Oeuvres complètes. Tome IX. Correspondance 1685-1690
(1901)–Christiaan Huygens– Auteursrecht onbekendNo 2486.
| |
[pagina 216]
| |
sinus CT, DW, ab una parte perpendicularis AE ad tangentem aequales sinui duplae VG. ab altera parte ejusdem perpendicularis, prout vult D. Fatio, quod
a D. Voldero juxta ejus mentem optime demonstratum (sed fateor ex ejus objectione contra me nullo modo tale quid suspicari potuissem et nescio num ullus alius nisi cui haec ipse indicavit) hoc posito clarum est sinus hos CT, VG, DW, vel quod idem sinus TH, VG, WF progressionem servare arithmeticam; ac proinde excessus horum aequales esse hoc est: NO aequari OH; Ponamus jam juxta me, angulos DAG, CAG & PAQ bifariam divisos esse per rectas AS, AR, AE: Jam clarum, angulum RAX five PAE aequari angulo XGV (propter communem X & rectos R & V, in triangulo RAX, VGX) hoc est TCX sive HCG (propter parallelas CH et VG) porro patet ob easdem rationes Angulum VAt sive EAQ aequari angulo SGt (propter communem t et rectos V et S in triangulis AVt et GSt) hoc est angulo SDW, sive GDF (propter paralllelas VG & DW) cum itaque angulus PAE aequatur angulo HCG, item angulus EAQ aequatur angulo GDF juxta me Angulus PAE aequalis angulo EAQ; patet angulum HCG aequari angulo GDF, et per consequens arcus HG aequatur arcui FG; quod apertè falsum est, si ut modo ostensum NO aequalis OH, nam hinc quoque OG & oF deberent aequales esse; Clarissimum itaque est me in fig. 19 pag. 74 mei TractatusGa naar voetnoot3) errasse verum omnia reliqua in Articulo tertio de Tangentibus vera sunt de quo statim. Quoad secundum: optimè quoque D. Volderus caussam Erroris perspexit, quod ego angulum bifariam esse dividendum dixerim, cum tamen hoc de certa linea recta ipsi angulo subducta intelligendum est; sed dixi aliqua ex parte hoc D. Volderum perspexisse nam ego insuper duas ejusdem rei sed diversas ab hac vias id ipsum certo determinandi quoque excogitaveram et quae mihi videbantur eandem conclusionem formare. Hoc itaque maximè me decepit, quod triplici diversa via idem videbar mihi colligere; et quod magis. quod haec quoad sensum cum praxi perfectissime videbantur consentire; prout quilibet qui haec tentare velit perspiciet. Quod fateor mihi in vita unquam contigisse non memini. | |
[pagina 217]
| |
Quoad tertium ubique sensum in objectione D. Fatii nullatenus percepi; sed nec potui, nam certum est quod ille me nullius erroris suo ratiocinio convicerit: quod modo non putabitis me ex passione jam loqui, cum errorem meum libere confessus sum, id quod sic ostendo. Primum concedo quod mentem ejus non satis universaliter expresserim dum dixiGa naar voetnoot4) quod solum Ellipsi quadrarent quae ille perhibet; sed assumamus ea quam universalissimè. Sint duo foci D. Fatii A, C, in quae infinita
fila coincidunt. Jam erit DC √xx+yy et AD √aa-2ax+xx+yy; ponamus numerum filorum AD esse b et numerum filorum DC ∞ c. Erit itaque b√aa-2ax+xx+yy + c√xx+yy ∞ d. Adeoque quicquid ille demonstrat non infinitis curvis convenit, ut putat, sed unicae curvae cujus natura modo expressa quaeque quartum gradum non transcendit haecque curva saltem infinitas species sub se habet; prout datur infinitarum Hyperbolarum et Ellipsium species pro b et c alios ac alios numeros designant: sique ponamus (quem casum ego saltem consideraveram) b et c aequari; quicunque sint numeri et proinde quaecunque fila, non nisi ellipsis provenit; eadem ratione: superiores curvae pro varia cognitarum assumptione, ad inferiores gradus quandoque reducuntur; eadem ratione. Ellipsis ad circulum quoque reducitur: cum itaque si rectè velimus loqui D. Fatio non nisi unicae curvae modo expressae, quaecunque numero sint fila, tangentem hac sua demonstratione exhibuerit; non video certe qua ratione adhuc dum ego aut quicunque alius ullum errorem circa mea (licet aliquis certo adfuerit) potuerim ex ejus objectione perspicere: Quod autem hoc de sinibus intellexerit cum expressè hoc non indicavit id nullo conjicere potui: unde porrofactum quod existimarem, regulam ejus propositam eam ipsam esse quam universalem esse pro determinandis Tangentibus nobis exhibebat; quam ut talem necessario quoque falsam debui dicere et ostendere. Quoad litteras D. Hugenii, miror ultra modum quid dicat in ultimis suis: expecto indies num quae a D. Tsch. confessio erroris adferatur, quae quam diu cessabit, putabo eum illa animi commotione....nondum quievisseGa naar voetnoot5): sane videbit hic contrarium ingeniosissimus vir, et licet vix 4 dies sint, quod has litteras acceperim ecce confessio erroris mei. Putatne quod error in mathematicis commissus mihi mentis tranquillitatem ullo modo turbare possit, parum me novit si hoc de me credat. Certe non magis hoc me turbaret unquam, quam si aliquis mihi lapsum, in calculo arithmetico seu ordinario a me commissum ostenderet, cum Mathesis ad eandem perfectionem redacta ut nimirum aequalis ubique certè calculandi & aberrandi occasio adsit tam ingeniosissimo quam imperitissimo; adeoque hic Inge- | |
