Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 5

1989. 1635 maart 1. Aan A. Oxenstierna⁹.

Sextae hae meae sunt literae, quarum primas¹⁰ tantum pervenisse et nunc demum disco; de caeteris bene spero, quanquam multa interveniunt, ob quae dubitem. Gratum erit hoc metu liberari.

9 Hs. Stockholm, RA. Eigenh. oorspr. Gedrukt Epist., p. 132; Oxenst. Skrifter 2 afd. II, p. 11; Marb. Beiträge V, p. 8.

10 Wellicht no. 1968 dd. 28 januari.

[p. 333]

Ego hic ad Dionysii detentus sum hactenus initu in urbem, qualis aliorum est legatorum et promisso semper et dilato ob aulaene turbamenta, an quod illic malint rem transigi, haud liquide dixerim. Sextus jam dies est, cum huc ad me venit regis admissionalis comes Brulonus¹, scire voluit, quo nomine advenirem. Dixi Reginae Serenissimae Suedorum legatum ex potestate Illustrissimae Excellentiae vestrae concessa. Disputare coepit et dicere nunquam admissos legatos, quos olim misisset dux Maynius² potestate regis Hispani³ instructus. Dixi non mirum id fervente bello et Maynii odio factum. Hagae cum induciae fierent, legatos⁴, quos archiduces⁵ nomine regis Hispaniae⁶ miserant, ut regis Hispani legatos honoratos a Galliae Britanniaeque legatis⁷. Et cum cardinalis Riceliacus a rege potestate liberrima belli Italici tempore instructus esset, si legatos misisset, apud sapientes omnes eodem futuros loco fuisse, quo ii, quos a suo latere rex misisset. Potestatem vero tuae Illustrissimae Excellentiae ab regno universo datam non posse in controversiam trahi, cum et legatos ex ea potestate missos complures etiam postremos, rex ut legatos regios excepisset et regis legati cum Illustrissima Excellentia vestra ut talem habente potestatem foedus fecissent. Urgenti motam in Anglia controversiam respondi et omissam honoremque legationi ut regiae habitum. Me dicebat a rege fieri plurimi idque repetebat aliquoties, ferme quasi me a Suedicis rebus ad Gallica negotia vellet perducere. Quaerenti de Serenissimae Reginae aetate quod erat respondi; et sciscitanti ultra, an de ejus matrimonio consilia agitarentur, dixi apud Septentrionales populos justam maturitatem exspectari solere. Laudabat. Rediturum se significabat cis tres aut quatuor dies. Non venit interea, sed moneri me fecit diem Mercurii - is hesternus fuit - mihi ad urbem pro more intrandam destinatum. Iterum deinde regem, qui ab urbe diei iter abierat, consultum de iis, quae ad rem pertinerent, itaque biduum interponi debere. Quidam Leffleri⁸ et Streiffii⁹ mihi objiciunt exempla, qui nullis sollennibus exspectatis in urbem irrepserint. Ego, qui illorum facta mihi pro exemplari non data memineram neque exueram animo dignitatem regni mihi ab Illustrissima Excellentia vestra commendatam, exspectare, quid facturi essent, tam prope urbem malui rerum interim urbis non ignarus per eos, quos mitto, perque eos, qui ad me adventant: quomodo et refugium regis Galliae legatum¹⁰ diu Rotterodami mansitasse memini et Britannicum Anstruterum¹¹ in villa non longe Hamburgo.

1 Voor de graaf van Brulon zie no. 1978, p. 316 n. 1.

2 Charles de Lorraine, hertog van Mayenne (1554-1611), tegenstander van Henri IV van Frankrijk.

3 Philips II (1556-1598; geb. 1527).

4 Ambrosio Spinola, Juan de Mancicidor, Jean Grusset, gezegd Richardot, pater Jan Neyen en Louis Verreycken.

5 Albertus (1559-1621), aartshertog van Oostenrijk, kardinaal-aartsbisschop van Toledo; hij huwde in 1598 de infante Isabella Clara Eugenia (1566-1633).

6 Philips III (1598-1621; geb. 1578).

7 Het Franse gezantschap stond onder leiding van Pierre Jeannin (zie III, p. 69 n. 7); de Engelse koning Jacobus I had naast de gewone gezant Sir Ralph Winwood (1563?-1617, sedert 1603 in Den Haag) Sir Richard Spencer gezonden.

8 Jacob Löffler; zie no. 1984, p. 327 n. 9.

9 Sillartus Streiffius; niet nader geïdentificeerd.

10 Eustache de Refuge, die in december 1611 als buitengewoon Frans ambassadeur naar Den Haag kwam.

11 Sir Robert Anstruther; zie no. 1938, p. 260 n. 4.

[p. 334]

Fratrum Axeliorum¹ minor repetitis choreis adfuit spectator, major iis choreis, quae apud cardinalem Riceliacum non minore quam apud regem pompa ductatae sunt.

