Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 12

5040. 1641 februari [2]. Aan A. Oxenstierna.¹

Excellentissime et illustrissime domine.

Tres eremitae dicti, qui Vindocinensem ducem testimonio suo asperserant,² subiecti fuere quaestioni. Post quaestionem unus interiit. Quid in quaestione dixerint, clam habetur. Fama autem est ducem Vindocinensem, ut a rege iussus est, venturum huc, quod credat nullum pondus in se habere debere dicta hominum iam ante ob alia crimina infamium. Ego tamen dubito, ob metum carceris. Comes Suessionensis, cuius causa a ducis Vindocinensis causa separata est, sed cum duce Valetta³ connexa esse dicitur, purgare se vult parlamento, dummodo extra vincula sinatur causam dicere. Rex autem vult, ut sine ulla stipulatione se regis arbitrio permittat, iamque civitas Sedanensis interdicta est ab omni Galliae commercio, quo magis dux Bullionius terreatur a receptando comite Suessionensi. In re tam perplexa dux Bullionius uxorem suam⁴ Hagam misit ad exquirendum principis Arausionensis consilium. Praefectura domus regiae, qua fungitur comes Suessionensis, destinatur duci Anguiano,⁵ principis Condaei filio Breszaeam ducenti; ex quo matrimonio si quis nascetur filius,⁶ eum dicitur cardinalis rerum suarum haeredem facere et in suum nomen adoptare velle.

Beverwaertius⁷ post longas moras ad regem admissus celeri itinere in Batavos proficiscitur rediturus, ut sperat, cum promissione perscripta de his, quae hoc anno agenda erunt, qualem rex verbis minus fidens desiderat.

Non praeses tantum Memmius, Davausii frater, sed et uxor eius⁸ iussa hinc in rus longinquum ire. Causa huius mali et ipsi et Baliolo et Gondiaco⁹ amicitia cum Suessionensi comite.

In Italia quiescitur adhuc. Catalaniae rebus ut et Portugalliae timetur. Cardinalis Riceliacus rogatus a Batavis, an ad Catalanos et Portugallenses mittere deberent, dixit regi id non ex usu videri,¹⁰ forte quod nolit cognosci res illas, quales sunt, id est fama minores.

Audimus legatos Hassicos et Lunaeburgicos¹¹ sua mandata exponere noluisse apud eos, quibus imperator id negotium dederat, sed audiri velle ab ipso imperatore aut in pleno conven-

1 Copie Dresden, Sächs. Landesbibl., C 61, 7; copie Leipzig, UB, ms. 2633, f. 36. Gedrukt Oxenst. Skrifter 2. afd., IV, p. 103 no. 360. De datering op 24 januari/12 februari kan niet juist zijn; op 24 januari/2 februari past de brief echter in de reeks van wekelijkse correspondentie.

2 Zie supra no. 5039 en n. 33-34.

3 Bernard de Nogaret, hertog van La Valette (no. 4996 n. 6).

4 Eleonora van den Bergh.

5 Louis II de Bourbon, hertog van Enghien (no. 4994 n. 17). De opvolging ais ‘grand maistre de France’ viel toe aan zijn vader, Henri de Bourbon, prins van Condé.

6 Een zoon uit het huwelijk met Claire-Clémence de Maillé-Brezé, Henri Jules de Bourbon, hertog van Albret, werd in 1643, na de dood van Richelieu, geboren.

7 Lodewijk van Nassau, heer van Beverweert (no. 4994 n. 11).

8 Henri de Mesmes (no. 5029 n. 17), oudste broer van de diplomaat Claude de Mesmes, graaf van Avaux, en zijn echtgenote Marie de la Vallée Fossez.

9 Nicolas-Léon Bailleul (no. 5029 n. 17) en Philippe Emanuel de Gondi, graaf van Joigny (no. 5030 n. 6).

10 Vgl. no. 5038 en n. 4.

11 Namens Hessen-Kassel waren Reinhard Scheffer en Johann Vultejus naar de rijksdag in Regensburg gezonden, namens Braunschweig-Lüneburg Jakob Lampadius, Heinrich Langenbeck en Johann Philipp Bohn (no. 5007 n. 15).

