Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 5

1968. 1635 januari 28. Aan A. Oxenstierna¹.

Illustrissime et Excellentissime Domine,

Itinere quanquam non intermisso, sed multum circumducto ad vitandas praedonum manus, coeni voragine detenti primum, deinde omnia rumpente gelu multo serius destinato Metim, jam quintus dies agitur, pervenimus, ubi me colici dolores frigore intenso contracti non diutius restare coëgerunt quam quanto opus erat tempore ad refovendum corpusculum, quod nunc habens se meliuscule spem mihi facit intra biduum aut triduum persequendi itineris non minore animi dolore quam is fuit, quem in corpore sensi, ob tot res et hunc morbum praecipue intersecantem festinationis meae studium.

Dederat mihi D. de la Grange² literas alias ad omnes, alias ad eos, qui Hagenoviae et Tabernis praesidia curant, quorum uterque³ me salutavit Gallica humanitate. Et Hagenoviae quidem currus reperimus duos milliones, ut ajebant, nummi francici ferentes ad excercitus; alius millio cis paucos dies exspectari dicebatur.

Cum multa et de praesente pecunia et de disciplinae reverentia apud suos loquantur Galli, maximos tamen questus de iis audivimus, qua per agros, qua per oppida, ita ut homines nullarum partium jam alios, de quibus questi sunt hactenus novorum hospitum comparatione absolvant.

Metim jam nunc introducitur vectigal salis, quale in Gallia penditur, imperiosius jam hic multo agentibus Gallis, ex quo per Lotharingiae et Alsatiorum oppidorum accessionem urbs haec esse limitanea desiit haud dubio omine idem et Lotharingis et Alsatis exspectandum, ubi ipsis circumjecta fuerint alia.

In Lotharingia demoti omnes muneribus publicis qui ducis⁴ mandatu ea obierant. Ecclesiastici suis locis relicti, sed ut ipsi non minus quam caeteri sacramentum regi⁵ dicerent.

Asdrubal⁶ ardentem amorem ostendebat Philosophiae⁷. Credi volebat jam rem venisse ad Abrahamum⁸ usque. At praefecti illi⁹ non ita censebant, sed exspectandum eventum conventus Wormatiensis. Fabula¹⁰ de Simonide¹¹ in Cajum¹² transmissa etiam hic calet¹³.

1 Hs. Stockholm, RA. Eigenh. oorspr. Beantw. d. no. 2006. Gedrukt Epist., p. 129; Oxenst. Skrifter, 2 afd. II, p. 2.

2 Jacques de La Grange; zie no. 1960, p. 290 n. 3.

3 Gouverneur van Hagenau was le sieur d'Aiguebonne; te Saverne bekleedde die functie in januari 1635 waarschijnlijk nog Antoine? de Courtomer, markies van Saint-Simon.

4 Karel IV, hertog van Lotharingen; zie no. 1950, p. 276 n. 1.

5 Lodewijk XIII van Frankrijk.

6 Schuilnaam voor De La Grange.

7 Codenaam voor Benfeldt. aant.

8 Breuk tussen Lodewijk XIII en Ferdinand II.

9 De woorden ‘praefecti illi’ staan in de tekst in cijfer: 101.48.13.75.113.12.68.55.71.7. 227.55.

10 De woorden ‘conventus Wormatiensis. Fabula’ staan in de tekst in cijfer: 22.42.41. 81.33.6.38.1009.2010.2000.91.4.23.70.273.26.110.1050.67.71.76.54.98.43.45.246.29.

11 Codewoord voor ‘pecunia’.

12 Schuilnaam voor Zweden.

13 Het woord ‘calet’ staat in de tekst in cijfer: 22.29.45.33.266.85.77.

[p. 301]

Deum veneror, Illustrissime et Excellentissime Domine, tuae ut Illustrissimae Excellentiae valetudinem et generosa consilia tutelae suae peculiaris esse cupiat.

Meti, 18/28 Jan. 1635.

Ab Hanoviae comite¹ ajunt sui nondum visum regem²; magnam ab eo spem in D. Genguario³ collocari; qui Genevam Meti⁴ sequuntur, ajunt quotidie se haberi durius. De Philipsburgo⁵ rumores nos sollicitos habent.

Illustriss. Excell. vestrae devotissimus cultor

H. Grotius.

1 Jacob Johann, graaf van Hanau-Münzenberg (1612-1636); hij was de jongste zoon van prins Willem van Oranjes derde dochter Catharina Belgica, gravin van Nassau (1578-1648) uit haar huwelijk met Philipp Ludwig II, graaf van Hanau-Münzenberg (1576-1612).

2 Lodewijk XIII.

3 Niet geïdentificeerd.

4 De woorden ‘Genevam Meti’ staan in de tekst in code: Camillum 23.52.77.79.

5 Het woord ‘Philipsburgo’ staat in de tekst in code: Aristotele. op 24 januari was de rijk bevoorrade stad in handen van Ferdinand II gevallen.

Adres: Illustrissimo & Excellentissimo Domino, D. Axelio Oxenstiernae, Sacrae Regiae Maj. Regnorumque Sueciae Senatori et Cancellario, ad Exercitus inque Germaniam Legato, ibidemque Foederis Euangelici Directori, libero Baroni in Kymitho, etc.