Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 12

5003. 1641 januari 12. Aan L. Camerarius.¹

Illustrissime domine,

Facit meus in literas amor, ut a literarum rebus incipiam scriptionem. Gaudeo ereptum periculo D. Heinsium,² ut diu exstet studiosis exemplum ad poesin, declamationes studiaque alia. D. Salmasius hicne mansurus sit an rediturus in Batavos, ita est dubium, ut nihil certi ne ipse quidem norit. Offeruntur ei salaria opimiora, sed apud Batavos solutiones sunt certiores et minora impendia. Plane vero de eo ita existimari debet non eum esse, qui honorum commodorumque spe adduci possit, ut quicquam faciat dicatve contra animi sui sententiam. Labbaeus is, de quo scripseram,³ idem est, ad quem multae leguntur Scaligeri et Casauboni epistolae, amicissimus et D. Salmasio et mihi.

Viri optimi eruditissimique Ioachimi Camerarii⁴ et quidem expresso ipsius, non autem dissimulato nomine Annotationes ad librum primum et secundum Quintiliani Institutionum editae sunt Lutetiae MDXLII pulchris literis in folio una cum ipso Quintiliano et annota-

1 Copie Uppsala, UB, E 388a, 263; copie Linköping, Stifts- och landsbibl., Br. 23, 374. Gedrukt Epist., p. 663 no. 1465.

2 In december 1640 had W. de Groot bericht dat Heinsius aan stenen leed; vgl. nos. 4953, 4964 (dl. XI). Zie ook Worp (ed.), Briefw. Huygens III no. 2640, aan D. Heinsius [februari 1641].

3 Charles Labbé (1582-1657), Frans jurist en filoloog; vgl. NBG XXVIII, kol. 342v. Hij had Grotius op 22 december 1640 bezocht; vgl. no. 4980 (dl. XI). In Scaligeri Epist. (1627) bevinden zich 43 brieven aan Labbé, in Casauboni Epist. (1638) 12 brieven.

4 Joachim I Camerarius (1500-1574), filoloog en professor in onder meer Leipzig, grootvader van Ludwig Camerarius. Vgl. ADB III, p. 720-724; F. Baron (ed.), J. Camerarius (München 1978).

[p. 19]

tionibus tum Mosellani, tum Antonii Pini.⁵ Eius editionis exemplum inspexi beneficio Iohannis Cordesii.⁶

De Italicis rebus nihil perspicimus, nisi, quod credibile non est, aut cardinalem Sabaudum aut principem Thomam quicquam constituturos nolente Hispano.

Catalani, qui huc venerant obsides,⁷ ut legati convenere hic regem, deducti sunt a marescallo Franciae, iussi sunt a rege caput tegere novo exemplo. Auditi sunt et a regina. Sed dum nova libertas tam officiose hic colitur, domi eadem vulnus accepit circumventis non longe a Tortosa Gallorum copiis cum Espenano⁸ coactisque omnibus deditionem salva vita facere. Erant equitum regimenta, ut loquimur, duo, peditum tria. Unum exemptum ei cladi fuit pedestre regimentum, quod manserat Barcinone, in qua urbe supplicio capitali interfecti sunt procerum nonnulli incusati seorsim de pace egisse cum rege Hispaniae.

Rex Galliae promittit magna se incrementa missurum ad Longavillani exercitum fiuntque passim et dilectus et supplementa. Tum et nuptiarum ducis Anguiani⁹ paratu strepunt omnia nec minus sermonibus de nuptiis Anglicanis.¹⁰

Valde hic displicent accessiones istae libri Rusdorfiani de Bavaricis rebus.¹¹ Ex iis, quae caesariani Lunaeburgicis et Hassicis offerunt Ratisbonae, cognoscemus, bellum ipsis an pax sit cordi. Dicunt Galli, si rex Angliae in societatem armorum venire velit, paratos se polliceri pacem se non facturos nisi Palatinatu restituto; de electoratu tacent.

Pacem cum Scotis factam nondum hic intelligo. Windebanckius¹² hic est ab omni malo tutus et vidit legatum Angliae.¹³ Praeter ecclesiae regimen multae sunt etiam ad statum publicum pertinentes rationes, cur Anglia sine episcopis esse vix possit. Tum vero preces illae a tot millibus signatae¹⁴ a regibus pro minis accipi solent et interdum acerbam sui memoriam relinquere eaque olim res praecipue admiralio Franciae Coliniaco exitium attulit.