[pagina 218]
| |
niosorum judicium non timeo, aliorum non aestimo. Praesertim cum licet in casu illo particulariter in fig. 19 aliquis error sit, non ideo erronea sunt reliqua quae in articulo 3o pag. 73 ut et in fine ejusdem articuli pag. 75 dixiGa naar voetnoot6); haec enim meo judicio tam praestantia sunt, ut qui haecce rectè introspicient non satis hoc inventum existimare poterunt, nec credent quod magis ac pax est hoc extulerim; nam licet ipsam Regulam tangentes exhibendi non exposuissem, certum tamen est NBGa naar voetnoot7): quodGa naar voetnoot8) ostenderim necessario talem regulam dariGa naar eindb) quae universalissima sit absolutè pro omnibus curvis (quod existimo pauci adhuc perspicient) non solum pro Geometrico, sed et omnibus Mechanicis curvis; quod haec facillima omnium regularum hactenus exhibitarum necessario esse debeat, quod nullus hactenus de tali cogitavit, et similia: deinde cum securus talem regulam certo dari, non difficile Analyseos perito, eandem detegere, cum jam Tangentes determinandi methodos universales habemus: ubi ex unaquaque tali methodo quascunque alias methodos derivare licet, modo quis laborem non subterfugere velit: adeoque non solum existentiam tam praestantis methodi ostendi, sed et quia curvarum omnium simplicissimam genesin aperui, qua ratione, via admodum simplici eadem possit obtineri; quae sane talia sunt ut licet alius quis illam regulam me ipso prius detegeret, non viderem quare non mihi tanquam primo inventori gratias ideo deberent, hocque judicium non solus habeo, sed in eadem sententia est D. Leibnitsius qui eadem mihi scribitGa naar voetnoot9). Quod autem Clarissimus Hugenius existimatGa naar voetnoot10) trisectionem hic opus esse; video quod sententiam jam mutavit, nam credebat inprimis litteris hoc opus esse in sig. 19Ga naar eindc). Jam vero cum ex D. Volderi demonstratione revera observavit, verum esse quod non nisi bisectione (prout ego quoque statui) opus sit; ad alios casus hoc adstringit. Sed certè crede mihi, nil nisi bisectione vel verius constructione per solas rectas; cum Tangentes determinare, sed simplicissimum problema quod D. Fatio optimè quoque perspexit, prout in responsione meae ad D. Fatio, clarissime id demonstravi. Quod a nullo credo unquam refutabitur. Quod autem D. Fatio mihi quoque falsam Regulam affinxerit extra omne dubium est; nam licet ut D. Hugenius dicit in fig. 19. Juxta meam erroneam constructionem Arcus FL ad LG sit ut 3 ad 1. ac proinde in reciproca ratione filorum non poterat inde (quod casu se ita habet) D. Fatio colligere, meam regulam universalem (quam nondum pu- | |
[pagina 219]
| |
blicaveram) se ita habere, ut semper arcus in reciproca ratione filorum esset secandus nam contrarium expresse dixeram, Regulam illam niti continua bisectione: nam ego ex. gr. in fig. 8, Trium filorum aliud punctum inveniebamGa naar eindd). Juxta constructionem fig. 19 deinde itidem aliorum trium filorum aliud punctum juxta eandem construi deinde hunc ac inter haec duo puncta denuo bisecabam, pro determinanda tangente, atque sic in infinitum: Quid autem jam statuam brevi rescies, nam brevi vobis responsionem ad objectionem D. Fatii transmittam quae forte non solum authori sed omnibus Eruditis placebit, sed quia tot negotia jam mihi incumbunt, ut si ad ea cogitem exhorrescam, non credo quod citius poterit fieri, quam elapsis 6 aut 7 septimanis: Rogo itaque omnes amicos, quod haec considerent, et eousque cum patientia exspectent, conabur enim quantum in me omnibus satisfacere; eamque responsioneni, priusquam ea imprimatur censurae D. Hugenii, Volderi, & vobis subjiciam; hocque ultimum et primum erit quod D. de la CrosseGa naar voetnoot11) imprimendum permittam, cum ejusmodi enim viris, qui tam incivili ratione agunt, nullum commercium stabilire unquam cogitoGa naar voetnoot12) Quod dixerim quod Tractatus meus jejune admodum ab ipso habitus et permulta a meo sensu aliena celata; hoc non solum a me sed a multis aliis ita judicatum, nec mea refert, sed ad ipsum potius spectat, cum tractatus meus aliis satis notus sit: adeo ut crederem ipsum mihi ideo debere obligatum esse. Liber hic ejus mihi ad manus non est alias sat multos errores recenserem; sed non opus est hisce recensendis, tempus terere. NB. Quaeso objectiones D. Fatii contra me quam cito possibile mihi transmittas &c. Quaeso quae supra scripsi D. Hugenio & Voldero insinuare non desines, quibus ipse responsum fecissem, si temporis angustia hoc permitteret, meque amare pergasGa naar voetnoot14).
Kiesling 23 Augusti ao. 1687. Tschirnhaus.
Heri Asbestum incombustibilem hactenus exeditum lapidem, speculo meo usterio in vitrum transmutaviGa naar voetnoot13). |
|