[p. 72]

tu. Id hic placet. Parantur autem hic pecuniae, quae distribuantur Ratisbonae, si sint qui velint accipere.

Deus, etc.

Lutetiae, XXIV Ianuarii/XII Februarii [sic] MDCXLI.

Sedani augentur munitiones et praesidia. Rex ipse fungitur munere praefecti aulae suae voluitque, ne quis a comite Suessionensi codicillos dignitatum impetret; vult, ut qui relegati sunt praesides sua munera abdicent exercenda ab aliis potestate temporaria tantum.

Fama est Rupellae esse quosdam a Portugallia missos;¹² duos autem Sabaudos principes id agere, ut neutrarum sint partium. Ad oram Americae Testudinum insula Gallorum armis ab Anglis recepta; Angli etiam altera illis in locis insula Alanea per indigenas eiecti.¹³ In Turcico imperio strangulatus Rhodi Chatim Guira,¹⁴ olim Tartarorum Precopensium rex, hoc crimine, quod sultano hoc sine liberis moriente¹⁵ sibi regnum deberi dixerit. Arx quaedam non longe a Bagdato principis Arabis Persae faventis a bassa Bagdatano armis occupata est.¹⁶

Catalani extra Barcinonem munimenta faciunt. Beverwaertius regem salutavit capite nudo.

Cum ex D. Salvio¹⁷ intellexissem, quo in loco essent disputationes de federe, edocui Heufdium,¹⁸ ut is animum Chavigniaci¹⁹ pertentaret; is cum cardinali aget. Spero eam, quae iam debetur, pecuniam illico perventuram in manus D. Salvii. Ostendi enim iussi;²⁰ si aliter ageretur, id etiam ad faciendum fedus impedimento fore. Puto autem hos homines potius daturos augmentum pecuniae in posterum, quale poscitur, quam societatem inituros in tres annos tantum. Brevi certiora perscribam. Multum nostris rebus nocet, quod Galli credunt Suedos ipsorum societate carere non posse.

Veneti legati duo sunt Constantinopoli.²¹ Unus ex Transylvania,²² alius ex Perside²³ exspectatur.

12 Francisco de Mello en dr. António Coelho de Carvalho (no. 5028 n. 6) bereikten Parijs in maart 1641.

13 Grotius ontleende dit nieuws vermoedelijk aan de Gazette 1641 no. 11, p. 45-48, ‘Extraordinaire’ dd. 1 februari. Het betreft Ile de la Tortue nabij Haiti en St. Lucia (Ste. Aloncie) nabij Martinique.

14 Şahin-Ghiraï, kroonprins van de Krim-Tartaren. Grotius ontleende dit nieuws vermoedelijk aan hetzelfde nummer van de Gazette; zie ook supra no. 4999.

15 Ibrahim, sultan der Ottomanen. Zijn zoon en opvolger Mohammed IV werd op 2 januari 1642 geboren.

16 Zie eveneens Gazette 1641 no. 11, p. 48, ‘Extraordinaire’ dd. 1 februari.

17 Johan Adler Salvius; zie zijn brief no. 5001.

18 Johan Hoeufft, bankier te Parijs (no. 5015 n. 3).

19 Léon le Bouthillier, graaf van Chavigny, Frans staatssecretaris van buitenlandse zaken (no. 5226 n. 1).

20 De lezing der beide copieën is hier waarschijnlijk corrupt. In de uitgave der Oxenst. Skrifter is de tekst gewijzigd in: expendi enim iussi.

21 De bailo Gieronimo Trevisan en de extraordinaris ambassadeur Piero Foscarini; vgl. Gazette 1641 no. 12, p. 55, dd. 2 februari.

22 Istvan Serédi.

23 Ibrahim khan.

Bovenaan de brief in de copie te Leipzig: Argumentum. Persecutiones cardinalis contra Vindocinensem ducem et Suess[i]onensem comitem eiusve asseclas. Varia nova ex Americae et Asiae regionibus. Hollandicus legatus nudo capite regem salutavit, quum legati Catalaunici tecto.