Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 6

2320. 1635 oktober 19. Aan N. van Reigersberch⁶.

Mijn heer,

UE. laeste, dewelcke was van den 24 Sept.⁷, heb ick voor dese beantwoordt⁸.

Stellaes broeder⁹ hout hem nu wel tevrede met Latou¹⁰ te eeten. Ick verstae Eusebius¹¹ aen Cimon¹² heeft geschreven, dat Manlius'¹³ raed hier noodigh is.

6 Hs. Amsterdam, UB., coll. RK., H 19 c. Eigenh. oorspr. Niet ondertek. Met no. 2329 antw. op no. 2303; beantw. d. no. 2340.

7 No. 2288.

8 No. 2307.

9 Schuilnaam voor Adriaen Reyniersz. Pauw; zie no. 2301, p. 260 n. 3.

10 Codenaam voor Frankrijk.

11 Schuilnaam voor De Richelieu; Van Reigersberch heeft erboven geschreven: Cardinael.

12 Codenaam voor Staten-Generaal.

13 Schuilnaam voor Adriaen Pauw; Van Reigersberch heeft erboven geschreven: Pauw's.

[p. 290]

Gustaefburg is verloren ten tijde als den cardinael de la Valle¹ ende hertogh Bernhard² de retraitte deden. Van Wimar werdt getwijffelt ende voor Franckendael gevreest. Te Rome, te Wenen, in Spaignie ende hier werdt veel van vrede gesproocken³ ende schijnt, dat van vier steden tot de conferentie voorgeslagen. Augsburg, Constans, Trente, Spier, de laeste best smaect. Staet te vresen, dat Bacchylides⁴ sal vallen in handen van Hannibal⁵ oft van Vindex⁶.

Valence is vol volcx ende siet niet, dat het haest sal werden becomen. Oock handelt Savoye⁷ stadigh noch in Spaignie.

Van de doot van den coning van Hungeren⁸ ende van die van Polen⁹ hebben wij niet dan geruchten. Sijn oock noch niet seecker van de trefves van Polen¹⁰, nochte hoe wij staen met Saxen¹¹, nochte waer den landgraef van Hessen¹² nu is, die men seit Conincxhave te hebben ontset.

De schade in de laeste retraitte van Valette is grooter geweest van geschut ende bagagie dan van volck. Hertogh Bernhard heeft sijn geschut gesalveert. Galas¹³ is tusschen de Sar ende de Myle wel stercker met Jan de Waert¹⁴ ende den hertogh van Lothringen¹⁵ dan den coning¹⁶, Angoulesme¹⁷, La Force¹⁸, Valette, hertogh Bernhard.

Den coning comt herrewaert ende den adel can de costen niet langer harden. Tot Nancy sijn de Franche generaels vergadert, om te sien, hoe men de vijant de vivres sal beletten, 't welck swaer sal vallen. Hertogh Bernhard is te Wijck met ontrent 5000 paerden. Heeft hier gesonden om gelt, naedat hij de stad van Mets daertoe tevergeefsch hadde aengesocht. Den hertogh van Lotharingen blijft wel gesterckt bij Rembervillers.

Van de 12000 nieuw gelichte Switsers sijn 3000 in de steden geleit, 3000 aen Chastillon¹⁹ gegeven, de reste is in 't leger, waerover den coning heeft gecommandeert ende nu den graef van Soissons²⁰ sal commanderen. Den mareschal de Chastillon heeft boven de voorss. Switsers noch duisent Fransoisen te voet, 1500 paerden. De Switsersche cantons delibereren, oft sij den pas sullen geven aen de keiserschen.

1 Louis de Nogaret d'Epernon de La Valette.

2 Bernhard, hertog van Saksen-Weimar.

3 Vgl. no. 2318, p. 286 en n. 5 aldaar.

4 Codenaam voor Mainz; Van Reigersberch heeft erboven geschreven: Ments.

5 Schuilnaam voor Ferdinand II.

6 Codenaam voor Frankrijk.

7 Vittorio Amedeo, hertog van Savoye.

8 Ferdinand, zoon van keizer Ferdinand II; hij stierf eerst in 1657.

9 Wladislas VII (IV), overleden in 1648.

10 Op 12 september was te Stuhmsdorf een bestand voor 26 jaar gesloten tussen Zweden en Polen.

11 Johann Georg, keurvorst van Saksen; hij had met Ferdinand II op 30 mei 1635 het verdrag van Praag gesloten. Zie V, p. 292 n. 1.

