel, dat ick genooth bij den heer Brasser² in compangie van een van Caesars³ volck, wil sien, off ick soo veel kan tewege brengen, dat met de eerste gelegentheyt een bijeencompste wert geleyt.

Van Alcaeus⁴ heb ick niet nader verstaen.

Eenyge van Pyrrhons⁵ volck, daeronder den aensienelijckste, hebben haer vrij wat geformaliseert, dat Cimon⁶ sonder ordre soo verde met Catullus⁷ is gegaen. Sed hi motus animorum etc. pulveris exiguitate⁸.

Vanwegen Cimon⁹ is aen de stenden van¹⁰ Claudius¹¹ geschreven tot bevorderynge van het huwelijck van Tibullus' suster¹²; den conynk¹³ heeft hem soo verde aen Honert¹⁴ verclaert, dat hij seyt: die off geen. Daer sijnder, die meenen, dat met dat houlijck, ende een te maecken met Tibullus¹⁵ ende Xenocrates' dochter¹⁶, vaste fondamenten waren te leggen om door een alliantie van de kinde-

1 Hs. Amsterdam, UB., coll. RK., M 6 i. Eigenh. oorspr. Tesamen met nos. 2338, 2340, 2347, 2350, 2355 en 2361 beantw. d. no. 2403. Gedrukt Rogge, Br. Nic. v. Reigersb., p. 229.

2 Govert Brasser, pensionaris van Delft.

3 Codenaam voor Rotterdam; Grotius heeft er ‘Rott.’ boven geschreven. Het betreft de pogingen door Grotius en voor hem ondernomen om zijn achterstallige salaris als pensionaris van Rotterdam alsnog uitbetaald te krijgen.

4 Codenaam voor bestand; vgl. no. 2355, p. 343 n. 5.

5 Codenaam voor Zeeland; Grotius heeft er ‘Zelant’ boven geschreven.

6 Codenaam voor Staten-Generaal; Grotius heeft er ‘St. Gen.’ boven geschreven.

7 Codenaam voor bestand; Grotius heeft er ‘Treves’ boven geschreven.

8 Men leze: ... pulveris exigui jactu; Vergilius, Georg. IV, 86/7.

9 Grotius heeft erboven geschreven: St. Gen.

10 De woorden ‘aen de stenden van’ staan in de tekst in code: 99. 189. 103.72.31.323.213. met de ontcijfering door Grotius erboven geschreven.

11 Codenaam voor Polen, met de betekenis door Grotius erboven geschreven.

12 Elisabeth, oudste dochter van de in 1632 overleden paltsgraaf Frederik V, de Winterkoning, en Elisabeth Stuart, dochter van Jacobus I van Engeland. Tibullus is een schuilnaam voor de jonge paltsgraaf Karl Ludwig; Grotius heeft erboven geschreven: Pals. Het huwelijk van Wladislas VII (IV) van Polen met Elisabeth heeft geen doorgang gevonden.

13 Wladislas VII (IV); de woorden ‘den conynk’ staan in de tekst in code: 434. 12.91.41.109.31.58. met de ontcijfering door Grotius erboven geschreven.

14 Rochus van den Honaert; met Andries Bicker en Joachim Andreae had hij namens de Staten bemiddeld bij de totstandkoming van het bestand tussen Zweden en Polen, dat op 12 september te Stuhmsdorf was gesloten. De woorden ‘aen Honert’ staan in code: 99.6.57.59.24.74.66.77. met de ontcijfering door Grotius erboven geschreven.

15 Grotius heeft er ‘Paltsgraeff’ boven geschreven.

16 De enige in 1635 ongehuwde dochter van Oxenstierna was Catharina (geb. 1612); zij huwde in 1640 met Johan Cruus van Edeby, lid van de rekenkamer. Xenocrates is een schuilnaam voor de Zweedse rijkskanselier Axel Oxenstierna; Grotius heeft erboven geschreven; Canc. van Sweden.

[p. 358]

ren, die te wedersijden daeruyt souden commen, eenen vasten bant tusschen Sophi¹ ende Claudius² te maecken; doch dat is verde te soucken.