Creditur hic Bannerius in Franconiam potius quam in Bohemiam iturus. Novus elector Brandenburgicus¹⁵ a Swartzenburgo¹⁶ eiusque consiliis pridem alienus ad amicitiam Suedicam pedem forte referret, si videret¹⁷ satis tuto se id facere posse.

De negotio federis nostros inter et Gallos exspecto a D. Salvio literas.¹⁸

Galli qui Creutznachi sunt arcem quandam in proximo cepere. Ossenvillius¹⁹ Brisacum

5 M. Fabii Quintiliani, oratoris eloquentissimi, de Institutione oratoria libri XII, ... Additae sunt Petri Mosellani viri eruditi Annotationes in septem libros priores ei Ioachimi Camerarii in primum et secundum; quibus accessit doctissimus commentarius Antonii Pini Portodomaei in tertium ..., Parisiis, Apud Audoenum Parvum ... MDXLII. Petrus Mosellanus (Schade) (1493-1524) was theoloog en filoloog te Leipzig; vgl. ADB XXII, p. 358v. Antonius Pinus is niet nader geïdentificeerd.

6 Jean de Cordes (1570-1642), bibliofiel te Parijs; vgl. DBF IX, kol. 623.

7 Llorenç de Barutell, Francisco de Gravalosa en Jaume (of Francisco) Bru (no. 4994 n. 12).

8 Roger de Bossost, graaf van Espenan, goeverneur van Leucate (no. 4994 n. 13).

9 Louis II de Bourbon, hertog van Enghien (no. 4994 n. 18).

10 Het huwelijk tussen Willem II en een der beide Engelse prinsessen Mary of Elizabeth Stuart.

11 Johann Joachim von Rusdorf had aan het einde van zijn Vindiciae (no. 4994 n. 10) in een ‘Appendix seu Cancellaria Bavarica’ enige correspondentie gepubliceerd tussen hemzelf en de Parijse nuntius in 1627-1631, Giovanni Francesco Guidi di Bagno (1578-1641).

12 Sir Francis Windebank (no. 4994 n. 3).

13 Robert Sidney (1595-1677), graaf van Leicester, in 1636-mei 1641 extraordinaris Engels gezant in Parijs, in juni 1641-1643 goeverneur van Ierland; vgl. DNB LII, p. 237vv.

14 Op 21 december 1640 had een groot aantal burgers van Londen een petitie aan het Lagerhuis aangeboden. Vgl. S. Gardiner, Hist. England IX, p. 247v.; zie ook supra no. 4999.

15 Friedrich Wilhelm sloot op 24 juli 1641 een wapenstilstandsverdrag met Zweden.

16 Adam, graaf von Schwartzenberg (no. 4992 n. 6).

17 De copie te Uppsala geeft: referet, si viderit.

18 No. 5001; Grotius ontving deze brief op 30 januari.

19 Paul Le Prévost, baron van Oysonville (no. 4994 n. 16).

[p. 20]

rediit. Erlachius²⁰ adhuc in hac urbe est. Pecuniae ex Hispania Genuam aliquantum venit. Classis ex Hispania in Americam profecta est et nuntio pontificio, qui in Hispania est,²¹ libertas functionis suae restituta.

In regno Neapolitano tres colliguntur milliones aegre admodum et naves parantur, quae Gallorum maritimis cursibus se opponant. Ex eodem regno Neapolitano transitum per suas terras Hispanorum militi papa permittit. Etiam Rhaeti Hispanis dilectum in suis terris concessere ad MD pedites. Helvetios ideo Hispani a se dimisere, quod nolint inferre arma in Gallos aut Sabaudos parati tantum loca, si qua ipsis committantur, tueri; tales exceptiones Hispanis non placent.

Constantinopoli paratur classis contra Asachum. Pax Persica²² nutat et in Asia motus quidam imperium Turcicum turbant.

Det Deus et hunc annum et multos sequentes felices Excellentiae vestrae eiusque domui.

Excell. vestrae perpetua observantia devinctissimus²³
H. Grotius.

20 Johann Ludwig von Erlach, goeverneur van Breisach (no. 4994 n. 15).

21 Cesare Facchinetti (1608-1683), in de jaren 1639-1643 extraordinaris nuntius te Madrid; vgl. A. Kraus, Päpstliche Staatssekretariat, p. 32.

22 Een Perzisch-Turks vredesverdrag was in 1639 gesloten; het werd pas in 1641 geratificeerd. Met het voorafgaande ‘Asachum’ is Asow bedoeld.

23 De copie te Uppsala geeft: addictissimus.

Lutetiae, XII Ianuarii MDCXLI.

Bovenaan de brief in de copie te Uppsala: Redd. Hagae, 11/12 [sic] Ianuarii.