12 Wilhelm V, landgraaf van Hessen-Kassel.

13 Matthias, graaf Gallas, keizerlijk bevelhebber in de Dertig-jarige oorlog.

14 Johan van Werth, ruiteroverste in het leger van de keizer.

15 Karel IV.

16 Lodewijk XIII van Frankrijk.

17 Charles de Valois, hertog van Angoulême.

18 Jacques Nompar de Caumont, markies van La Force.

19 Gaspard de Coligny, graaf van Châtillon.

20 Louis de Bourbon, graaf van Soissons.

[p. 291]

In Castille, om de negen millioenen te vinden, stelt men op de middelen van consumtie, op de Hollandsche manier, ende op yder die een coets hout, hondert croonen 's iaers. Uit het rijck van Napels gaen 150^m croonen voor Duitschlant, 40^m voor Oostenrijck, 80^m ende eenigh volck tot defensie van Milaen, daertoe oock den hertogh van Florence¹ gelt ende volck schickt. De vloote in Spaignie gedestineert om te gaen in Brasyl, werd gehouden tot bewaering van de custen van Gallicië ende Catalogne.

Wij hooren dat 8^m Cosaeken uit Polen door Silesië nae Vrancrijck comen. Wij crijgen daer de tijding, dat Franckendael is verloren.

Monsieur de Thou² is gemaect surintendant de la justice et des finances à l'armée du cardinal de la Valette.

Dusverre geschreven hebbende ontfang ick uE. briefken van den 6 Oct.³ door de soon van den advocaet Van Sorgen⁴. Ick en weet niet, waervan het becomt, dat uE. mijne brieven soo laet crijght. Sal alle wegen besoecken ende volgen, die best geluckt.

De historie van den jongen Vossius⁵ heb ick niet gesien, maer wel sijne oversetting van Rhedanus⁶.

De soon van den heer advocaet van Sorgen wil ick garen toonen, dat ick sijn ende sijns vaders vrund ben.

Vaert wel.

19 Oct. te Parijs.

Ick verlang nae bescheit van Rotterdam⁷. 't Is meer dan tijd. Recommandere voorts de boecken ende papieren.

Aen mijn broeder de Groot⁸ can ick nu niet schrijven om de cortheit van den tijdt.

De brieven aen uE. heb ick eenigen tijd bestelt door Abbesteegh⁹, daernae over Zelant, nu laest door S.^r Olivier¹⁰ om alles te besoecken. Dese sende ick nu over Amsterdam.

1 Ferdinand II de Medici; zie no. 2319, p. 289 n. 1.

2 François-Auguste de Thou.

3 No. 2303.

4 Vgl. no. 2303, p. 264 n. 7.

5 Matthaei Vossii Annalivm Hollandiae Zelandiaeqve Libri Quinque. Amsterdami, Apud Gvilielmvm Blaev, MDCXXXV; vgl. no. 2303, p. 265 en n. 7 aldaar.

6 Mattheus' jong gestorven broer Dionysius (†oktober 1633) heeft Van Reyds Historie der Nederlantscher Oorlogen (Arnhem 1626) in het latijn vertaald onder de titel: Belgarum aliarumque gentium annales auctore Everardo Reidano Dionysio Vossio interprete. Lugd. Bat. 1633.

7 Het betreft de pogingen door en voor Grotius ondernomen om zijn achterstallige salaris als pensionaris van Rotterdam alsnog uitbetaald te krijgen.

8 Willem de Groot.

9 Willem Abbesteegh, predikant bij de Nederlandse ambassade te Parijs; zie ook V no. 1966, p. 299 en n. 1 aldaar.

10 Bij herhaling als correspondentie-adres gebezigd; zie o.a. dl. III passim.

Adres (met andere hand): Mijn heer Mijn heer Reigersberg, raet in den Hogen Raede in Hollant in Den Hage. Port.

In dorso schreef Van Reigersberch: Broeder De Groot, den 19 Octob. 1635 wt Paris.