Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 12

[p. 97]

5056. 1641 februari 11. Aan A. Oxenstierna.¹

Excellentissime et illustrissime domine,

Strepunt hic omnia choreis et comoediis.² Reginae matris suae morbum aut mortem³ rex nescire adhuc vult, ne laetitia turbetur. Creditur tamen a populo.

Catalani, qui hic sunt,⁴ sperant urbem Barcinonem servari sibi posse, si intra duos menses auxilia adventent. Gerunt se adhuc pro subditis regis Hispaniae, ut apparet ex libello,⁵ quem ad regem Hispaniae misere, cuius exemplum his literis addidi. Non desunt tamen qui existiment a Gallis differri auxilia, ut extrema necessitate compellantur Catalani iurare in Galliae verba.

A Portugallia putantur venturi legati.⁶ Sed et ibi non minus quam apud Catalanos discordiae sunt. Hic quidem ut legati regii accipientur. Vix puto fore, ut Angliae legatus⁷ ea in re Gallos imitetur. Mihi quid faciendum sit, iussa opperiar.

Comes Suessionensis ne Sedano diutius periculum adferret, Traiectum ad Mosam se tulit mansurus, ut videtur, apud Batavos, si rex sinat. Vindocinensis⁸ eodem iturus sit an in Angliam, dubitatur.

Audimus pro secunda primam filiam Angliae regis,⁹ quae prope abest a nuptiali aetate, dari filio principis Arausionensis eiusdemque principis filiam¹⁰ expeti a comite Suessionensi.

Conveni D. Chavigniacum¹¹ ostendique ei, quam sit iniquum et noxium communi rei, quod pecunia a Novembri debita, quam ego et Bulionii¹² rogatu et Heufdii¹³ testimonio scripsi pervenisse Hamburgum, non persolvatur eo tempore, quo Banerius eiusque exercitus, a quo tantae res pendent, eius maxime eget; tales moras etiam federi¹⁴ moram iniicere, tantum abesse, ut ad promovendum negotium federis quicquam valeant. Explicavi ei duas conditiones federis: aut in triennium legibus prioribus aut ad pacem usque aucta pecunia in eam summam, de qua ad me perscriptum fuerat; utrum placeret, libertatem D. Hornio¹⁵ reipsa praestandam; locum colloquio ad pacem alium sumi a Suedia non posse quam Hamburgum aut Lubecam, ne longius quam par est absint a Suedia legati; his in rebus ne quid sperarent immutari posse, esse enim haec decreta peremtoria multumque laborasse Sublimitatem tuam, ut rem eo perduceret, puto eos amplexuros conditionem secundam, de federe ad pacem aucta pecunia. Cum de pecu-

1 Copie Dresden, Sächs. Landesbibl., C 61, 5; copie Leipzig, UB, ms. 2633, f. 38. Gedrukt Oxenst. Skrifter 2. afd., IV, p. 105 no. 361.

2 Vgl. no. 5054 en n. 3.

3 Maria de' Medici overleed pas in 1642.

4 Llorenç de Barutell, Francisco de Gravalosa en Jaume (of Francisco) Bru (no. 4994 n. 12).

5 Bedoeld zal zijn het anoniem verschenen geschrift van Gaspar Sala y Berart, Proclamación católica a la Magestad piadosa de Filipe el grande rey de las Españas, ... waarover Grotius op 12 januari had bericht; zie no. 5007 n. 14.

6 Francisco de Mello en dr. António Coelho de Carvalho (no. 5028 n. 6) kwamen in maart 1641 in Parijs aan.

7 Robert Sidney, graaf van Leicester (no. 5003 n. 13).

8 César, hertog van Vendôme, bevond zich sinds medio februari in Engeland.

9 In plaats van Elizabeth Stuart kreeg Willem II Mary Stuart, de ‘Princess Royal’, ten huwelijk.

10 Louise Henriëtte.

11 Léon le Bouthillier, graaf van Chavigny, Frans staatssecretaris van buitenlandse zaken (no. 5226 n. 1). Zie over Grotius' bespreking met hem ook no. 5057.