Fuit apud me et D. Skytte filius² ex Italia veniens et patrem ut putat in Anglia reperturus. Pacem cum Polono³ temporariam redimi putat posse retenta Livonia, concessa Prussia; vectigal apud Gedanum sumptibus exhauriri. Puylaurentii calamitas⁴ mire commovit principes regii sanguinis; existimant, antequam in Galliam veniret, destinatam ei necem, bona fisco et per fiscum novae nuptae⁵, unde maritum quaerat aulae gratiorem. De judicibus in ipsum deligendis multus sermo. De jure matrimonii fratris regii⁶ nunquam corpus Sorbonae consultum; metu, ne contra quam potentibus expedit responderet; sed e Sorbona selecti nonnulli homines obsequiosi. Frater ipse regius Blesam missus est, Puylaurentii uxor in agrum Pictaviensem.

Dum ego jussus ante omnia praetentare Gallorum animos in res Suedicas occasionem reperio quam putaveram uberiorem injectis in me ut oportet admittendo tot moris, aliud incidit Caleti contumeliose ibi tractato populari meo⁷, qua de re epistolarum ad me scriptarum et actorum transmitto exempla. Scripsi ea de re et expostulavi apud Boutellerium⁸ ab arcanis regi, cui res externae obvenerunt, sed quid fecerint, quid facturi sint, ut sciam, nunc quoque laboro. Ego si ea consecutus fuero, quae legatis omnibus extraordinariis ordinariisque evenerunt quaeque ab ipso initio promissa mihi sunt neque post exspectationem tantam remitti possunt, dabo operam, ut a rege audiar, sive ad Chantiliacum, ubi nunc est, sive simul redierit, si modo brevi est rediturus.

De regis in finem Germanicum itinere rumor non omnibus creditur. Nisi valde fallor, Galli et Germanis et Austriacis se jactitant, quasi qui nos de amicitia sua sollicitos non multum curent. Tamen si opinionem demere illis poterimus, nos non ea pressos egestate neque adeo pecuniae ipsorum esse avidos, ut propterea quidvis facere ac pati propositum habeamus, puto et aequa et honesta possi impetrari.

De duce Bernhardo⁹ percunctatores habui aliquammultos; laudo celsum ejus animum et fidem in patriam dignam tanto sanguine. De praelio ad Nortlingam¹⁰ ita sermonem tempero, ut neque consilium probem neque quicquam dicam acerbius, quod illi captare videntur. Famam heic spargunt jam eum militare regi Galliae.

1 Zie voor de gebroeders Axel en Gustav Axelsson Natt och Dag no. 1981, p. 320 n. 3.

2 Dat schijnt Bengt (Benedikt) geweest te zijn, zoon van Johan Skytte; zie Oxenst. Skrifter 2 afd. IV reg. s.v.

3 Wladislas VII (IV).

4 Vgl. no. 1981, p. 319 en nn. 10, 11 en 12 aldaar.

5 Marguerite Philippine du Cambout (†1674), dochter van Charles du Cambout, markies van Coislin, baron de Pontchâteau, met wie Puylaurens op 28 november 1634 gehuwd was.

6 Het huwelijk van Gaston, hertog van Orléans, met Margareta van Lotharingen (zie III, p. 206 n. 6), dat men ongeldig wilde doen verklaren. Merc. Franç. XX, p. 849 vv., p. 989 vv.

7 Petter Spiring Silvercrona; zie over hem no. 1971, p. 304 n. 3. Vgl. ter zake brief no. 1987.

8 Claude le Bouthillier; de bedoelde brief is no. 1987.

9 Bernhard van Saksen-Weimar.

10 Op 6 september 1634 waren de Zweden onder Gustaf Karlsson Horn en Bernhard van Saksen-Weimar bij Nördlingen verslagen door de troepen van Ferdinand II onder Matthias Gallas.

[p. 335]

Abiit Canutius¹ Charnassaeo² comitatus. Manet hic Pavius³, sed invitus et non legatum se sed relegatum interpretans.

Beaumontii⁴ quotidie crescit auctoritas et plerunque Hollandiae mandata ad conventum perfert Foederatorum. Intelligo laborare Gallos, ut Batavi aperte et ipsi Caesarem⁵ sibi hostem sumant.

In ipso puncto cum finire has vellem, commodum accipio literas 7/17 Februarii datas, pro quibus gratias quantas possum habeo, nec omittam praescripta curate sequi. In eodem temporis articulo a Caleto ad me literae ostendunt rem popularis mei eodem esse in loco. Apparet calumniae materiam quaesitam, sed bene elusa est, cum nec pecunia sit reperta nec chartae, quae colorem aliquem late sparso mendacio circumdarent.

Illud Lagrangii⁶ quid facere possint et velint Suedi incertis adhuc cum Polonis rebus, insidiosum mihi videtur et ad abalienandos a Suedis Germanos repertum.

Det Deus, Illustrissime et Excellentissime Domine, eos Illustrissimae Excellentiae vestrae successus, quibus res Suedica facile se ab omni contemptu vindicet.

Ad Dionysii 19 Febru./1 Martii. 1635.

1 Johan de Knuyt; zie no. 1975, p. 308 n. 5.

2 Hercule de Charnacé; zie no. 1950, p. 276 n. 7.

3 Dr. Adriaen Reyniersz. Pauw; zie no. 1975, p. 308 n. 5.

4 Simon van Beaumont, pensionaris van Rotterdam.

5 Ferdinand II.

6 Jacques de La Grange; zie no. 1960, p. 290 n. 3.

In dorso: Praes. Vormatiae 11/1 1635.