vrij vers-1

Term uit de prosodie voor een rijmend vers-1 met een wisselend metrisch (metrum) patroon. Vaak wordt de context gekenmerkt door polymetrie, zoals in de volgende regels:

Er staat / in mijn hart / een boompje / gegroeid,/
De wortels / zijn bloedig / rood,/
Maar de bloe/sems zijn, / als het boom/pje bloeit,/
Sneeuwwit / langs de ten/gere loot./ 
(M. Nijhoff, VW, dl.1, 1982² p. 98)

Men kan diverse ritmische motieven horen. Bijv.: jambe-anapest-amfibrachus-jambe (vs. 1); amfibrachus-amfibrachus-heffing (vs. 2); anapest-jambe-anapest-jambe (vs. 3); spondee-anapest-anapest (vs. 4). Maar er zijn ook andere leesmogelijkheden. Dan doet dit viertal verzen denken aan het heffingsvers: drie à vier heffingen per regel, met wisselend aantal dalingen.

Synoniem: vers libre.

Lit: A.P. Braakhuis, De thematische structuur van de versregel (1962) • G. Krol, Het vrije vers (1982) • J. Lennard, The poetry handbook (2005²), p. 1-30 • S. Vestdijk, De glanzende kiemcel (reprint, 2007), p. 62-64 • Chr. Breukers, Gedichten schrijven: de regels van het vrije vers (2008) • M. Murat, Le vers libre (2008).