12 Claude de Bullion, sieur de Bonelles (†22 december 1640), ‘surintendant des finances’. Vgl. DBF VII, kol. 659; J.-P. Labatut, ‘Aspects de la fortune de Bullion’, Dixseptième siècle LX(1963), p. 11-39; O. Ranum, Richelieu and the councillors, p. 143-165.

13 Johan Hoeufft, bankier te Parijs (no. 5015 n. 3).

14 Het Frans-Zweedse verdrag werd in juli 1641 verlengd.

15 Gustav Karlsson Horn (no. 5264 n. 1).

[p. 98]

nia nonnihil disputaret Chavigniacus, dixi gravem esse obligationem ad bellum quasi perpetuum. Facilius multo Pomeraniam nobis concedi posse quam Lotharingiam, Alsatiam, Brisgoiam Gallis. Exiguam esse pro tam duro onere eam, quae poscitur, repensationem. Referet ad cardinalem. Heufdius non desinit laborare, ut solvatur pecunia, nam et ipsius fides in hac re vertitur.

In Italia videntur productum iri induciae. Controversiae Gallicae cum papa compositae sunt.

Rumor est Maderam et Terceram insulas accessisse novo Portugalliae regi. Id si est, sperari potest idem eventurum in Brasilia et India Orientali. Alia etiam fama hic spargitur, quae quam vera sit nescio, sed apud optantes facile fidem invenit, motus esse etiam in Andalusia ducemque Medina Sidonium¹⁶ addidisse se partibus. Turcam inter et Persam stabiliri pax creditur.

Deus, etc.

Lutetiae, XXXI Ianuarii/XI Februarii anno MDCXLI.

Causa, cur captus comes Philippus¹⁷ et familiares eius, haec creditur, quod extortis ab ipso confessionibus possunt aliquando Galli duci nunc puero¹⁸ movere controversiam natalium in gratiam cardinalis Sabaudi aut Thomae principis, si eos ad se attrahere queant. Dicitur enim dux Victor Amedaeus¹⁹ impotens ad gignendum fuisse, vicaria autem opera functus hic comes Philippus.

Videtur Hohentvila circumsideri iterum. In Barrensi agro Gallis quaedam pugnae prosperae fuere. Iohannes Waertius²⁰ iam in arce est Nanciaci et bibit quotidie pro salute marescalli Hornii.

Mitto descriptionem chorearum,²¹ scriptum illud Catalanorum, de quo dixi, ad regem Hispaniae et eorundem epistolam ad legatos.²²

16 Gaspar Alonso Pérez de Guzmán, hertog van Medina-Sidonia, Spaans goeverneur van Andalusië (no. 5041 n. 12).

17 Filippo d'Agliè, graaf van San Martino (no. 5017 n. 3), vertrouweling van Christine de France, hertogin van Savoye, was gevangen gezet in het kasteel van Vincennes.

18 Carlo Emanuele II van Savoye (1634-1675).

19 Vittorio Amedeo van Savoye († 1637).

20 Johan van Werth (no. 5017 n. 4).

21 Grotius zal de rijkskanselier een exemplaar hebben gezonden van de 16 pagina's tellende beschrijving van het Ballet de la prospérité des armes de France (BN, Yf 1375). Zie ook no. 5054 n. 3.

22 Vermoedelijk doelt Grotius op een brief aan de Catalaanse gezanten te Parijs (supra n. 4).

Bovenaan de brief in de copie te Leipzig: Argumentum. Dissimulatio mortis matris regiae. Catalaunica consilia. Ignarus est quomodo Catalaunicos et Portugallicos legatos sit excepturus, quum Anglicus legatus, ne exemplum Scotis detur, nullos honores eis decreverit. Suessionensis et Vindocinensis se ad Batavos recepere. Novum inter Gallos et Suecos foedus proponitur. De praemiis belli utrinque disputatur. Varia nova. Historia arcana Philippi comitis cum vidua Sabaudica.