Algemeen letterkundig lexicon

immutatio

Etym: Lat.  vervanging, substitutie.

Een van de vier tekstveranderingscategorieën uit de antieke retorica naast adiectio, detractio en transmutatio. De verandering ‘per immutationem’ staat voor de vervanging van een of meer oorspronkelijke bestanddelen van het geheel door een of meer nieuwe elementen, zoals bijv. in een parafrase. De immutatio is als dusdanig een samenvoeging van detractio en adiectio. Zie ook tekstbewerking.

Het principe van de immutatio kan op verschillende tekstniveaus in werking treden, net zoals dat het geval is bij de overige tekstveranderingscategorieën, zoals substitutie-1. Zo kan het bijvoorbeeld betrekking hebben op woorddelen (bijv. barbarisme, solecisme), gehele woorden (bijv. metafoor, metonymie, woord-voor-woord-vertaling) en gedachten (bijv. allegorie, ironie).

Lit: H. Lausberg, Handbuch der literarischen Rhetorik (1990³).

immigrantenliteratuur zie migrantenliteratuur

imperfect rijm zie halfrijm