Algemeen letterkundig lexicon

narratio

Etym: Lat. verhaal vertelling.

Term uit de retorica voor dat onderdeel van de opzet van een betoog (dispositio) dat na de inleiding (exordium) de feiten moet leveren voor het volgende onderdeel, de argumentatio. Dit feitenoverzicht moet beknopt, duidelijk en geloofwaardig zijn. Als afsluiting kan het best een voorstel (propositio) gedaan worden. Voor de narratio kan de redenaar putten uit tal van topoi (topos); met name de tijdsbepaling (locus a tempore, in het bijzonder de Natureingang) en plaatsbepaling (locus a loco) zijn voor het begin van een narratio erg geschikt, bijv.:

Die coninc Aertuer hadde hof
Gehouden, daer hi groten lof
Eens sinxendages, hadde ontfaen
Ter borch die hiet Caradigaen.
(Ferguut, ed. Rombauts e.a., 1982², p. 45)

Ick kreegh lestent een buydt op de Reden-rijckers Camer
(G.A. Bredero, Klucht van de koe, vs. 13 in Kluchten, ed. Daan, 1971, p. 62)

Er was 's morgens te tien ure eene ongewone beweging op den grooten weg die de afdeeling PANDEGLANG verbindt met LEBAK.
(Multatuli, Max Havelaar, ed. Stuiveling, 1949, p. 38)

De narratio is uitgegroeid tot het belangrijkste of zelfs enige onderdeel van een literair werk (vgl. de roman).

Lit: G. Ueding (red.), Historisches Wörterbuch der Rhetorik, dl. 6 (2003), kol. 98-106.

narratieve cyclus

narrativiteit