Algemeen letterkundig lexicon

afaeresis

Etym: Gr. het wegnemen < apo-hairein = weg-grijpen, pakken.

Vorm van metaplasme, nl. het meestal ter wille van het metrum weglaten (detractio) of uitstoten (elisie) van een lettergreep of een klank aan het begin van een woord (vandaar ook 'procope', tegenover  syncope middenin en apocope achteraan).

Een voorbeeld waarin ‘ick’ of ‘ik’ is ingekort tot ‘ck’ of ‘K’ is het begin van P.C. Hoofts gedicht ‘Chanson à Madame’ in Gedichten:

Soo 'ck heb gemint, en min, en ongetroost moet blijven,
K' en laster u daerom jonge Cupido niet;
K' en sal de tedersachte Venus niet bekijven,
Noch oock niet de Godin oorsaeck van mijn verdriet.
(ed. Stoett, dl.1, 1899, p. 11).

Lit: M. Nyman, Ubi est and ubist: the problem of Latin aphaeresis and the phonology of esse (1974) • G. Ueding (red.), Historisches Wörterbuch der Rhetorik, dl. 1 (1992), kol. 767-769.

aetiologia zie etiologie

afbijtsel