Algemeen letterkundig lexicon

detractio

Etym: Lat. de-trahere = weg-trekken, ont-trekken, weg-nemen.

Term uit de retorica voor het weglaten van een onderdeel van een groter geheel, hetzij in kwantitatief, hetzij in intensief opzicht. Naast adiectio, transmutatio en immutatio is de detractio (Lat. synoniem deletio) één van de vier wijzigingsmogelijkheden binnen de dispositio. Al naar gelang de plaats waar iets weggelaten wordt, heet de detractio afaeresis (aan het begin), syncope (in het midden) of apocope (aan het einde). De vermindering van de intensiteit van een mededeling kan gebeuren in de amplificatio-2. In de prosodie gebruikt men voor het weglaten van klanken de term elisie.

Lit: G. Ueding (red.), Historisches Wörterbuch der Rhetorik, dl. 9 (2009), kol. 369-371 (s.v. synkope).

determinisme

deus ex machina