Van den lantgrave³ wert verscheyden gesproocken ende geadviseert; daer sijnder, die seggen, dat hij finalijck met den conynck van Hongeren⁴ is geaccordeert; andere, dat, in plaetse den conynck soude teyckenen de articlen sulckx die bij den lantgrave waren gesonden, deselffde t'eenemale in substantie verandert, geteyckent terugge heeft gesonden ende den lantgrave die niet heeft geaccepteert. Soo veel isser van, dat sijn volck noch op de been blijft, de plaetsen in Osenbrug ende het stift Munster beseth, ende heeft den ceurvorst van Ceulen⁵ commissarissen gesonden om te sien, off ontruymynge soude geschieden. Hanou defendeert hem noch.

Monsieur de St. Chaumont⁶ was wederom bij den heer rijxcancelier⁷ te Wismar gecommen, van waer men meent, hij naer Denemarcken gaet.

Met het proces van de gevangene cappitainen is men besych⁸.

De sterfte in dese landen is noch groot; op eenyge plaetsen mindert; te Amsterdam ende Utrecht meerdert; Leyden heeft al tusschen veerthien, vijfthien duysent menschen verloren.

Over twee dagen is hier gesturven monsieur van Santen⁹, neeff van de vrouw van Eussum¹⁰, broeder [van] den schout van Delft¹¹; is vier, vijff dagen sieck geweest, sijn broeder noch suster¹² hebben hem niet gesien. De vrouw van Eussum heefft hem tot het uyterste geassisteert, joffrou Van Dorp¹³ in huys gebleven tot den dach, dat hij sturff. Twee uyren voor sijn doot ontboot predicanten ende notaris; de predicanten hebben haer geëxcuseert, den notaris is gecommen ende heeft testament gemaeckt.

Alle de onse sijn, Godt loff, noch wel, behalven onsen neeff van Varyck¹⁴.

Doet mijn gebiedenisse.

UEd. dienstwillygen broeder
N.v. Reigersberg.

1 Codenaam voor Zweden; Grotius heeft erboven geschreven: Sweden.

2 Grotius heeft er ‘Polen’ boven geschreven.

3 Wilhelm V, landgraaf van Hessen-Kassel.

4 Ferdinand, de zoon van keizer Ferdinand II.

5 Ferdinand van Beieren; zie over hem IV, p. 80 n. 6.

6 Melchior Mitte de Miolans, markies van St. Chaumont.

7 Axel Oxenstierna.

8 G.J. Vossius noemt in zijn brief van 17 maart 1636 aan Grotius een aantal hunner bij name; zie ook Van Reigersberchs schrijven aan Grotius dd. 16 maart 1636 (dl. VII).

9 Nicolaes Willemsz. van Santen, in leven kapitein van een compagnie voetvolk, halfbroer van de Delftse schout.

10 Maria Diert, weduwe van Jhr. Ulrich van Eeussum.

11 François Willemsz. van Santen (1592-1675), sedert 1629 schout van Delft.

12 Catharina van Santen (1600-1677), halfzuster van François; zij was in 1627 gehuwd met Andries van der Muelen.

13 Dorothea Frederiksdr. van Dorp; zie over haar Worp, Briefw. Const. Huygens I, p. 19 n. 2.

14 Philips van Varick, raad en schepen van Veere. Hij was gehuwd met Cornelia Campe, dochter van Mr. Jacob Campe († 1625) en Maria's oudste zuster Martha van Reigersberch.

Desen 24 Nov. 1635.

[p. 359]

Soo terstont, dat is desen saterdachmiddach, comt tijdynge, dat in de Duffel naer het huis van Billant op den viant sijn verovert alle de wercken van den viant op de redoute van het spuy (l)eggende ontrent Griethuysen. Daerenboven heeft men gistermorgen in een groote .... ingenomen in de Betuw de buytenwercken van het fort Schenck, resteert alleen een halve maen voor de brugge. Het fort kan het nu niet lange maecken¹.

1 Betreffende Schenkenschans zie no. 2241, p. 175 n. 1.

Adres: Mijnheer Mijnheer De Groot, Ambassadeur van de coninginne ende croon van Sweden bij den Alderchristelijcksten conynck.

In dorso schreef Grotius: 24 Nov. 1635 N. Reig.

En op de adreszijde: Rec. 17 dec.