Algemeen letterkundig lexicon

versritme

Term uit de prosodie voor dat ritme dat - in tegenstelling tot het prozaritme – op specifieke wijze voorkomt en functioneert in poëzie. Aard en werking van het versritme hangen nauw samen met de mogelijkheden die de versregel (vers-1) - op zichzelf beschouwd en gezien het verband met de context - heeft. De belangrijkste vormen waarin het versritme kan voorkomen zijn die van het vrij vers-1 en van het metrisch (metrum) vers. Het versritme kenmerkt zich meestal door een bepaalde spanningsverhouding, enerzijds tussen het zinsritme en de versregel, anderzijds tussen het metrisch patroon en het zinspatroon (woordaccent en zinsaccent). Een specifieke vorm van deze spanningsverhouding treft men aan in het contrapunt-2.

Lit: F. Kossmann, Nederlandsch versrhythme: de versbouwtheorieën in Nederland en de rythmische grondslag van het Nederlandsche vers (1922) • G.J. Vis, ‘Iconiciteit en ritme’ in Forum der letteren 32 (1991), p. 47-61 • J.M. Gouvard, La versification (1999) • N. Fabb & M. Halle, Meter in poetry. A new theory (2008).

versregel zie vers-1

versroman