Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 12

5187. 1641 mei 18. Aan L. Camerarius.¹

Illustris domine,

Bannerii² morbum spero ipsi ad meliorem valetudinem fore, praesertim cum et intermittens esse dicatur febris et in ver inciderit. Multas video in eum consurgere hostium copias, sed quibus ipse parem se iudicet, quandoquidem Stalhansium³ ad se non vocat. Praeliorum quidem incerta parti quidem utrique metuenda sunt, sed magis, ni fallor, nostrae ut in alieno solo bellanti et urbes habenti infestas plerasque. Multi hic existimant imperatorem oblivionis decretum nonnihil attemperaturum desideriis Lunaeburgici Hassicaeque,⁴ ut eos a nobis abducat; quod forte non esset extra omnem metum, si Bannerii exercitus illorum terris iterum gravis esse incipiat. Certe ita nunc bellum geritur, ut magno in odio sint arma Suedica.

De Dano sic existimo eum in proposito suo pertinaciter institurum fuisse, nisi turbata esset Hispania, unde pecuniariam opem sperabat. Nunc cum ibi fons liberalitatis magis magisque exarescat, pro tempore vota sua contrahet aut in aliud differet tempus. Puto Arnimium⁵ id moliturum, ut imperator regi illi aliquid concedendo Danum, si fieri potest, sibi adiungat; si id fieri non potest, quemadmodum nec posse arbitror, ut specie tuendae quietis ad Albim et Visurgim Suedicis copiis quantum potest terrarum subtrahat.

In Anglia quid constituturum sit parlamentum super Palatino negotio, avide exspecto. Non video autem, quomodo magni aliquid aggredi possint dissidentes Angli a Scotis, utrique a rege, praeterea nobilitas Anglica a plebe. Vidi Windebanckium;⁶ vir est prudens et modestus. Praefecti Hyberniae⁷ magnum ingenium et ipse et alii praedicant.

Eporediae⁸ obsidio maneat an deserta sit a Gallis, dubitant rumores, sed in Belgico fine

1 Copie Uppsala, UB, E 388a, 281. Gedrukt Epist., p. 677 no. 1494.

2 Johan Gustavsson Banér overleed op 20 mei 1641.

3 Torsten Stålhandske (no. 5014 n. 9).

4 De inmiddels overleden Georg, hertog van Braunschweig-Lüneburg, en Amalia Elisabeth van Hanau-Münzenberg, landgravin-regentes van Hessen-Kassel. Over de kwestie van amnestie (=‘oblivio’) werd in de rijksdag te Regensburg in deze periode uitvoerig gehandeld.

5 Hans Georg von Arnim-Boytzenburg (no. 5001 n. 11).

6 Sir Francis Windebank (no. 4994 n. 3) was in december 1640 naar Frankrijk uitgeweken.

7 Thomas Wentworth, graaf van Strafford.

8 Ivrea in Piemonte.

[p. 291]

Bapalma ab iisdem Gallis coepit obsideri. Omnia hoc anno egregia sperari possent, nisi interveniret nubes illa Sedanensis. Rex novo edicto⁹ vetuit, ne pecudes ullae extra Galliam exportentur. Solebant multum portari Sedanum et inde hostibus vendi. Nunc Sedanenses milites, quas per commercium habere non possunt, pecudes vi de Gallico solo abripiunt negantes et se et oppidanos a fame aliter defendi posse. Quae consilia agitent iuvenes isti principes,¹⁰ non satis intelligo. Nam si civile bellum a se putant in Gallia posse suscitari, vereor, ne sibi publicoque noceant. Ac praeterea satis est virium regi ad motuum talium semina opprimenda. De induciis Galli non cogitant; in Batavis forte quidam, sed eas cogitationes intercidit novum, ut puto, cum Gallia fedus.¹¹

Portugalli ab antiquo ventosi satis sunt, parum solidi in consiliis ipsorum. Iam si externa auxilia tarde adventant, metuendum est, ne damni aliquid res illorum per novitatem infirmae accipiant cunctis Hispaniae regnis propere in eos incursuris, ut belli alioqui in aeternum ituri materiam evellant.

An perfectum sit in Suedia fedus, quod cuderant D. Salvius et D. Davausius,¹² nescio, sed futuram arbitror.

Habitatio Lugdunensis¹³ ut ill. Dom. vestrae feliciter eveniat, opto. Lugduno autem de tali hospite gratulor et qui ibi sunt literatis de tam literata consuetudine.

Ill. Dom. vestrae perpetuae observantiae debitor
H. Grotius.

9 Arrests du conseil d'estat du roy, portant deffenses à toutes personnes de saisir ny prendre les cheuaux et autres bestes servans au labeur, ... et à tous marchands ... de conduire ny transporter hors du royaume de France aucuns bestiaux servans à la nourriture et aux voictures ... [dd. 8 mei 1641], à Paris, par P. Rocolet ... MDCXLI ... Een exemplaar bevindt zich tussen Grotius' nagelaten papieren; RA Stockholm, Gallica 10, Handl. tillh. Hugo Grotii beskickning 1639-1641.

10 Frédéric-Maurice de La Tour d'Auvergne, hertog van Bouillon, Louis de Bourbon, graaf van Soissons, en Henri II de Lorraine, hertog van Guise.

11 Het verdrag tussen Frankrijk en de Republiek was in februari 1641 verlengd; vgl. Waddington, Rép. des Prov. Unies I, p. 328. Zie voor de geruchten over een wapenstilstand met de Spaanse Nederlanden no. 5135 n. 17.

12 Johan Adler Salvius en Claude de Mesmes, graaf van Avaux, verlengden het Frans-Zweedse verdrag tenslotte in juli 1641.

13 Camerarius had zich begin mei 1641 in het Prinsenhof te Leiden gevestigd; vgl. no. 5101 en n. 24.

Lutetiae, XVIII Maii MDCXLI.

In Catalania Motta Odincurtius¹⁴ octingentis Castellanorum interfectis reliquos Tortosam redegit. Cardinalis Sabaudus Fossanum obsidere frustra speravit. Ruscinonensi comitatui arctos commeatus facit Burdegalensis archiepiscopus.¹⁵ Mittitur miles ad ducem Carolum, qui cum Hallerio¹⁶ XV iam habet millia, et in Pedemontanam regionem et ad Erlachium.¹⁷ Rex praeter eos, qui Samaram¹⁸ transiere, exercitum apud Laodunum habet ad sui suorumque tutelam. Seditiones hic graviter puniuntur. Regius exercitus, qui trans Samaram est, machinas habet centum. Qui ad Siciliam regendam a rege Hispano missus est,¹⁹ secum habet XVC millia scutatorum.

14 Philippe, graaf van La Mothe-Houdancourt (no. 5060 n. 16).

15 Henri d'Escoubleau de Sourdis, aartsbisschop van Bordeaux (no. 5121 n. 27).

16 Karel IV, hertog van Lotharingen, met François de l'Hospital, sieur du Hallier, militair goeverneur van Lotharingen (no. 5083 n. 25).

17 Johann Ludwig von Erlach, goeverneur van Breisach (no. 4994 n. 15).

18 De Somme.

19 Juan Alfonso Enríquez de Cabrera (no. 5121 n. 8). Grotius ontleende dit nieuws vermoedelijk aan de brief van Aubéry du Maurier, no. 5189.

In margine in de copie te Uppsala: MP.